Yaklaşık üç yıldır süren mücadelenin ardından, IŞİD’in büyük ölçüde bitirildiği söyleniyor. Irak Başbakanı Haydar el-İbadi de birkaç hafta önce IŞİD’e karşı askeri operasyonların sonlandırıldığını ve örgütün Irak’ta hakim olduğu toprakların tamamen özgürleştirildiğini açıkladı.
IŞİD’in askeri olarak sonlanmasıyla beraber gözler Irak’ın yeniden inşasına çevrildi. IŞİD’in bizzat yaptığı yıkımlarla birlikte örgütle askeri mücadelenin yarattığı enkaz, yeniden inşanın bir hayli maliyetli olacağını gösteriyor. ABD’nin önde gelen televizyon kanallarından ABC’nin haberine göre, Bağdat hükümeti IŞİD sonrası yeniden inşanın 100 milyar dolara mal olacağını söylerken, yerel yetkililer bu meblağın ancak Musul’un yeniden yapılandırılmasına yeteceğini öngörüyor.
Yeniden inşanın ne kadara mal olacağı bir yana, nasıl finanse edileceği ise daha büyük bir soru işareti. ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’ın “ABD artık ulus inşasıyla ilgilenmiyor” açıklaması sonrası beklentileri karşılanmayan Bağdat hükümeti, Irak’ın yeniden inşasında Suudi Arabistan ve diğer Körfez ülkelerinin yanı sıra İran’ın da belirli bir rol oynayabileceğini düşünse de, finansman noktasındaki soru işaretlerine henüz bir cevap bulunmuş değil.
Bölgedeki mezhep ayrılıkları ise IŞİD sonrası Irak’ın yeniden yapılandırılması meselesini daha da karmaşık bir hale getiriyor. Yıkıma uğrayan bölgelerin ağırlıkla Sünnilerin yerleşim yeri olması, burada yaşayan halk nezdinde Şii ağırlıklı Bağdat hükümetinin kendilerini ortada bıraktığı ve görmezden geldiği algısının yol açabileceği risklere dikkat çekiyor. Korkulan, bu algının gelecek nesilleri intikam ve hınç duygularıyla militanlaşmaya yönlendirmesi. Musul Belediyesi yöneticilerinden Abdulsattar al-Habu’ya göre, Musul’un yeniden inşa edilmemesi terörizmin yeniden doğmasına yol açabilir.
Bu belirsizlikler sürerken, Musul halkı da evlerine geri dönerek hayatlarına devam etmeye çalışıyor. Birleşmiş Milletler öncülüğünde yürütülen yeniden inşa çalışmaları, ihtiyaç duyulanın çok küçük bir kısmını karşılasa da, Musul’da yaşamın eski haline dönmesi için temel bir rol oynuyor. Büyük ölçüde ABD ve Almanya’nın yapığı maddi katkılarla ilerleyen BM projeleri sonucunda, daha önce göç eden 1 milyon Musullunun yaklaşık yüzde 40’ının evlerine geri döndüğü biliniyor. Ayrıca Musul genelinde 427 okulun yeniden açıldığı ve yaklaşık 450 bin öğrencinin ders başı yaptığı da gelen bilgiler arasında.
