Irak’ta iki hafta kadar önce ülkenin ikinci büyük kenti Basra’da başlayan protesto gösterileri hız kesmediği gibi, güney vilayetlerindeki diğer yerleşimlere de yayıldı. Cumartesi günü (21 Temmuz) de başkent Bağdat’ta da, Basra’dakiler kadar kalabalık olmasa da protest gösterisi vardı.
Protestoları tetikleyen olay, İran’ın sattığı elektrik karşılığında alacaklı olduğu miktarın 1 buçuk milyarı bulması üzerine -borcun ödeneceğine dair güvence de verilmeyince- şalteri indirmesi olmuş. Ama ilginçtir, göstericilerin hedefinde İran değil, yolsuzlukla, kötü yönetimle, mezhepçilik ve adaletsizlikle suçladıkları Irak hükümeti var.
Dubai Merkezli Al Alaan Tv muhabiri Jenan Moussa’nın twitterda paylaştığı, protestoculardan birinin taşıdığı pankartı gösteren fotoğraf talepleri özetliyor: Elektrik, su ve ekmek…
In case u missed it:
Large scale protests have been going on in southern #Iraq recently. This powerful sign sums up the demands of the demonstrators:
Revolution of the poor.
Electricity.
Water.
Bread.@akhbar pic.twitter.com/HmKYwEGQSR
— Jenan Moussa (@jenanmoussa) July 21, 2018
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Petrol zengini ülkede içmeye su yok
Iraklılar protesto etmesin de ne yapsın: Ülke petrol zengini, ama Dünya Bankası rakamlarına göre 34 milyonluk nüfusun beşte biri yoksulluk sınırının altında gelirle yaşıyor; resmi kayıtlara göre işsizlik oranı da (2017’de) yüzde 14,7.
Petrolün çoğu Basra’dan çıkıyor ama Basralıların elektriği yok. Gerçi elektrik İran kesmeden önce de düzenli dağıtılan bir hizmet değilmiş. Yine de 50 dereceyi bulan hava sıcaklığı nedeniyle yaz aylarındaki ihtiyaç daha elzem. Suya olan ihtiyaç da öyle. Günlük su kesintileri yetmezmiş gibi, arıtması doğru düzgün yapılmadığından musluklardan tuzlu su aktığını söylüyor protestocular. Ülkede her tür altyapı Saddam Hüseyin döneminden bu yana –sınırlı bölgede kısmi iyileştirmeler dışında- yenilenmediğinden, Amerikan işgali ve ardından bitmek bilmeyen terör ve savaş haliyle tümden çökmüş durumda.
Uluslararası Af Örgütü temsilcilerinden Donatella Rovera, “elektrik ve su kesintileri ile, bu kesintilerin ve yaygın işsizliğin gerisinde yatan yolsuzlukları protesto edenlere, Irak güvenlik güçlerinin tazyikli suyla müdahale edişini, trajik olmasa komik bulurduk” diye yazmış ilgili fotoğrafı paylaşırken twitter’da:
If it weren't tragic it would be funny – #Iraq 's security forces using #water cannons against demonstrators protesting water & #electricity shortages and the corruption which causes such shortages + unemployment pic.twitter.com/d3kxAEiw9S
— Donatella Rovera (@DRovera) July 21, 2018
Farklı kaynaklarda farklı rakamlar yer almakla birlikte, güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucunda 8 ila 15 civarında kişinin öldüğü yüzlercesinin de yaralandığı anlaşılıyor.
Wall Street Journal iğneyi kaçak elektrik kullanımına, çuvaldızı IŞİD’e batırmış
Washington Post gazetesi, Kuveyt ile Suudi Arabistan’ın ülkedeki enerji sıkıntısının aşılması için Irak hükümetinin yardımına koştuğunu yazıyor. Irak’ın İran ile yakın bağlarını koparmaya heves ettikleri için haber şaşırtıcı değil. Ama haberde Kuveyt’in ülkeye günde 130 bin metreküp yakıt takviyesi yapmaya başladığına dair bilgi ilginç, zira Wall Street Journal’a göre sorun enerji arzında değil. Sorun elektirik dağıtımının türlü nedenlerle yapılamıyor oluşu. Gazete ayrıca halkın yüzde 65’inin kaçak elektrik kullandığını, Enerji Bakanlığı’nın da elektrik faturalarından elde etmesi gereken gelirin ancak yüzde 12’sini toplayabildiğini belirtiyor. Haberde 2015 yılında hükümetin kaçak kullanımla mücadele çabasına girdiği, fakat büyük tepki görüp geri adım attığı da kaydedilmiş. En çok tepki gösterenler ise, gelirlerinin yılda 10 milyar doları bulduğu söylenen jeneratör işletmecileriymiş. Amerikan gazetesi, Irak devletinin aczinden IŞİD’i de sorumlu tutmuş: “Dünya Bankası tahminlerine göre” diye yazmış “IŞİD ülkenin enerji sistemine 7 milyar dolardan fazla zarar verdi. “Dünya Bankası tahminlerine göre, IŞİD ülkenin enerji sistemine 7 milyar dolardan fazla zarar verdi.”
ABD’nin İran’a borcunu ödememesi için Bağdat’a baskı yaptığı iddia ediliyor
“Irak’ın içine düştüğü halden ülkeyi işgal eden ABD’nin hiç mi suçu yok?” sorusunu ise Katar merkezli El Cezire soruyor: Protestoların gerisindeki nedenlerin irdelendiği haberinde ABD’nin Bağdat yönetimine İran’a olan borçlarını ödememesi için baskı yaptığı iddiası var. Iraklı siyasetçi Rahim el-Daracci de, nükleer anlaşmadan çekilmesinin ertesinde İran’a uygulamaya hazırlandığı yeni yaptırımlar için müttefiklerinden destek isteyen Washington’un Irak’ı sıkıştırdığını düşünüyor: “Kanımca Amerikan yönetimi Irak’a karşı dolaylı bir savaş başlattı ve Irak’tan da bunun parçası olması isteniyor.”
