Geçen hafta dünyada yaşanan gelişmeler (13 Ağustos- 19 Ağustos 2018): Trump’ın Türkiye açıklamaları, ABD-Çin gerilimi, İran’da ekonomi

Geçen hafta gün gün öne çıkan başlıklar:

13 Ağustos

• Bugün düzenlenen törende ABD Başkanı Donald Trump kapsamlı bir torba yasa olan 2019 Ulusal Savunma Yetki Yasası tasarısını imzaladı. Türkiye’ye ilişkin maddelerin de yer aldığı yasaya göre Türkiye’nin ABD’den satın aldığı F-35 uçlarının teslimatı şarta bağlanarak geçici süreliğine durduruluyor.
• ABD’nin Londra Büyükelçisi Woody Johnson, Daily Telegraph gazetesinde çıkan yazısında, İngiltere’ye, İran yaptırımları konusunda ABD’nin tarafında yer alma çağrısı yaptı. Londra’nın Avrupa Birliği ile hareket etmesi durumunda bunun İngiliz ticareti için ciddi sonuçlar doğuracağı uyarısında bulundu.
• Dört ülkeyi kapsayan Güney Amerika turunun ilk durağı olan Brezilya’yı ziyaret eden ABD Savunma Bakanı Jim Mattis, ABD’nin diğer ülkelerin egemenlik haklarına saygı gösterdiğini ifade ederken, üstü kapalı bir şekilde Çin’i işaret ederek bağımlılık ilişkilerine yol açan hibe ve yüksek borçlanmaya karşı uyarıda bulundu.
• Pakistan yetkilileri, Çin makamlarının devam eden ekonomik darboğazı aşmak için Pakistan’a finansal destek garantisi verdiğini açıkladı. Önümüzdeki günlerde hükümeti devralacak olan Imran Khan’ın IMF ile anlaşmaya sıcak bakmadığı biliniyordu.
• Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in’in Eylül ayında bir araya geleceği açıklandı. Görüşme Kuzey Kore’nin başkenti Pyonyang’da gerçekleşecek. İki ülke arasındaki görüşmeler kapsamında liderler geçtiğimiz Nisan ve Mayıs aylarında, sınır kasabası Panmunjom’da buluşmuştu.
• İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdel Fattah al-Sisi’nin Mayıs ayında Mısır’da Gazze’nin geleceğine ilişkin gizli bir toplantı yaptıkları basına yansıdı.
• Mısır Cumhurbaşkanı Abdel Fattah al-Sisi, Yemen’li Hutilerin saldırıları nedeniyle Kızıl Deniz’in güvenliğinden endişe ettiğini ifade etti.  
• İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, ABD Başkanı Trump’ın yeni bir nükleer anlaşma için masaya oturma teklifini sert bir şekilde reddetti; her türlü müzakereyi yasakladığını ilan etti. Hamaney, ülkede tırmanan ekonomik krizden Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’yi sorumlu tuttu.
• İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif, ülkesinin ABD baskısıyla bölgesel politikasını değiştirmeyeceğini açıkladı.
• Çin, BM tarafından gündeme getirilen Uygur kökenli bir milyona yakın kişinin kitlesel olarak gizli bir şekilde toplama kamplarına benzer yerlerde tutulduğu iddiasını yalanladı.
• Afganistan’da güvenlik kuvvetleri ile Taliban arasındaki çatışmalar sürüyor. Haftasonu 200’den fazla asker ve polisin hayatlarını kaybettiği açıklandı. En ağır kayıpların Taliban’ın kontrolünde bulunan ülkenin güneydoğusunda bulunan Gazne kentinde verildiği belirtildi.
• Nijerya’da ülkenin kuzeydoğusunda bulunan Maiduguri şehrinde Boko Haram’la mücadele eden güvenlik kuvvetleri havaalanının kontrolünü ele geçirmelerinin ardından hükümet tarafından başka bir bölgeye sevk edilmelerini protesto etti.
• ABD Başkanı Trump, bazı Harley Davidson sahiplerinin vergi politikaları sebebiyle üretiminin bir kısmını ABD dışına taşıyacağını açıklayan firmayı boykot edeceğini açıkladı. Boykotçuları desteklediğini ifade etti.
• ABD, Japonya Okinanawa’da bulunan askeri üssünü adada başka bir noktaya taşımaya hazırlanırken, ada sakinleri üssün tamamen kapatılması talebiyle gösteri düzenledi.
• Tesla CEO’su Elon Musk, Suudi Arabistan Varlık Fonu’nun, Tesla’yı borsadan çekmek için yeteri kadar sermayeye sahip olduğunu; son dönemde şirketin %5’e yakın hissesinin fon tarafından borsada satın alındığını açıkladı.

