ABD merkezli insani yardım kuruluşu Mercy Corps’un Türkiye’deki faaliyetleri durduruldu. Faaliyet izni hükümet tarafından neden gösterilmeden iptal edilen kuruluş, her ay 350 binden fazla Suriyeliye Türkiye’den yardım götürüyordu. Suriye hükümeti de 2014 yılında Mercy Corps’un kendi kontrolü altındaki bölgelerde faaliyet göstermesini yasaklamıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın sözcü vekili Mark Toner, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Türkiye hükümetine Mercy Corps’un kapatılması ve bunun zor durumdaki nüfusa hayati önemdeki insani yardımın iletilmesine yapacağı etkiyle ilgili endişelerimizi bildirdik” dedi.
Mercy Corps: “Türkiye’nin bize tekrar izin vereceğine dair umutluyuz”
40’tan fazla ülkede 30 milyondan fazla insana yardım götüren Mercy Corps, Türkiye’deki faaliyetlerinin durdurulmasını internet sitesinden şöyle duyurdu:
“Türk hükümeti, Türkiye’de faaliyet göstermemize olanak sağlayan izni iptal etti ve bizi Türkiye’deki operasyonlarımızı hemen sona erdirmek zorunda bıraktı. Türk hükümeti ve yerel ortaklarımızla beş yıldır devam eden işbirliğimizin ardından olayların böyle gelişmesi bizi incitti. 2012’den beri Mercy Corps, Türkiye’den Suriye’ye ulaştırılan en büyük insani yardım operasyonlarından birini yürütüyordu. Her ay Suriye’deki 350 bin ila 500 bin masum sivile, acilen ihtiyaç duydukları yardımları ulaştırıyorduk. Bir süre önce Türkiye’de de sosyal yardım ve acil durum yardımı yapmaya başlamıştık. Sadece 2016’da yaklaşık 100 bin Suriyeli ve Türkiyeliye ulaştık.
Suriye’deki faaliyetlerimiz devam edecek. Şu anki önceliğimiz Türkiye’yi terk etmemizin masum insanların hayatları üzerinde doğurabileceği olumsuz etkilerin önüne geçmek. Türk yetkililerle, Türkiye’deki faaliyetlerimizin devam etmesini sağlamak için diyalog kurma gayretlerimizi sürdüreceğiz. Türk hükümetinin, bizim sağladığımız yardımlara ciddi şekilde ihtiyacı olanlara yönelik hizmetlerimizi sürdürmemize izin vereceğine dair umudumuzu koruyoruz. Üç milyondan fazla Suriyeliye alçakgönüllü bir şekilde kapılarını açan Türkiye’ye bize şu ana kadar sağladığı işbirliği imkanları için minnettarız.”
Yabancı STK’ların projelerine izin alması zorlaştı
Türkiye’de şu anda çeşitli konularda faaliyet gösteren, kayıtlı 136 yabancı sivil toplum kuruluşu var. Bunların 35’i ABD, 18’i Almanya merkezli kuruluşlar. Suriyeli mültecilerle çalışan ve Suriye’ye insani yardım götüren STK’ların sayısı ise 17. İçlerinde Mercy Corps, International Rescue Committee, Save the Children, Norwegian Refugee Council gibi büyük STK’ların olduğu bu kuruluşların büyük bir kısmı Suriye sınırındaki Hatay, Kilis, Şanlıurfa ve Gaziantep’ten operasyonlarını yönetiyorlar.
Bu STK’ların operasyonlarını yürütürken karşılaştıkları ve işlerini zorlaştıran/yavaşlatan birçok bürokratik engel söz konusu. Bu engeller, 15 Temmuz’daki darbe girişiminin ardından gelen olağanüstü hal ve Türkiye’nin Suriye’deki askeri varlığını artırmasıyla birlikte daha da karmaşıklaşmış durumda.
Yabancı STK’ların Türkiye’de faaliyet gösterebilmeleri için her yıl İçişleri Bakanlığı’ndan verilen faaliyet izinlerini yenilemeleri gerekiyor. Bunun yanı sıra her yaptıkları proje için ilgili bakanlıktan izin ve onay almaları gerekiyor. Son altı ayda, bu ikinci tür izinlerin verilmesi gittikçe zorlaşmış durumda. Bazı durumlarda ilgili bakanlıklar, STK’ların sürdürdükleri projelerin izinlerini yenilemiyor ve ne zaman yenileneceğiyle ilgili bilgi vermiyor. Ama projelerin iptali için de bir girişimde bulunmuyor. Böylece ihtiyaç olan bölgelerde projeler, her an kapatılma riski altında yürümeye devam ediyor. Bu tür projelerde görev alan STK çalışanları, hükümetin bu şekilde bir yandan işlerin bir kısmını uluslararası STK’lara devrettiğini, bir yandan da kapatma tehdidini sürekli canlı tuttuğunu söylüyor. Bazı yerlerde de projelere verilen izinler tamamen iptal edilerek, buralardaki operasyonların sadece Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı (AFAD) denetiminde gerçekleşmesi hedefleniyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Devletin, özellikle de ulusal güvenliğe yönelik tehditlerin arttığı düşünülen dönemlerde, STK’lara bakışı daha çok güvenlik politikaları çerçevesinde oldu. Merkezleri yabancı ülkelerde olan bu kurumlara “misyoner” ve “casus” yaftası kolayca yapıştırılabildi. Mercy Corps’un faaliyet izninin iptal edilmesinin ardından, hükümete yakın gazetelerde, ABD merkezli kurumun PYD’ye insan, organ ve silah kaçakçılığı için hizmet verdiği ve izninin bu nedenle iptal edildiğini iddia eden haberler bu yaklaşımın bir sonucu. Aynı gazeteler, geçtiğimiz yaz da Mercy Corps ve birkaç başka yabancı STK’yla ilgili olarak benzer haberler yapmıştı.
Faaliyet izni iptal edilen tek uluslararası STK Mercy Corps değil, başka küçük STK’ların da faaliyet izinleri iptal edildi. Ancak bu kurumlar, hükümetin dikkatini üzerlerine çekmemek ve hali hazırda devam eden projelere devam edebilmek için konuyla ilgili açıklama yapmıyorlar.
İzinlerin iptali ve zorlaşması, yabancı STK’ları Türkiye’deki faaliyetlerini dönüştürmeye yöneltti. Birçok kurum, yerel ortaklarıyla yaptıkları faaliyetleri genişleterek operasyonlarını daha çok kapasite geliştirmeye ve eğitimlere yoğunlaştırmaya başladı.
