Çin’in Arjantin’de kurduğu uzay istasyonu, ABD’nin Latin Amerika’daki politik, ekonomik ve stratejik gücünün altının oyulduğunu gösteren bir sembol olabilir mi? Çin’in Arjantin’in Patagonia bölgesinde kurduğu uzay istasyonu üzerinden Latin Amerika’da nüfuzunu artırma çabalarının ve bunun ABD’deki yansımalarının analiz edildiği New York Times’ta yer alan yazıya göre, Mart ayında faaliyete geçen istasyon, Çin’in Ay’ın uzak mesafelerinde yapacağı cesaretli keşif gezileri için merkezi bir konumda duruyor. Arjantinli yetkililer Çin’in bu girişimini desteklemekten mutlu olduklarını ifade ediyor.
Latin Amerika üzerine çalışan Prof. Dr. R. Evan Ellis, Pekin’in, liderlerinin ve iş insanlarının ekonomik yapıyla ilgili ajandaları ile bölgenin dinamiklerini değiştirdiğini ifade ediyor.
Soğuk Savaş’ın bitiminden itibaren, son dönemde Latin Amerika ülkelerindeki sol eğilimli yönetimlerin kurulmasına kadar, bölgedeki nüfuzunu garanti altında gören ABD’nin Latin Amerika üzerindeki ilgisi gittikçe azaldı. ABD, Obama yönetiminin Çin’i sınırlandırma stratejisinin bir parçası olarak ekonomik, askeri ve diplomatik bağlarını geliştirmek ümidiyle yönünü ve ilgi odağını Asya’ya çevirdi. Trump ise yönetime geldiğinden itibaren bu yaklaşımda, gerek Pasifik ülkeleriyle yapılan serbest ticaret anlaşmasından çekilerek, gerekse ABD’nin güvenlik anlaşmalarından dolayı yükleri olduğundan şikâyetle, köklü değişiklikler gerçekleştirdi.
Bu süreçte Çin Latin Amerika’da gerçekleştirilmek üzere uzun vadeli planlara girişti. Bu çerçevede Çin, Latin Amerika ülkelerinde ticareti geliştirmek, büyük altyapı projelerine imza atmak, askeri bağları güçlendirmek, büyük miktardaki kaynakları kontrol altına almaya çalışmak gibi faaliyetlerde bulunmaya başladı. Çin 2008 yılında bölge üzerindeki amaçlarını yeterince açık bir biçimde ifade etti. Yayınlanan politika raporunda, Latin Amerika ülkelerinin Çin ile aynı gelişmişlik seviyesinde olduğu tespiti yapıldı.
Çin’in bölgeye olan ilgisini artırması ekonomik krizin en yüksek seviyelere ulaştığı beklenmedik bir zamanda gerçekleşti. 2009 yılında büyük bir ekonomik kriz içerisinde olan Arjantin piyasasına Çin’in girişinin piyasanın düzenli hale gelmesinde önemli bir etkisi oldu. 2011 yılında bölgedeki birçok ülke kendilerini aniden ekonomik olarak sallanan bir zeminde buldu. Çin bu süreçte bölgeye yardımlarda bulundu ve bölge ülkeleriyle ekonomik alanda dikkat çekici anlaşmalar yaptı.
Son yıllarda Latin Amerika’daki liderler ise politikalarını Çin’in taleplerini yerine getirmek amacıyla şekillendirdi. Tüm bu gelişmeler sonucunda Çin’in Latin Amerika’daki nüfuzu artmış durumda. Bu durumun geleneksel olarak Latin Amerika’da etki sahibi olan ABD için kritik bir hal alıp almayacağı tartışılıyor.
Örneğin Çin, Patagonia’da uzay istasyonunu işler hale getirdikten sadece haftalar sonra ABD konuyla ilgili rahatsızlığını dile getirdi. Pentagon, Neuquén’de bir merkeze 1.3 milyon dolar fon aktardı ki bu proje ABD açısından Arjantin’de bir ilkti. Amerikalı yetkililer bu projenin uzay üssü ile ilgisi olmadığını ve projede Arjantinliler’in çalışacağını ifade etti.
Arjantin’in Çin Büyükelçisi Diego Guelar Çin’in bölgedeki etkisinin artmasını “bir oldu bitti” olarak nitelendirdi. Guelar, 2013 yılında “Sessiz İşgal: Çinliler Güney Amerika’da Karaya Çıktı” başlığıyla bir kitap yayımladı. Çin’in bölgeye ilgisinin artması ile ilgili olarak Guelar “artık sessiz değil” yorumunu yaptı.
Boston Üniversitesi Küresel Gelişim Politika Merkezi’nin araştırmasına göre, Çin ile Latin Amerika ülkeleri arasındaki ticaret geçtiğimiz yıl 244 milyar dolar seviyesine ulaştı ki bu seviye bir on yıl öncesine göre iki kattan fazla bir artışa denk geliyor. 2015’ten itibaren ise, Çin Latin Amerika ülkelerinin en trend partneri konumuna gelmiş durumda.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Arjantin ile ilişkilerini geliştiren Çin, Patagonia’da uydu ve uzay kontrol istasyonu kurmakla ilgili olarak gizli anlaşmalar yapmaya başladı. Gizli anlaşmalar sürecinden sonra Kasım 2012’de Neuquén bölgesi ile Çin hükümeti arasında Çin’e 50 yıllığına alan tahsis eden bir anlaşma yapıldı.
Arjantinli yetkililer, Çin’in Arjantin’de kurduğu uzay istasyonunu askeri amaçlarla kullanmayacağı noktasında Çin ile hemfikir olduklarını belirtti. Uzmanlar ise uzay istasyonundaki teknolojinin pek çok stratejik kullanımının olabileceğini belirtiyor. Çin bu uzay istasyonundaki çalışmalarıyla Ay’da ulaşılmamış alanlara girebilirse bazı bilim insanlarına göre, kritik miktarda bir temiz enerji kaynağı sağlamış olacak.
Arjantin hükümetinin bir ajansı olan Arjantin Uzay Etkinlikleri Komisyonu Genel Sekreteri Félix Clementino Menicocci, Çin’in bu uzay programı ile kısa bir süre içerisinde uzaydaki ana aktörlerden biri olmaya başlayabileceğini dile getirdi.
Obama hükümeti süresince, askeri kontrol alanında çalışan yetkili Frank A. Rose, görev yaptığı süreçte Çin’in uzay programı ile ilgili endişelerinin olduğunu ve son yıllarda Çin’in geliştirdiği uyduları tahrip edebilen incelikli uzay teknolojisinin dikkatle izlendiğini ifade etti.
Uzayı gelecekteki savaşlarda kritik bir savaş alanı olarak gören tek ülke Çin değil. Geçtiğimiz ay Trump hükümeti de uzay ile ilgili altıncı askeri bölümün oluşturulacağı duyurusunu yaptı.
ABD ile stratejik bir yarışın ötesinde Latin Amerikalı bazı liderler şu anda Çin ile kurdukları bağlantı sebebiyle endişeli ve pişman, geçmiş hükümetlerin kendilerini borçlu kıldığını ve geleceklerini bir nevi ipotek altına aldıklarını düşünmekte.
ABD tarafından liderlik hususunda bir geri çekilme olduğunu ifade eden Guelar ise, ABD’nin endişelerine rağmen Latin Amerika’dan bir nevi geri çekilmesinin liderliği kaybetmesi sebebiyle değil, bu rolü üstlenmeyi istememesi sebebiyle olduğunu ifade etti.