14 Ağustos

• ABD’nin, Rahip Andrew Brunson’ı bir hafta içerisinde serbest bırakılmaması halinde Türkiye’ye yeni yaptırımlar uygulayacağı iddia edildi. Beyaz Saray Sözcüsü yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump’ın Rahip Brunson’un serbest bırakılmamasından dolayı hayal kırıklığı yaşadığını söyledi.
• ABD Başkanı Trump, daha önce Beyaz Saray’da görev yapan Omarosa Newman için köpek ifadesini kullandı. Newman, Hillary Clinton’un e-postalarının Ruslar tarafından hedef alınması olayından Trump’ın haberdar olduğunu iddia etmiş ayrıca Trump’ı ırkçılıkla suçlamıştı. Newman’ın Trump başkanlık kampanyası ile alakalı iddiaları nedeniyle kampanya organizasyonu kendisine dava açtı.
• Euro Bölgesi, bu yılın ikinci çeyreğinde, bir önceki döneme göre %0,4 oranında büyüme kaydetti.
• İsrail, Hamas’ın ateşkes koşullarına uymayı sürdürmesi durumunda, abluka altında tuttuğu Gazze’ye ticari malların girişi için kullanılan tek sınır kapısı olan Kerem Shalom’in yeniden açılacağını bildirdi.
• Rusya’nın Suriye’de Golan Tepeleri’nde 4 askeri polis gözlem noktasının kurduğu, önümüzdeki günlerde 2 gözlem noktasının daha kurulmasının amaçlandığını açıklandı.
• Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, Suriye’de zafere çok yakın olduklarını, ülkeden çekileceklerine yönelik çıkan haberlerin gerçeği yansıtmadığını ifade etti.  
• BM Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı (UNRWA) ABD’nin sağladığı fonlarda kesmesi nedeniyle önümüzdeki eğitim dönemde en az yarım milyon Filistinli mülteci çocuğun eğitiminin tehlikeye girdiğini duyurdu. İsrail yönetimi, ABD’ye fonları kesmemesi yönünde çağrıda bulundu.
• Yemen hükümetine bağlı Taiz valisinin bulunduğu konvoy, ülkenin güneyinde bulunan Aden kentinde saldırıya uğradı.
• Çin Savunma Bakanlığı, ABD’nin 2019 yılı Ulusal Savunma Bütçesi Yasası’nı eleştirdi. Ortaya koyulan yaklaşımın ve hedeflerin ABD-Çin gerilimini arttıracağı kaydedildi.
• Tayvan Devlet Başkanı Tsai Ing-wen, 15 yıl sonra ABD topraklarında k konuşma yapan ilk Tayvanlı lider oldu. Ziyaret Pekin yönetiminin tepkisini çekti.
• Afganistan’ın Gazne kentinde ABD destekli Afgan güvenlik güçleri ile Taliban militanları arasındaki çatışmalar beşinci gününde devam ediyor. Afgan ordusunun Taliban militanlarını kent merkezinden çıkardığı, stratejik noktalarda önemli kazanımlar elde ettiği bildirildi.
• Hindistan rupisi ABD doları karşısında tarihinin en düşük seviyesine geriledi.
• Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Suudi Arabistan’a önceden duyurusu yapılmamış sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi; Kral Selman bin Abdulaziz ile görüştü.
• Malta, Akdeniz’de kurtardığı 141 mülteciyi karaya çıkarmak için günlerdir liman arayan arama kurtarma gemisi Aquarius’un demirlemesini izin verdi.
• Norveç Balıkçılık Bakanı Per Sandberg, devletin kendisine zimmetlediği telefonla izin almadan İran ve Çin’e gitmesi nedeniyle görevinden ayrılmak durumunda kaldı.

