Eski FBI Ajanı Anderson Jr.: “Oval Ofis’ten ya da Başkan’ın çevresinden baskı geldiğini daha önce hiç görmemiştim”

Isaac Chotiner’in slate.com için yaptığı ve 4 Aralık 2017’de yayınlanan söyleşiyi İlker Kocael çevirdi.

Hafta sonu, Başkan Trump, Federal Soruşturma Bürosu (FBI) ve eski direktörü James Comey ile ilgili yakınma tweetleri attı. “Yıllar süren Comey dönemi sonrasında”, diyordu başkan, “FBI’ın yürüttüğü düzmece ve hileli Clinton soruşturması ile (ve daha fazlasıyla), FBI’ın itibarı parça parça oldu –tarihinin en kötü dönemi!” Bu, başkanın Adalet Bakanlığı’nın güvenirliğine yönelik saldırısının yalnızca bir devamıydı, eski ulusal güvenlik danışmanı Michael Flynn’in FBI’a yalan söyleme suçlamasına yönelik yaptığı savunmanın sonrasında geldi.

After years of Comey, with the phony and dishonest Clinton investigation (and more), running the FBI, its reputation is in Tatters – worst in History! But fear not, we will bring it back to greatness.

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) December 3, 2017

FBI’ın iç işleyişi, başkanlar ve siyasetçiler ile etkileşimlerini konuşmak üzere, büroda yaklaşık yirmi iki yıl görev yapmış Robert E. Anderson Jr. ile telefonda konuştum. Kendisi kariyerinin sonunda birçok bölümde direktör yardımcısı olarak görev almış biri. Sohbetimizi daha akıcı hâle getirme amacıyla yeniden düzenledim ve kısalttım. Bu sohbette Trump’ın davranışlarında nelerin farklı olduğunu, James Comey ve Robert Mueller’ın liderlik tarzları arasındaki farkları ve Mueller’in davasının neden düşündüğümüzden daha kısa sürede sonuçlanabileceğini konuştuk.

Hafta sonu Trump’ın attığı türden tweetler gördüğünüzde neler hissettiğini anlatabilir misiniz?
Tabii, tüm dünyada 34 binden fazla kadın ve erkeğin bıkmadan usanmadan FBI için yalnızca ABD’de değil dünyanın dört bir yanında ülkemizi ve insanlarını korumak amacıyla çalıştığını düşündüğümüzde, özellikle Başkan’dan gelen bu tür bir mesajın işleri kolaylaştırdığını söyleyebilmek mümkün değil. Onların morali için iyi değil bu.

Bu türden bir siyasi baskı hissettiniz mi?
Hayır. Yani, baskı her zaman vardır. Edward Snowden görevi bana verilmişti. Sonra, Petraeus vakası gibi üst düzey vakaları da üstlendim. Bu türden üst düzey vakalarda baskı mutlaka vardır. Ancak işimiz bu. Büro’nun yaptığı bu. Bu olaydaki gibi baskının Oval Ofis’ten ya da Başkan’ın çevresinden geldiğini daha önce hiç görmemiştim. Sanırım bu ilk oluyor.

Her zaman bir tür baskı olduğunu söylüyorsunuz, normal bir yönetimde bu hangi biçimde karşımıza çıkıyor?
Yalnızca bir vakadan sonuç almak için. Size harika bir örnek vereyim: Ed Snowden. Bu adamın çaldığı veriler müthiş gizliydi ve muhtemelen ülke tarihindeki en yüz kızartıcı içerik çalınmış oldu. Bu davaların en başında bilinmeyen birçok şey vardı, nelerin çalındığını ve bunun hükûmeti ve istihbarat servislerini nasıl etkileyeceğini tespit etmeye çalışıyor, sürekli Senato’yu, Kongre’yi, Beyaz Saray’ı, ABD Başsavcısı’nı günlük olarak bilgilendiriyorduk, dolayısıyla bu tip vakalarda sonuca varma baskısı oluyordu. Jim Comey’nin kovulmasından bu yana Oval Ofis’ten gelen baskı biçimini daha önce görmemiştik. Ben daha önce görmemiştim.

FBI’daki insanların Christopher Wray yönetimini hakkında ne düşündüğü ile ilgili bir fikriniz var mı?
Hayır, yok. Ama kötü olduğunu sanmıyorum, olsa duyardım. Onu tanımıyorum. Onunla hayatım boyunca hiç karşılaşmadım. Örgütte kaç yıl görev yaptığımı düşününce ilginç. Ancak hakkında kötü bir şey duymadığımı söyleyebilirim.

