Geçen hafta başlatılan Afrin Harekâtı, bölgedeki varlıklarını sağlamlaştırmaya çalışan bölgesel ve uluslararası aktörler arasındaki mücadeleler açısından bir kilometre taşı olarak görülüyor. Harekâtta bundan sonra yaşanacaklar Suriye iç savaşının 2018’de nereye evrileceğini de büyük ölçüde etkileyecek.
Afrin’in jeopolitik konumunun, aktörlerin sahadaki amaçları açısından öne çıkan önemi ve Türkiye’nin geçen yıl başlattığı Fırat Kalkanı operasyonu sonrası öncelik kazanan çıkarları, 2018 yılında Afrin’in, Suriye iç savaşında merkezi bir öneme sahip olacağını gösteriyordu. Nitekim harekât başladıktan bir ay önce, Scplatform.net’te çıkan analizde Afrin’in geleceği ile üç olası senaryoya yer veriliyor. Bu üç senaryo kısaca Türkiye’nin ÖSO güçleriyle birlikte Afrin’e topyekün olarak girmesi, daha sınırlı bir çevrelemeyle yetinmesi veya Türkiye askeri olarak müdahale etmeden bölgedenin rejim güçlerine teslim edilmesi olarak özetlenebilir.
Bugün ise Türkiye, ulusal güvenliğine tehdit olarak gördüğü PYD/YPG güçlerinin bölgedeki etkinlikleri sonucunda, sahadaki ortağı Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) güçleriyle birlikte Afrin’e hava ve kara harekâtı başlattı. Harekâtın ilk haftasında, Afrin bölgesini çembere alan TSK destekli ÖSO güçlerinin bundan sonra nasıl ilerleyeceği ise henüz net değil. Mustafa Emin’in harekâtın ilk gününde Theportal-center.com’da çıkan analizine göre harekâtın ikinci adımı için olası altı senaryo öne çıkıyor:
- Afrin’i çembere alan TSK ve ÖSO güçlerinin, hava ve kara saldırılarıyla şehir merkezlerine doğru ilerlemesi. Bölgenin dağlık coğrafi yapısı düşünüldüğünde, bu senaryonun TSK ve ÖSO güçlerinin YPG birlikleriyle karşı karşıya gelmesi açısından en radikal senaryo olduğu söylenebilir. Fakat özellikle Rusya’nın bu konudaki tutumumun belirsiz olması, bu seçeneğin gerçekleştirilebilirliğini Ankara – Moskova görüşmelerine bağımlı kılıyor.
- Harekâtı her yönüyle genişletmektense, Türkiye askeri olarak çevrelediği Afrin’i uzun menzilli top atışlarıyla zayıflatmayı seçebilir. Bu seçenek özellikle ilk senaryoya göre neredeyse risksiz bir senaryo olarak öne çıkıyor.
- Askeri potansiyel noktasındaki orantısızlık sebebiyle olası bir yenilgiyi öngören YPG güçleri, Afrin’i boşaltıp rejim güçlerine teslim edebilir. Bu seçeneğin, Türkiye’nin bölgedeki kontrolünü tercih etmeyen aktörlerce tercih edilebileceği bir süredir konuşuluyor.
- Harekâtın şimdiye kadarki kısmının, YPG güçlerinin Akdeniz’e ulaşma amaçlarına büyük bir darbe vurduğu göz önünde bulundurulduğunda, Rusya’nın bölgedeki askeri çıkarları sebebiyle Türkiye’yle anlaşması söz konusu olabilir. Bugüne kadarki belli ortaklıklara rağmen, Suriye’deki Kürtlerin büyük ölçüde ABD’nin kontrolünde olduğunun farkında olan Rusya, Kürtlerin Akdeniz’e ilerleyişinin ABD’nin ilerleyişi olduğuna ve bunun da çıkarlarına büyük bir tehlike oluşturduğuna kanaat getirirse, Türkiye’nin askeri operasyonlarını destekleyebilir.
- TSK ve ÖSO güçlerinin Afrin’deki ilerleyişlerinin başarılı olması durumunda, Halep’in kuzey kırsalı ile İdlib’in birleşmesi söz konusu olabilir. Bu plan daha önce Rusya, İran ve Türkiye’nin anlaşmasına uygun bir şekilde, ABD destekli YPG güçlerinin IŞİD sonrası mücadeleyi El Nusra ile devam ettirmek amacıyla İdlib’e girmesinin önünü almak açısından da tercih edilebilir.
- Afrin’deki TSK/ÖSO ve YPG güçleri arasındaki gerilimin maliyetlerinin zamanla artmasıyla birlikte, Rusya tarafları askeri yumuşama konusunda ikna ederek bölge için kendi öngördüğü senaryoyu empoze edebilir. Bu şekilde bölge, herhangi bir gerilim olmadan rejim güçlerinin kontrolüne girebilir.
Tüm bu senaryolar düşündüğünde Afrin’in geleceğinin, bir bakıma Suriye’nin geleceğini de göstereceği söylenebilir. Kuzey Suriye’de etkin ulusal ve uluslararası aktörlerin Afrin için atılan adımları dikkatle izleyeceğine ise kesin gözüyle bakılıyor.
