Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Malta’daki gazeteci cinayeti soruşturmasında İran, Venezüela ve Türkiye bağlantıları

Malta’da geçen ekim ayında aracına konulan bombanın patlatılması sonucu ölen 53 yaşındaki gazeteci Daphne Caruana Galizia’nın üzerinde çalıştığı haberlerden biri de, 2012 yılında genç bir İranlı tarafından Malta’da kurulan Pilatus Bank’la ilgiliydi. Caruana Galizia, bankanın kara para aklamak için kullanıldığını ve Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev’in kızının Malta başbakanının eşine 1 milyon dolarlık rüşveti işte bu banka üzerinden yolladığını yazmıştı. Sözkonusu bankanın sahibi geçen ay ABD’de İran’a yönelik yaptırımları delmek suçlamasıyla tutuklandı. Olayı araştıran İngiliz Financial Times gazetesi, İranlı genç bankacının Türkiye’de de bir işbirlikçisi olduğunu yazıyor. Haberi özetle aktarıyoruz.

iranlı bankacı
İranlı genç bankacı Ali Sadr Hasheminejad

 

Maltalı gazeteci Daphne Caruana Galizia’nın geçen ekim ayında bombalı suikast sonucu öldürülmesinin hemen ertesi günü, ABD’de kendisi aleyhinde açılmış 47 iftira davasından bir tanesi sessiz sedasız düşürüldü. Davacı taraf Malta’daki özel bir banka olan Pilatus Bank ve bankanın İran doğumlu sahibi, Ali Sadr Hasheminejad’tı. Dava başvurusu, Caruana Galizia’nın kişisel web sitesinde Pilatus’un birtakım offshore şirketlerle, Malta Başbakanı Joseph Muscat’ın özel kalemi de dahil olmak üzere bazı kişilere ait paraları akladığına dair yazılar yazması üzerine yapılmıştı.
Caruana Galizia, Panamalı hukuk firması Mossack Fonseca’ya ait olduğu belirtilen ve aralarında on iki dünya lideri ile çok sayıda bürokrat ve iş çevrelerinden önemli kişilerin bulunduğu para aklama, ambargoları delme ve vergi kaçırma gibi yasadışı mali faaliyetleri ortaya çıkaran belgeler ışığında, Malta başbakanının eşi Michelle Muscat’ın Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev’in kızından 1 milyon dolar rüşvet aldığını ve para transferinin Panama’daki bir paravan şirket üzerinden Pilatus aracılığıyla gerçekleştiğini yazmıştı. Başbakan Muscat, haberi “Panama siyaset tarihinin en büyük yalanı” sözleriyle yalanlarken, Pilatus da ABD’deki iftira davasını açmıştı.

İranlı bankacı ABD’de tutuklu

Hikaye burada bitmiyor. Pilatus’un sahibi Ali Sadr Mart ayında ABD’de Washington’ın İran’a yönelik yaptırımlarını deldiği iddiasıyla tutuklandı. Savcılık Ali Sadr’ın 2006-2014 yılları arasında İsviçre ve Amerikan bankalarını kullanarak İranlı şirketlere 115 milyon dolar aktarılmasını organize ettiğini ileri sürüyor. İddianameye bakılırsa, Ali Sadr yedi işbirlikçisi ile birlikte, Venezüela’daki bir konut inşaatı projesinden elde edilen paraları, İsviçre ve Türkiye’de birtakım paravan şirketler aracılığıyla perdeleyerek, İran’a transfer etmiş.
St Kitts ve Nevis pasaportu ve Dubai’de de yerleşik görünmesini sağlayan bir adresi bulunan Ali Sadr, tutuklandıktan sonra Pilatus’taki görevinden alındı. Malta Mali Hizmetler yönetimi de bankanın bütün işlemlerini durdurdu ve varlıklarını denetlemesi için bir Amerikan şirketini kayyum atadı. Suçlamaları reddeden Ali Sadr’ın kefaletle serbest bırakılma talebi reddedilirken, hakkındaki iddianamede Pilatus’un adı geçmiyor. Ancak Ali Sadr’ın Malta makamlarına bankacılık izni için başvuru yaptığı dönemde, henüz söz konusu yaptırım delme sahteciliğini bırakmamış olduğu anlaşılıyor. Dahası Financial Times, Pilatus Bank’ın bağımsız yönetim kurulu üyesi olan Türkiyeli işadamı Mustafa Çetinel’in de aynı soruşturma kapsamında soruşturulduğunu öğrendi. Çetinel hakkında henüz suçlama bulunmuyor.