Söylenenlere göre Mueller, bir ajanı, Peter Strzok’u, arkadaşıyla mesajlaşırken Trump hakkında olumsuz şeyler söylediği için takımından çıkarmış. Özel konuşmalarda bunu yapmanın ajanların başını belaya sokabileceğini bilmiyordum. Bu karar hakkındaki fikriniz nedir?
FBI ajanları herhangi bir Amerikalıdan farklı değil. Onların da kendi siyasi ve ekonomik fikirleri var. Kime isterlerse ona oy verirler. Büro’daki birçok kural ve düzenleme, bu fikirleri Büro sistemleri içinde, özellikle mesai saatleri dahilinde ifade etmenizi kısıtlıyor.
Pete Strzok’u çok iyi tanıyorum. Geçtiğimiz yıllarda benim için birçok durumda çalıştı. Örgüt içinde bugün hâlâ muhtemelen en iyi karşı casusluk ajanlarından biri. Tabii diğer taraftan, Bob Mueller’ın da soruşturmanın şeffaf yürütülmesi ve herkesin bu soruşturmada potansiyel bir şaibe olmadığından emin olması konularında sorumluluğu var. Dolayısıyla soruşturmadan Strzok’u çekmesi beni şaşırtmadı; amacı herhangi bir şaibe olmadığını insanlara göstermekti.

Eğer Mueller’ın soruşturması bir şekilde engellenirse, kendisi kovulursa ya da garip olaylar vuku bulursa, FBI’ın yeri ve morali bakımından nasıl bir etki yaratır? Bu insanların düşündüğü bir şey mi?
Herhangi bir kimsenin bunu düşündüğünü sanmıyorum. Eğer tüm bunlar olursa doğrusu gerçekten çok şaşırırdım, özellikle tüm bu olanlarla ilgili şu an geldiğimiz yeri düşündüğümüzde. Yani, eğer bu tür bir şey olsaydı, eminim ki bu insanları kızdırırdı ve insanlar gelecekten kaygı duymaya başlardı. Bu türden bir şeyin olacağını pek düşünmüyorum.
Ayrıca bana kalırsa Mueller soruşturması yıllarca sürmeyecek. Gitmek istediği yöne hızlıca ilerliyor ve bunun çok uzun sürmemesi beni şaşırtmayacak.

Size bu fikri veren özel bir gelişme var mı?
Hayır, yalnızca onu tanıyorum. Onun direktör olduğu dönemin tamamı boyunca onun için çalıştım ve sürekli onunla birlikteydim. Bence bir araya gelebilecek en iyi takımla çalışıyor. Oradaki birçok insanı tanıyorum, ve bence Mueller hızla davayla ilgili baştaki hükümleri boşa çıkartıyor; yabancı bir güçle ihtilaf ihtimalinden bahsediyorum. Bence geldiği yere ulaşma hızı birçoklarını şaşırttı, ve bu işe yarayacak. Ne demek istediğimi anlıyor musunuz? Diğer bir deyişle, iş tamamlandığında var ya da yok diyecek.

Manfaort’un davası aylardır başlamadı, ancak soruşturmanın buna rağmen tamamlanabileceğini söylüyorsunuz?
Bunların her birinin az çok birbirinden bağımsız olduğunu düşünüyorum. Ama bu işlerin yavaşlayacağını pek sanmıyorum. Onunla ve onun için bu davalar üzerine o kadar uzun süre çalıştım ki ne düşündüğünü biliyorum.

Slate ile röportaj yapmak ister mi?
Bence şu an yaptığı işe devam etmesine izin vermek gerekir.

Onun soruşturması normal büyük bir FBI soruşturmasından ne şekilde farklı? Yalnızca daha mı büyük?
Farkı şu; tüm yetki onda ve belirli türden arama ve takip kararlarını çıkartmak için ABD savcısının ya da Adalet Bakanlığı’nın iznine başvurmasına gerek yok. FBI’ın, bu türden davaların dışında, teknik ya da yazılı belirli bilgilere erişmek için bir onay zincirini takip etmesi gerekir. Onun bu şekilde daha hızlı ilerlemesi mümkün.
Ayrıca ülkenin herhangi bir yerindeki ABD savcılarından herhangi birini seçip bu savcıyı kendi otoritesi altında çalıştırma yetkisine sahip. Bu az görülen bir şey. Genellikle özel bir savcı ve çok sayıda kıdemsiz avukat görevlendirilir. Onun birlikte çalıştığı herkes yaptığı işin uzmanı. Ceza, karşı istihbarat, beyaz yaka suçları ve diğer alanlardan savcıları bir araya getirdi ve bu kişiler soruşturmanın farklı yönlerine bir bütün halinde bakıp ona net bir fotoğraf verebiliyorlar.

Hem Mueller hem de Comey için çalıştınız. İkisinin liderlik tarzları arasındaki farkı söyleyebilir misiniz?
Evet, aslında üç direktör için çalıştım: Louis Freeh, Bob Mueller ve Jim Comey. Bob Mueller işi dolandırmadan yapmayı severdi. İş ne gerektiriyorsa ona yoğunlaşır ve onu yapardı. Sonuç odaklı bir biçimde. O türden bir insandı. Jim Comey müthiş bir lider, ama çok daha rahat, ne demek istediğimi anlıyor musunuz?

Onu Twitter’da takip ediyorum, dediğiniz şeyi sezdim.
Çok daha rahat. Sizi daha fazla dinler ve elindeki bilgileri tartarak karar vermeyi tercih eder. Bob Mueller daha çok savcı gibidir. Gelip olayları anlatmanı ister, eğer bunu yapamayacaksan, akıl yürütmene izin vermez ve kelleni alır. Çok disiplinli bir liderdir. İkisi de mükemmel insanlardır ama liderlik biçimleri farklıdır.