15 Ağustos

• Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada Türkiye’nin Pastör Brunson’ı bırakması halinde Türkiye İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’e uygulanan yaptırımların kaldırılmasının gündeme gelebileceği açıklandı.
• ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence sosyal medya hesaplarından yaptığı açıklamada, rahip Andrew Brunson konusunda, Türkiye’nin Başkan Trump’ın kararlılığını test etmesinin olumsuz sonuçlara yol açacağını ifade etti.
• ABD borsaları Dow Jones ve S&P 500 son 2 ayın en düşük performansını ortaya koydu.
• ABD Uyuşturucu Mücadele Dairesi (DEA) ile Meksika’nın uyuşturucu kartelleri ile mücadele için Chicago merkezli olacak bir ortak güç kurma kararı aldı.
• Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Almanya Şansölyesi Angela Merkel telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Merkel telefonda Erdoğan’a “Türkiye’nin ekonomik açıdan güçlü olması Almanya için önemli” dedi.
• Katar Emiri Al Sani, Ankara’yı ziyaret etti. Ülkesinin Türkiye’ye 15 milyar dolar doğrudan yatırım gerçekleştireceği sözünü verdi.
• Türkiye, ABD’den ithal ettiği 22 ürüne yüzde 140’a varan ek vergiler getirerek Washington’un yaptırımlarına karşılık verdi.
• Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile görüşmek istediğini kendisine ilettiği açıklandı.
• Dördüncü Çin Rusya Stratejik Güvenlik Konseyi zirvesi, Rusya’nın başkenti Moskova’da düzenlendi.
• Almanya Parlamentosu, vatandaşların doğum belgelerinde kadın ile erkek dışında üçüncü cinsiyet seçeneğinin yer almasını mümkün kılan yasa tasarısını onayladı.
• Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, ülkede silahlı çatışmalara katılanların ve hakkında arama kararı çıkmış vatandaşların affedilmesini öngören kararnameyi imzaladı. Af kararı şahısların silahlı çatışmalara katılma seviyesine göre değişim gösterecek.
• İran ile Suriye’nin sürdürülebilir ekonomik kalkınma hedefiyle stratejik işbirliği anlaşmasına imza atacakları açıklandı.
• Afganistan’ın başkenti Kabil’de meydana gelen bombalı saldırıda 48 kişinin hayatını kaybettiği açıklandı. Taliban yaptığı açıklamada saldırıyı kınadı, bu saldırıda hiçbir rolü olmadığını duyurdu. Saldırının İslam Devleti örgütü tarafından gerçekleştirildiği düşünülüyor.
• Ülkede meydana gelen protestolara rağmen miras paylaşımında kadın erkek eşitliği tasarısını meclise sunacağını duyuran Cumhurbaşkanı Beji Caid Essebsi, tasarının yasalaşabilmesi için en Nahda’nın desteğini talep etti.
• Çin’de cinsel istismarla suçlanan Çin Budist Cemiyeti Başkanı görevinden istifa etti.
• Ülke vatandaşlarının ev sahibi olmasını kolaylaştırmak isteyen Yeni Zelanda hükümeti, mevcut konutların ülkede oturma izni olmayan yabancılar tarafından satın alınmasına yasak getirdi.

