Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

İran’da iki protestocu cezaevinde öldü, “intihar” açıklaması tatminkâr bulunmadı

İran’da geçtiğimiz haftalarda yaşanan protestolarda resmi açıklamalara göre 25 kişi hayatını kaybetti ve 4 bin kadar kişi tutuklandı. Hükümet hapishanede hayatını kaybeden iki protestocunun intihar ettiğini, bir kişinin de terörist olduğunu ve güvenlik güçleriyle çatışmada hayatını kaybettiğini duyurdu. Milletvekilleri ve popüler isimler dahil birçok İranlı olayı kınadı.

İran’da protestolar yatışmış gibi görünse de, hayatını kaybedenlerin hikayeleriyle resmi açıklamalar arasındaki çelişkiler gerginliğe neden oldu. Tepki çeken bu ölümlerle ilgili parlamentoda bir tahkikat isteği yapıldı.

Savcı Gholam Hüseyin Mohseni-Ejei Tahran’da bir basın toplantısında, öldürülenlerin vücudunda bulunan mermilerin, İran güvenlik güçleri tarafından kullanılanlarla eşleşmediğini söyledi. Ayrıca gözaltında hayatını kaybedenlerin intihar etmiş olduğunu açıkladı. Ruhani hükümetine yakın analist ise Farshad Ghorbanpour, “Bu sözde intiharlar insanları sinirlendiriyor. İnsanlar bir cevap istiyor” dedi.

iranprotests

Bu öfkenin, bir süredir protestoların hedefi hâline gelen dini lider Ayetullah Hamaney için yeni bir sorun yaratıp yaratmayacağı belirsiz.

İran’da toplumun yargının açıklamalarını alenen reddetmesi pek alışıldık bir durum değil. Zira böyle bir davranış oldukça riskli olabilir ve cezalandırılabilir.

Barışçıl protesto hakkını destekleyen Cumhurbaşkanı Ruhani, ölümler hakkında şüphe duyanlara destek verdiğini söyledi. Cuma imamı Kazım Sadıki protestocuları “çöp” olarak nitelemiş, daha sonra sözünü geri almıştı. Ruhani ise kurumları protestocuları aşağılamak yerine dinlemeye çağırdı: “Sokaklara çıkan herkesi inek, koyun, çöp olarak nitelendiremeyiz. Neden aşağılıyoruz? Neden toplumumuza kaba davranıyoruz?”

681292

Cumartesi günü, 40 milyondan fazla İranlının kullandığı mesajlaşma uygulaması Telegram’a İran Milli Güvenlik Konseyi tarafından engellendi. protestolarla ilgili haberlerin yayılmasını önlemek için konan yasak hakkında Ruhani “engellemek bir çözüm değil” dedi. Hapishane ölümleriyle ilgili haberler özellikle Telegram kullanıcıları tarafından paylaşılıyordu.

Ölenlerden biri olan Vahid Haydari, İran’ın Arak şehrinde yaşayan bir seyyar satıcıydı. Yılbaşından önce, protestolar sürerken tutuklandı. Yargı Haydari’nin uyuşturucu bulundurmaktan tutuklandığını iddia etse de, Haydari’nin ailesinin avukatı iddiayı reddetti. Bölge savcısı Abbas Kasımi, bir videoda Haydari’nin kendisini bıçakladığını söyledi. Fakat video yayınlanmadı ve Kasımi, Haydari’nin nasıl bıçak bulundurabildiğini açıklamadı.

23 yaşındaki öğrenci Sina Ghanbari’nin, 6 Ocak günü Tahran’daki Evin Cezaevi’ndeki banyoda kendini astığı açıklandı. Ghanbari diğer protestocularla birlikte tutuluyordu fakat onun da protestocu olup olmadığına dair bir açıklama yapılmadı.

0-640x640-8

2009’da İran’daki ülke çapında protestolarda 3 kişinin ölümünün araştırılması Ayetullah Hamaney tarafından istenmişti. 12 polis memuru ve muhafız ölümlerde rol oynadıkları için hüküm giymişti. Ölümlerle ilgili şüphe Pazar günü İranlı ünlü oyuncu Bahareh Rahnama’nın attığı tweetlerle yayıldı. Senendec şehrinde önceden tanıdığı bir restoran kuryesi teröristlikle suçlanıyordu. Rahnama kurye için “suçlu değildi, tehlikeli değildi, isyankar değildi. Bunu haketmediğine şüphem yok” yazdı.

İranlı bir Kürt olan 24 yaşındaki Saru Ghahremani, aktivistlerin söylediğine göre protestolara katıldıktan sonra 1 Ocak’ta tutuklanmıştı. Kendilerini “96 Protestolarını Araştıran Komite” olarak tanımlayan bir grup aktiviste göre (İran’da takvim 1396 yılını gösteriyor) 11 gün sonra ailesine Ghahremani’nin cansız bedenini teslim edildi. Ayrıca aktivistlere göre Ghahremani daha önce 18 yaşındayken tutuklanmış, siyasi ve güvenlikle ilgili suçlamalarla 18 ay hapiste tutulmuştu.

Senendec Valisi Muhammed İbrahim Zarei, Ghahremani’nin bir terör grubuyla ilişkilendirildiğini ve güvenlik güçleriyle yaşanan çatışmada öldürüldüğünü söyledi. Tweetlerinden bazılarını silen oyuncu Rahnama, hükümetin kendisinden “yanlış söylentileri yaymamasını” istediğini söyledi. Rahnama ayrıca Ghahremani’nin yanlış bir şey yapmasının hayal bile edilemez olduğunu söyledi: “Çocuğun kendisi için basit ama büyük dilekleri vardı: Annesini mutlu etmek gibi! Neden öldürülmesi gerekti?”

 

 

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.