Venezüela-İran bağlantısı

ABD’li savcılar Venezüela’dan İran’a yasadışı fon transferlerini son dört yıldır soruşturuyorlar. İki ülke arasındaki ilişkiler 2005’te Ahmedinejad’ın Cumhurbaşkanı olmasıyla alabildiğine gelişmişti. ABD’nin, 2010 yılında İran’ın bankacılık sistemini de vuran yaptırımlar uygulamasının ardından Tahran yönetimi ticaret için petrol karşılığında mal anlaşmalarına yönelmişti. ABD’li savcıların Ali Sadr hakkında hazırladıkları iddianamenin satırbaşları ise şöyle:
Venezüela’nın devlet petrol şirketi PDVSA’nın bir iştiraki 2007 yılında, İran’da Ali Sadr’ın ailesine ait bir inşaat şirketiyle 476 milyon dolarlık bir konut projesi anlaşması yaptı. 2010 yılında Sadr ve babası St Kitts ve Nevis pasaportlarını ve Dubai’deki adreslerini kullanarak Türkiye’de Stratus International Contracting, İsviçre’de de Clarity Trade and Finance adıyla iki şirket kurdular. 2011-2015 yılları arasında PDVSA’nın iştiraki bu iki şirkete, İsviçre ve ABD’deki bazı bankaları kullanarak toplam 115 milyon dolarlık 15 ayrı ödeme yaptı. Clarity Trade and Finance ise sözkonusu paraları Sadr ve işbirlikçilerinin kurduğu İngiliz Virgin adalarındaki bir şirkete transfer etti. Savcılığa göre son alıcı ise Ali Sadr’ın İran’daki aile şirketi olduğunu ileri sürüyor. Söz konusu şirketlere ait yazışmalar ve belgeler, yaptırımları aşmak için yapılan sahteciliklere kanıt olarak savcıların elinde. Ciudad Fabricio Ojeda adlı konut projesi, Venezüela ödemeleri sürdüremediği için tamamlanamamış.

no justice
Malta’da bir reklam panosu: “Soyulmuş bir ülke. Adalet yok”

Türkiye bağlantısı

İddianamede adı geçmemekle birlikte Financial Times’ın zanlılardan biri olduğunu öğrendiği Mustafa Çetinel’in yasadışı ödemeler için kullanılan Türkiye merkezli Straus International Contracting adlı şirkette yüzde 4 hissesi bulunduğu kamuya açık kaynaklarda görülebiliyor. Nitekim Çetinel’in sosyal medya profillerinden birinde yer alan bir fotoğrafta Ciudad Ojeda konutlarının açılış törenine katıldığı görülüyor. Savcılık Çetinel’in Sadr’ın İran’daki şirketinin Iran International Housing Company (İran Uluslararası Konut Şirketi) olan adını, menşei anlaşılmasın diye Iron International Housing Company (Demir Uluslararası Konut Şirketi) olarak değiştirmelerini önerdiğini iddia ediyorlar. Mustafa Çetinel haberle ilgili yorum başvurumuza yanıt vermedi.

banka protesto
Pilatus Bank Maltalılar tarafından protesto ediliyor

Pilatus Bank’ın adı, geçtiğimiz aylarda basına sızan Malta’nın kara para aklamayla mücadele birimi tarafından hazırlanan raporda da geçiyordu. Caruana Galizia da, son yıllık raporuna göre 300 milyon Euro varlığı bulunan Pilatus’u açtığında 32 yaşında ve bankacılıkla ilgili herhangi deneyimi olmayan Ali Sadr’ın nasıl olup da izinleri kolayca alabildiğini sorgulamıştı. Aynı şekilde, bankanın sahibi ve en az bir yönetim kurulu üyesi, yaptırımları delmek ve para aklamak suçlarıyla ilgili olarak Amerikan makamlarınca soruşturulurken nasıl olup da Londra’da da şube açabildikleri merak konusu. Avrupa Bankacılık Otoritesi 22 Maltalı milletvekilinin talebiyle, işte bu ve benzer sorulara yanıt bulmak üzere Malta Bankacılık Denetleme Kurumu’nda inceleme başlatıyor.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.