16 Ağustos

• ABD Başkanı Donald Trump, kabine toplantısı öncesi yaptığı açıklamada Rahip Andrew Brunson mesajı verdi. Bu konudaki tutumu ile Türkiye’nin iyi bir dost olmadığını gösterdiğini; Brunson’un masum olduğunu ifade etti.
• ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin, Türkiye’nin pastör Brunson’ın serbest bırakılmaması durumunda yeni yaptırımların hazır olduğunu söyledi.
• ABD Başkanı Trump, kendisinin önde gelen muhaliflerinden eski CIA Direktörü John Brennan’ın gizli belgelere erişim yetkisi kaldırdı. Brennan, Trump’ın ifade özgürlüğü üzerinde baskı kurmaya çalıştığını ve kendisini eleştirenleri hedef aldığını belirtti.
• ABD’de 350’den fazla basın kuruluşu Başkan Trump’ın medyaya yönelik tutumunu eleştirmek için ortak başyazı yayımladı.
• ABD ve Çin heyetleri bu ay sonunda küresel ticaret ve ikili ilişkiler konusunda görüşmeler yapmak için Washington’da bir araya gelecek. Toplantıya ülkeleri adına ABD Hazine Bakanlığı Müsteşarı David Malpass ile Çin Ticaret Bakan Yardımcısı Wang Shouwen başkanlık yapacak.
• Çin, Hong Kong, Macao ve Taiwan sakinlerinin ülkenin ana kesiminde yerleşim izni başvurusu yapmalarını kolaylaştıracak yeni bir yasa yayınladı.
• Kremlin’den yapılan açıklamada Astana sürecinin garantör ülkeleri İran, Türkiye ve Rusya arasındaki üçüncü zirvenin Eylül başında Tahran’da yapılmasının planlandığını duyuruldu. Üç ülke en son Nisan ayında Ankara’da bir araya gelmişti.
• İsrail yönetimi, Doğu Kudüs dahil olmak üzere Kudüs’ün farklı bölgelerinde, 20 bin yerleşimci için yeni konut, otel, sanayi ve ticaret alanları kurma kararı aldı.
• Mısır’ın, İsrail ile Hamas taraflarının mutabık kalabileceği ve Gazze’de uzun vadeli barışı sağlamayı hedefleyen bir ateşkes planının çerçevesini oluşturmaya yaklaştığı belirtildi.
• Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile telefon görüşmesi yapan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Türkiye’nin ekonomik istikrarının Fransa için önemli olduğu mesajını verdi.
• Uluslararası Para Fonu (IMF) yetkililerince paylaşılan bilgiye göre Türkiye’nin kuruma finansal yardım başvurusunda bulunacağına dair bir işaret alınmış değil.
• Afganistan’ın başkenti Kabil’de Afgan istihbarat servisine ait bir eğitim merkezine silahlı saldırı düzenlendi.
• Mali’de gerçekleştirilen seçimleri mevcut Cumhurbaşkanı İbrahim Boubacar Keita’nın kazandığı açıklandı.
• Air France-KLM tarihinde ilk kez Fransız olmayan bir CEO görevlendirdi. Fransa hükümeti kararı desteklerken, sendikalar tepki gösterdi.
• Google çalışanları, şirketin Çin pazarına yeniden dönebilmek adına Pekin yönetiminin izin vereceği şekilde sansürlü arama motoru projesinin denetime tabi tutulmasını talep etti.  

17 Ağustos

• Türkiye’de tutuklu bulunan rahip Andrew Brunson’un serbest bırakılması için yapılan başvuru reddedildi. Türk Lirası günü dolar karşısında %4 kayıpla kaparken, ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye’nin suçsuz olan Brunson’u uzun zaman önce serbest bırakması gerektiğini belirtti. Trump, “Oturup beklemeyeceğiz. Kimse vatandaşımızı alamaz, konu henüz kapanmadı” ifadelerini kullandı.
• Kredi derecelendirme kuruluşları Moody’s ve S&P arka arkaya açıkladıkları kararlarla Türkiye’nin kredi notunu birer puan düşürdü.
• Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, kur dalgalanmasıyla boğuşan Türkiye ekonomisinin geçici zorlukları aşacağına dair duyulan güvene işaret edildi. Pekin yönetimi, ABD ve Türkiye’ye diyalog çağrısında bulundu.
• ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert, daha önce IŞİD’den kurtarılan bölgelerin yeniden inşası için kullanılacağı açıklanan 230 milyar dolar tutarındaki kaynağın, farklı bölgelere aktarılacağını açıkladı. Yapılan yazılı açıklamada, ABD’nin IŞİD’in tamamen yok edilmesi önceliklerinin değişmediği vurgulandı. Nauert ayrıca, Suudi Arabistan’ın Suriye’nin Rakka bölgesinin yeniden inşası için IŞİD karşıtı koalisyona 100 milyon dolar kaynak sağladığını duyurdu.
• Eylül’ün ilk haftasında Suriye’deki gelişmeleri görüşmek üzere yapılaması beklenen dörtlü Almanya, Fransa, Türkiye, Rusya zirvesi öncesinde konuşan Almanya Şansölyesi Angela Merkel, zirveye iyi hazırlık yapılması gerektiğini belirtti.  Merkel, zirvenin anlamlı olup olmadığı üzerine çalıştıklarını da söyledi.
• Almanya Şansölyesi Merkel, Cumartesi günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le gerçekleştirecekleri ikili çalışma yemeği öncesinde, görüşmeden Ukrayna’dan Suriye’ye kadar önemli konularda bir gelişme çıkmasını beklenmediğini söyledi.
• ABD Başkanı Donald Trump, yaptığı açıklamada halka açık şirketlerin her çeyrek açıkladıkları kar rakamlarını yasal olarak talep etmemeyi değerlendirebileceklerini söyledi. Trump, dünyanın önde gelen iş insanları ile iş dünyasını nasıl geliştirebilecekleri konusunu görüştüğünü de ifade etti.
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi tarafından yapılan açıklamada, halen tutuklu bulunan Brezilya’nın eski Devlet Başkanı ve Ekim ayında yapılacak seçimlerin favorisi Luiz Inacio Lula da Silva’nın adaylık sürecinde siyasi haklarının engellenmemesi ve adaylığının düşürülmemesi yönünde çağrı yaptı.
• Pakistan’da seçimlerden zaferle ayrılan Pakistan Adalet Hareketi’nin lideri İmran Khan, bugün düzenlenen yemin törenin ardından resmi olarak Başbakanlık koltuğuna oturdu. Khan’ın öncelikli gündem maddesinin ekonomi olması bekleniyor.
• ABD Başkanı Donald Trump, yolsuzluk ve vergi kaçırma suçlamalarıyla yargılanan ve hakkında açılan dava karar aşamasına gelen eski seçim kampanya müdürü Paul Manafort’a destek verdi. Trump, davayı “çok üzücü” bulduğunu söyledi ve Manafort’u “çok iyi bir insan” olarak tanımladı.
• Salı günü yayınlanan Pentagon raporun göre, Çin son yıllarda hava saldırısı kapasitesini önemli ölçüde geliştirdi. Raporda yer alan bilgilere göre, Çin hava kuvvetlerinin, ABD ve müttefiklerine karşı hava saldırısı düzenlemek için eğitim gördüğünün öngörüldüğü belirtiliyor.
• Birleşmiş Milletler Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths, üç yıldır devam eden ve on binlerce insanın ölümüne yol açana çatışmaları sonlandırmak üzere Yemen ve Husi temsilcilerini 6 Eylül’de Cenevre’de görüşmeye davet etti.
• Moskova’da gerçekleşen görüşmede Rusya Savunma Bakanı Sergei Shoigu ile Türkiye Savunma Bakanı Hulusi Akar, Türkiye’de bulunan Suriye vatandaşı mültecilerin ülkelerine geri dönme konusunu görüştü.
• Hakkında üç ayrı yolsuzluk soruşturması devam eden İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail telekom şirketine yüz milyonlarca dolar haksız kazanç sağlayan düzenlemelerle ilgili İsrail polisi tarafından sorgulandı.
• ABD’nin Pensilvanya eyaletinde 300’den fazla Katolik din adamının en az 100 çocuğa cinsel istismarda bulunmasının ortaya çıkmasının ardından bir açıklama yayımlayan Vatikan, “Bu korkunç suçlar karşısındaki hisler iki kelimeyle ifade edilebilir: utanç ve acı” dedi.

