Geçtiğimiz Pazar günü Çin Komünist Partisi’nden yapılan açıklamaya göre, Çin’de devlet başkanının görev süresini iki dönemle sınırlayan hükümleri kaldıran bir anayasa değişikliği planlanıyor. Bu değişiklik ile mevcut Başkan Şi Cinping’in istediği kadar görev yapmasının önündeki en önemli engel kaldırılmış olacak.
Böyle beklenmeyen bir adım atarak Başkan Şi’nin, Komünist Parti’nin modernleşen Çin toplumu üzerindeki etkisini güçlendirme ve Çin’in elde ettiği küresel gücü sağlamlaştırmayı hedeflediği söylenirken, Şi’yi destekleyen üst düzey bürokratlar da bu hedeflerin ancak Şi’nin liderliğinde gerçekleştirilebileceğinde hemfikir görünüyor.
Başkan Şi, Çin’in küresel arenada saygı duyulan müreffeh bir aktör olma vizyonu çerçevesinde, Güney Çin Denizi’ndeki hakimiyetini arttırmış, “Bir Kuşak Bir Yol” adlı küresel altyapı projesini başlatmış, orduyu baştan aşağı yenilemiş, iç güvenliği arttırmış ve resmi ideolojiyi eğitim ve medyada daha görünür hale getirmişti.
Anayasa değişikliği duyurusunun zamanlaması ise en tecrübeli Çin uzmanları için dahi şaşırtıcı oldu. Başkanlıkta ilk dönemini gelecek ay tamamlayacak olan Şi’nin, böyle bir adımı ikinci döneminin sonlarına doğru atabileceği veya ikinci dönemin sonunda görevi bırakıp bazı eski başkanların yaptığı gibi ülkeyi perde arkasından yönetme yolunu seçebileceği konuşulsa da böyle bir adımın bu kadar erken atılması beklenmiyordu.
İki dönem sınırlaması, Çin’in kurucu devlet başkanı Mao ve sonrasında Başkan Şiaoping’i yerinden etmek için ortaya çıkan güç savaşlarının yarattığı istikrarsızlıkları yapısal olarak ortadan kaldırmak için anayasaya koyulmuştu. Başkan Şi, Çin politikasında elde ettiği gücü daimileştirmeyi hedeflerken, uzmanlar Çin reform dönemine hakim olan siyasi normların bu tip adımlarla yok edildiğini vurguluyor.
Başkan Şi’nin iktidarı yakın gelecekte bırakmayacağına kesin gözle bakılsa da, bu iktidarı nasıl kullanacağı ise halen bir soru işareti. 2015 yılında Başkan Şi’nin biyografisini yazan Hong Kong Çin Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Willy Lam, iktidarı denetleyen neredeyse hiçbir denge ve fren mekanizmasının kalmadığı önümüzdeki dönemde, adeta bir imparator haline gelen Başkan Şi’nin hata yapmaya her zamandan daha çok meyilli olacağının altını çiziyor.
