Boko Haram -yerel dilde “Batı tarzı eğitim günahtır” anlamına geliyor- Nijerya’da İslam devleti kurmak için dokuz yıldır savaş yürüten, IŞİD’e bağlılık bildirmiş bir örgüt. Bundan tam dört yıl önce, 14 Nisan 2014’te, Boko Haram militanları Nijerya’nın kuzeyindeki Chibok köyünde bulunan bir yatılı okulu basarak 276 kız öğrenciyi kaçırmıştı.
Olaydan bir ay sonra Boko Haram’ın lideri Ebubekir Şeku, kaçırılan kızların İslamiyeti kabul ettiğini ve evlendirildiklerini açıklamış; bu da kızların savaş ganimeti ve seks kölesi olarak kullanıldıkları kaygılarına yol açmıştı.
Chibok kızlarının bulunup kurtarılması için başlatılan ve başlangıçta uluslararası ses getiren “Bring Back Our Girls” (Kızlarımızı Geri Getirin) kampanyası hala sürüyor. Zira hükümetin örgüt ile bir buçuk yıl önce başlattığı pazarlıklar sonucu kaçırılan kızlardan bugüne dek ancak yarısı kurtarılabildi.
Peki kurtulanlar şimdi ne yapıyorlar, nasıl yaşıyorlar, yaşadıkları uzun tutsaklık dönemi onları nasıl etkiledi? New York Times gazetesi kurtulanların izini sürüp kapsamlı bir dosya hazırlamış. Özetle aktarıyoruz:
Nijerya hükümetinin yürüttüğü pazarlıklar sonucunda, Boko Haram ilk olarak 2016’da Chibok kızlarından 21’ini serbest bıraktı. Şimdilerde, geçen Mayıs ayında serbest bırakılan 82 arkadaşları ile birlikte, sadece Nijeryalı politikacıların ve zengin iş insanlarının çocuklarının gidebildiği bir üniversitede, yarım kalan lise eğitimlerini tamamlıyorlar. Ancak güvenlik gerekçesi ile, aileleri ile bile nadiren görüştürülüyorlar. En son geçen Noel’de, birer haftalığına evlerine gidebilmişler. Yatılı olarak kaldıkları üniversite kampüsünde, öğretmenleri ve devlet yetkilileri tarafından sıkı koruma ve denetim altındalar.
Bugün hepsi 20li yaşlarında olan bu genç kadınlar, serbest bırakıldıktan sonra önce başkent Abuja’ya götürülerek birkaç hafta boyunca, Boko Haram hakkında istihbarat toplamak için ve örgüte bağlılıklarını da sınamak üzere haftalarca sorgulanmışlar. Güvenlik görevlileri, hepsine, hala örgütün elinde tuttuğu arkadaşlarının zarar görebileceği iddiasıyla, militanlarla geçirdikleri zaman hakkında kimse ile konuşmamaları talimatı vermiş.
Örgütten kurtarılanlar halen Yola kentindeki Nijerya Amerikan Üniversitesi’nde burslu okuyorlar; hem yeniden örgütün hedefi olabilecekleri endişesi ile çok sıkı bir denetim altında hem de yaşadıkları travmanın üstesinden gelmelerini sağlayacak özel bir program çerçevesinde eğitim alıyorlar, üniversiteye hazırlanıyorlar.
Ancak kamuoyunda bilindikleri adları ile “Chiboklu kızlar”ı kampüste herkes sıcak karşılamamış. Üniversite tam da Boko Haram’ın hedef aldığı Batı tarzı eğitim veren bir yer olduğu için, öğrencilerden bazıları bu kadınların varlığının kampüsü hedef haline getireceğinden, diğer bazıları da kendilerini kaçıranlarla aynı ideolojiyi benimsemiş olmalarından endişe etmiş.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Nijerya Amerikan Üniversitesi kampüsünde yaşayan bu yüze yakın genç kadın, serbest bırakılsalar da özgür değiller hâlâ. Ama özgürlüklerinin önündeki en büyük engel yukarıda aktardığımız fiziksel engeller değil. Psikolojik danışmanları Somiari Demm, yaşadıkları “cehennemi” tasvir etmekte zorlanıyor. Uzun süre aç bırakılmışlar. Dövülmüşler, kırbaçlanmışlar, işkence edilmişler. Hemen hepsine tecavüz edilmiş. Kimileri çatışmalarda yaralanmış ve bazı organlarını kaybetmiş. Militanlar için yemek, temzilik yapmışlar. Çatışmalar sırasında kadınlar ve çocuklar da dahil yüzlerce insanın ölümüne tanık olmuşlar. Dolayısıyla daha fazla travmaya maruz kalmamaları için deneyimlerine ilişkin soru sormamıza izin yok.
Üniversitedeki Chiboklu kızlar, Boko Haram’ın hem kaçırdığı hem de elinden kurtulmayı başarmış diğer pek çok kız çocuğu ve kadından şanslı olduklarını biliyorlar. Militanlar bazı tutsakları kurşuna dizip ya da kafalarını kesip öldürüyor, bazılarınınsa bedenine bomba bağlayıp kalabalıkların içine gönderiyor. Ordunun kurtardığı bazıları ise, aylarca tutuldukları kışlalarda askerlerin de tecavüzüne uğradı. Yüzlercesi de hala örgütün elinde tutsak.