18 Ağustos

• Almanya Şansölyesi Angela Merkel ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Berlin’de bir araya geldi. Buluşmada Suriye’deki iç savaş, Ukrayna ve Kırım sorunları, Kuzey Akım 2 projesi, İran masaya yatırıldı. Almanya’daki buluşmayla iki lider son üç ay içinde ikinci kez yüz yüze görüşmüş oldu.
• Almanya’da İçişleri, Çalışma ve Ekonomi bakanlıklarının ülkenin kronik işgücü sorununu çözmek amacıyla göçmen yasasını hafifletmeye yönelik yeni bir tasarı üzerinde çalıştıkları açıklandı. Tasarı, Avrupa Birliği dışından vasıflı işçilerin ülkeye gelişini kolaylaştırmayı amaçlıyor.
• ABD Başkanı Donald Trump’ın CIA eski Direktörü John Brennan’ın gizli belgelere erişim hakkını iptal etmesine kurumun eski yöneticilerinden tepki geldi. Aralarında eski direktörler Robert Gates, George Tenet, Porter Goss, Leon Panetta ve David Petraeus’un bulunduğu isimlerin imzası ile yayınlanan açıklamada Trump’ın aldığı karar sert bir dille eleştirildi.
• ABD Savunma Bakanı Jim Mattis, Amerikan askerlerinin, Suriye’nin Menbiç kenti bölgesinde Türkiye ile yürütülmesi planlanan ortak devriye görevi için Türk birliklerini 72 saat içinde eğitmeye başlayacağını açıkladı.
• ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi James Jeffrey, ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi görevine getirildi.
• Çin Dışişleri Bakanlığı, Pentagon’un Çin’in ulusal güvenlik ve savunma alanlarında yürüttüğü faaliyetleri ile ilgili yayınladığı rapora tepki gösterdi. Çin Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Pentagon’un iddialarının asılsız olduğunu belirtildi.
• Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif telefon görüşmesi yaptı. Wang Yi, ülkesinin ABD yaptırımları karşısında İran’a destek olma niyetinde olduğu mesajını yineledi.
• İran, ulusal Bavar 373 füze savunma sistemi projesinin 2019’da kullanıma hazır hale geleceğini duyurdu.
• Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukashenko, Başbakan Andrei Kobyakov ile ekonomi, iletişim ve sanayi bakanlarını görevden alarak yerlerine yeni isimler atadı.
• Peru ekonomik krizdeki Venezüela’dan kaçan göçmenlere sınırlarını kapatma kararı aldı. Peru Cumhurbaşkanı Martin Vizcarra, pasaportları olmadıkça Venezüela’dan gelenlerin ülkeye kabul edilmeyeceğini açıkladı.
• Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, dün uluslararası topluma terör saldırılarında mağdur olanlara insani yardım sağlama çağrısında bulundu.
• Filistin Devlet Başkanı Mahmut Abbas, İsrail Parlamentosu Knesset’te kabul edilen Yahudi Ulus Devleti yasasını BM’ye taşıyacaklarını açıkladı.
• Eski BM Genel Sekreteri, Nobel Barış Ödülü sahibi Kofi Annan hayatını kaybetti.
• Moda dergisi Vogue, bundan böyle sayfalarında 18 yaş altı modellere yer vermeyeceğini duyurdu.

