Çarşamba günü itibariyle Venezüela’da enflasyon oranı yüzde 32.714 seviyesine çıktı. New York Times’te yer alan habere göre, akıl almaz bir enflasyon ile baş etmeye çalışan Venezüelalı yetkililer çözüm için önce banknotların rengini değiştirdi, daha sonra da paradan üç sıfır atacaklarını belirtti. Paradan üç sıfır atmanın da yeterli görünmemesi üzerine paradan iki sıfır daha atıldığı açıklandı.
Venezüela’nın içerisinde bulunduğu beş haneli enflasyon durumu geçtiğimiz ay Uluslararası Para Fonu IMF’nin yayınladığı raporda, 2000’li yıllar başı Zimbabve ya da Weimar Cumhuriyeti Almanya’sındaki akıl almaz derecede yüksek enflasyonun mevcut olduğu yıllara benzetildi ve yıl sonuna kadar enflasyonun yüzde bir milyon seviyesine ulaşabileceği uyarısında bulunuldu.
Venezüela’da para politikasında, geçmişte Birleşik Sosyalist Parti’nin onaylamadığı, çeşitli değişikliklerle enflasyonla mücadelede yeni bir döneme geçiliyor. Bu yeni düzenlemeler bazı sürücüler için petrol fiyatlarının artırılması ve yıllardır çoğu Venezüelalı için doların erişilebilir olmasını zorlaştıran kur üzerindeki kontrolün hafifletilmesini de kapsıyor.
Henüz bu değişiklikler ekonomistleri ikna etmek için yeterli görülmüyor. Johns Hopkins Üniversitesi’nde ekonomi profesörü olan Steve Hanke, sıfırların atılmasının kozmetik bir iyileştirme olduğunu belirterek ekonomi politikaları değiştirilmediği takdirde bu düzenlemelerin hiçbir anlamı olmayacağını ifade etti.
Venezüela para birimi bolivardan sıfırların atıldığı yeni durumda örneğin bir fincan kahvenin fiyatının karşılanması daha başa çıkılabilir bir hal alacak; fakat sorunun kaynağı paradaki sıfırların çokluğu değil, dolayısıyla Venezüela’nın içerisinde bulunduğu ekonomik krizi parasından sıfırları atarak çözebilmesi de mümkün görünmüyor.
Venezüela hükümeti borçlarını ödemek için petrol satışlarına bağımlı durumda. Temmuz ayında petrol üretimi günde 1.2 milyon varile düşmüş durumdaydı ki bu 1947 yılındaki seviye. Petrol üretiminin azlığı sebebiyle karşılanamayan borçlar, Merkez Bankası’nın daha fazla para basmasıyla çözümlenmeye çalışılıyor. Bu kısa vadede hükümetin borç problemini çözse de para arzı arttığı için paranın değeri düşüyor.
Borçların ödenmesi Devlet Başkanı Nicolás Maduro’nun problemlerinden yalnızca biri.
Maduro’nun 2025’e kadar başkan seçildiği seçimlerde şike yapıldığı iddiaları da Venezüela’nın ekonomik olarak izole edilmesine neden oldu.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Bu kaosun içerisinde yüzbinlerce Venezüelalı da başkent Caracas’ta bile gündelik hayatlarını sürdürememeleri sebebiyle ülkeyi terk ediyor. Sıfırlar atılmasına rağmen bolivar değer kaybetmeye devam ediyor öyle ki bir dolar 6 milyon bolivar değerine ulaşmış durumda.
Caracas’lı inşaat işçisi Edwin García kazancını hesaplarken paranın değerinin nasıl ifade edildiği sürekli değiştiği için kafa karışıklığı yaşadığını söylerken, başkentteki birçok mağaza ürünlerin fiyatlarını dolar üzerinden belirterek kafa karışıklığının önüne geçmeye çalışıyor.
Yeni bolivarı neyin desteklediği de tam olarak belli değil. Normal şartlarda kriz içindeki ülkelerin para birimlerinin dolar ve euro gibi daha ‘güvenilir’ para birimleri ile değiştirilebilir olduğu garanti edildiğinde kur stabilize olmakta. Venezüela örneğinde ise, Başkan Maduro şubat ayında piyasaya sürdüğü digital para birimi petro üzerinden bolivarı desteklemeye çalışıyor ve petroyu da petrol kaynaklarının desteklediğini iddia ediyor. Ekonomistler tarafından bu iddia sorunlu bulunuyor çünkü ülkenin petrol gelirlerinin büyük bir bölümü Rusya’ya ve Çin’e borçların ödenmesi için kullanılıyor.
Ayrıca Başkan Maduro’nun petrol fiyatlarını artırma planı da şüpheyle karşılanıyor. Venezüalılar hâlihazırda dünyadaki en ucuz petrolü kullanıyor. Maduro’nun verdiği söze göre, Venezüelalılar kimlik kartı alıp araçlarını hükümete kaydettirdikleri durumda petrolü ucuza kullanmaya devam edecekler, aksi takdirde petrolü uluslararası fiyattan kullanacaklar. Sistemin içinde kalıp ulusal parayla alışveriş yapmaya devam edenler maddi teşviklerden de faydalanabilecek.
Venezüela hükümetinin iddiasına göre, enflasyon hükümete karşı olan iş insanlarının ve ABD’nin Venezüela’ya karşı yürüttüğü ekonomik savaşın bir sonucu. Ekonomistlerin yorumuna göre ise, Venezüela yüksek enflasyonu azaltmak istiyorsa öncelikle para basmayı durdurmak zorunda.
