Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Irkçılığa karşı susturulamayan ilk çığlık: Strange Fruit

İngiliz şarkıcı Rebecca Ferguson, Donald Trump’ın 20 Ocak’ta gerçekleşecek göreve başlama töreninde sahneye çıkmasına yönelik teklife cevap olarak, eğer “Strange Fruit” şarkısını söylemesi kabul edilirse evet diyeceğini açıkladı.

ferguson

Ferguson’un twitter’dan yaptığı açıklama şöyle: “Eğer tarihsel önemi büyük olan; sözleri tartışmalı bulunarak ABD’de kara listeye alınan; ABD’deki tüm yok sayılmış ve aşağılanmış siyahlara seslenen ve dünyadaki tüm nefreti yok edecek tek şeyin sevgi olduğunu hatırlatan ‘Strange Fruit’ şarkısını söylememe izin verirseniz teklifinizi kabul edeceğim. Sevgiler Rebecca.”

ABD’de siyahların linç edilmelerine yönelik bir tepki olarak yazılmış olan Strange Fruit, ilk defa 1939’da Billie Holiday tarafından kaydedildi. Şarkının sözlerinde anlatılan “garip meyve” çoğunlukla ABD’nin güneyinde gerçekleşen linç olaylarının kurbanı olan siyah bedenleri temsil ediyor. 1882-1968 yılları arasında ABD’de linç edilenlerin sayısı 4 bini buluyor. Bu linç olaylarının yüzde 90’ı güney eyaletlerinde gerçekleşmiş ve yüzde 80’i siyahları hedef almış.

Yahudi bir komünist yazdı

Billie Holiday adıyla özdeşleşmiş olsa da Strange Fruitn’ı yazarı aslında New York’ta lise öğretmenliği yapan komünist bir Yahudi. Lewis Allan mahlasıyla şiir, şarkı sözü ve kitaplar da yazan Abel Meeropol, daha sonra şarkının sözlerine dönüşecek şiiri kaleme almaya, üyesi olduğu öğretmen sendikasının duvarında asılı bir fotoğrafı gördükten sonra karar vermiş. Fotoğraf, beyaz bir fabrika işçisini öldürmek ve karısına tecavüz etmekle suçlanan iki siyahın linç edildikten sonra bir ağaca asılmış bedenlerini gösteriyormuş.

lynch

O dönemde gerçekleşen linç girişimlerinde kullanılan en yaygın mazeretlerden biri linçe maruz kalan kişinin beyaz bir kadına tecavüz ettiği iddiasıydı. Meeropol, şarkının ardından devlet okullarında komünist faaliyetleri soruşturmakla görevli bir heyet tarafından, ABD Komünist Partisi’nin bu şiiri kendisine parayla yazdırdığı iddiasıyla sorgulanmış.

ABD’deki siyahlara eşit haklar talep eden hareketin sembol şarkılarından biri olan Strange Fruit, Billie Holiday tarafından seslendirilmeden önce New York’taki komünist çevrelerde bilinen ve çalınan bir şarkıymış. Billie Holiday’den şarkıyı seslendirmesini, New York’ta o dönem siyahların da girebildiği tek gece kulübü olan Café Society’nin sahibi istemiş. Kulüpte bir süredir sahne alan Holiday’ın şarkıyı ilk söylediği geceyi, o gün dinleyenler arasında bulunan Meeropol şöyle anlatıyor: “Billie Holiday, şarkının en sarsıcı, duygulu ve etkileyici yorumunu yaptı. Onun dinledikten sonra bir seyirci kitlesinin koltuğunda rahat oturmaya devam etmesi mümkün değil. Benim şarkıyı yazma sebebim de tam olarak buydu. Billie Holiday’ın tarzı, şarkının sahip olmasını umduğum acı duygusunu ve sarsıcılığı mükemmelleştirdi. Seyirci, Holiday’ı dakikalarca alkışladı.”

meeropol

Billie Holiday: Bana babamın ölümünü hatırlatıyor

Bir rivayete göre Holiday ilk dinlediğinde şarkının kendisine, ABD’nin güneyindeki hastanelerin siyahları kabul etmemesinden dolayı hayatını kaybeden babasını öldüren her şeyi anımsattığını söylemiş. Holiday, Strange Fruit’i ilk kaydetmek istediğinde daha önce çalıştığı plak şirketi Columbia Records, güneyli plak dağıtım şirketlerinin tepkisinden çekinerek kaydı yapmayı reddetmiş. Birçok konser organizatörünün de şarkıyı söylemesine izin vermemesinin ardından Holiday yaptığı sözleşmelere, “herkesin anlayamayacağını” belirttiği şarkıyı söylemeyecek olsa bile söylemesinin hiçbir şekilde engellenmeyeceğine dair bir madde ekletmeye başlamış.

holliday

Bir savaş ilanı

Strange Fruit, birçok kişi tarafından eşit haklar hareketinin habercilerinden ve ırkçılığa karşı aleni bir şekilde dile getirilen ilk başkaldırılardan biri olarak görülüyor. Atlantic Records’un kurucularından Ahmet Ertegün’e göre Strange Fruit, “eşit haklar hareketini başlatan bir savaş ilanı.” Jazz tarihçisi Leonard Feather ise şarkıyı şöyle tanımlıyor: “Kelimeler ve müzikle yapılan ilk önemli isyan, ırkçılığa karşı susturulamayan ilk çığlık.”

Billie Holiday’ın ardından Strange Fruit’i aralarında Nina Simone, Kenya West ve Sting’in de bulunduğu birçok sanatçı seslendirdi. 1999’da şarkının Billie Holiday yorumu TIME dergisi tarafından yüzyılın şarkısı seçildi.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.