Özgürlükçü bir perspektifle bakıldığında, bugünlerde orta ve doğu Avrupa’dan gelen neredeyse bütün haberler endişe ve korku yaratıyor. Macaristan ve Polonya’da iktidarı neredeyse tümüyle ele geçiren popülist hükümetler, demokrasi oyununun kurallarını aşındırıyor ve sivil topluma her gün yeni bir darbe vuruyor. Avusturya’da aşırı sağcılar koalisyon ortağı oldular. Keza Çek Cumhuriyeti ve Slovakya’da da popülist milliyetçilik, giderek siyasetin ana teması haline gelen İslam ve mülteciler üzerinden her geçen gün daha da güçleniyor.
Fakat son haftalarda Slovakya’da gerçekleşen bir takım gelişmeler bu kötü tabloya karşın iyimserliği korumak gerektiğini gösteriyor gibi. Geçen haftalarda ülke 1989 yılında komünist rejimin yıkılışını hazırlayan Kadife Devrimi’nden beri en büyük kitlesel protesto gösterilerine tanıklık etti.
Gösteriler araştırmacı gazeteci Jan Kuciak ve arkeolog olan nişanlısı Martina Kusnirova’nın 25 Şubat günü cesetlerinin bulunmasının ardından başladı. İkisi de 27 yaşında olan ve Mayıs ayında evlenmeyi planlayan çiftin önünde parlak bir gelecek bulunuyordu. Başlatılan soruşturmada henüz bir fail bulunamamış olsa da, savcılar cinayetlerin bir kiralık katil tarafından işlendiği fikrinde.
Cinayetin ardından gözler Kuciak’ın üzerinde çalıştığı haberlere çevrildi. Kuciak son olarak İtalyan mafyasıyla Slovak iş adamı ve hükümet yetkilileri arasında ilişkileri araştırıyordu. Bu ilişkilerin merkezinde özellikle, Slovakya’yı 2006’dan beri üç dönemdir yöneten Başbakan Robert Fico bulunuyor.
Slovak kamuoyu son zamanlarda siyasi elitler arasındaki kirli oyunların ortaya çıkmasına alışık olsa da, Kuciak’ın öldürülmesi toplumda büyük bir kıvılcımı ateşlemişe benziyor. Uzmanlara göre Kuciak’a olanlarla birlikte, Slovak toplumunda suçun cezasız kaldığı algısı epey güçlendi. Başbakan Fico’nun suçlamalara karşı yaptığı geçiştirici açıklamalar ile Kuciak’ın katilinin başına koyduğu 1.2 milyon $’lık ödül ile dikkatleri başka yere çekmeye çalışmasıyla da bu algı tavan yapmış durumda. Kamuoyunun artan kızgınlığıyla birlikte Fico çareyi bölgesindeki tüm popülist liderler gibi Amerikalı Yahudi işadamı George Soros’u suçlamakta bulmaya çalışıyor.
Kamuoyunda artan tepkiler ve koalisyonda baş gösteren tartışmalarla birlikte Başbakan Fico istifa kararı aldı. Birçok uzmana göre popülist milliyetçiliğin altın çağını yaşadığı bir ortam ve bölgede barışçıl gösterilerin siyaseti bu denli etkilemesi, küresel trendin bir anda kırılabileceğini gösteriyor. Bu ise iyimser olmak için yeterli bir sebep olarak görülüyor.
Fakat Fico’nun lideri olduğu koalisyon hala ülkeyi yönetiyor ve Fico ise partisinin lideri. Hatta olası bir erken seçim Fico’nun iktidarı geri alabileceği şartları dahi sağlayabilir. Fico’nun istifasına rağmen hükümetin düşmemesi, ortaya çıkan iyimserliği kırmış olabilir. Bazıları, gösterilerde çoğunluğu oluşturan “sıradan vatandaşlar”ın yakında normal hayatlarına döneceğini ve her şeyin yozlaşmaya devam edeceğini düşünüyor. Öte yandan, anketler ortaya çıkan skandalların birçok seçmeni liberal muhalefetin güçsüz ve bölünmüş yapısından ötürü aşırı sağa yönlendirdiğini gösteriyor. Macaristan ve Polonya’da olanlara baktığımızda ise anketlerin pek de haksız olmadığı ortaya çıkıyor. Nitekim bu ülkelerde siyasi partilerin bölünmüşlüğü ve radikal fikirlerin seslerinin oldukça gür çıkması siyasi yelpazede merkezin çöküşü için elverişli bir ortam sağladı. Kaldı ki bugünlerde Slovakya’da olanlar, zamanında Macaristan ve Polonya’da merkez partilerin çöküşüne yol açan olaylara nazaran çok daha vahim.
Peki olanlarla birlikte Slovakya ve Doğu Avrupa’da siyaset hangi yöne evrilecek? İzleyip, görmek gerekiyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