19 Ağustos

• ABD Başkanı Donald Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, İsrail’i ziyaret kapsamında Başbakan Binyamin Netanyahu ile bir araya geldi. Buluşmada ele alınan ana konunun İran olduğu açıklandı. Bolton, bu haftanın Cenevre’ye geçerek Trump-Putin zirvesini sonrası temasları sürdürmek Rus yetkililerle bir araya gelecek. Bolton’un ziyaret programında Ukrayna da bulunuyor.
• ABD Dışişleri Bakanlığı, Pakistan Ulusal Meclisi’nde başbakan seçilen Pakistan Adalet Hareketi (PTI) lideri İmran Han’ın yemin ederek görevine başlamasını memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi.
• Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Çin Komünist Partisi’nin silahlı kuvvetler içinde etkisinin artırılması çağrısı yaptı.
• Bağımsızlık Gününü kutlayan Afganistan’da Devlet Başkanı Eşref Gani, Taliban’la ateşkes ilan edildiğini duyurdu. Ateşkes 20 Ağustos’ta yürürlüğe girecek ve 20 Kasım’a kadar devam edecek.
• Irak’ta IKBY ile Bağdat yönetimi arasında baş gösteren siyasi gerilimden dolayı Ekim 2017’den bu yana kapalı olan Kerkük-Erbil karayolu yeniden trafiğe açıldı. Irak merkezi hükümetine bağlı güçler, Ekim 2017’de peşmerge güçlerinin kontrolündeki Kerkük’e askeri operasyon düzenlemiş ve vilayeti kontrol altına almıştı.
• Irak’ta 12 Mayıs’ta yapılan parlamento seçimleri sonuçları federal mahkeme tarafından onaylandı.
• İran parlamentosunda görev alan milletvekilleri, ekonomideki kötü gidişi gerekçe göstererek Finans Bakanı Masoud Karbasian’ın görevden alınması için görüşmelere başladı. Bu adımın Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin ekonomi politikalarını hedef aldığı belirtiliyor.   
• İran, ABD yaptırımları sonucunda kendisinden boşalacak petrol arzının başta Suudi Arabistan olmak üzere diğer ülkelerce doldurulması endişesiyle OPEC Genel Sekreterliğine başvurdu. Kendi üretim payının üçüncü ülkelerce devralınmasına izin verilmemesi gerektiğini bildirdi.
• İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif, ABD’nin 1953 Darbesini tekrarlamak istediğini fakat ülkesinin ABD’nin egemenliği altına tekrar girmeyeceğini ifade etti.
• İran Meclisindeki dini azınlık temsilcileri, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun İran’daki dini azınlıkların haklarıyla ilgili açıklamasının temelsiz olduğuna dair ortak bir açıklama yaptılar.
• Pakistan’ın yeni başbakanı İmran Han, 21 kişiden oluşacak kabinesini ve 4 Eylül’de yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimi için partisinin adayını açıkladı. 21 kişilik kabinenin 12 isminin Cumhurbaşkanı Pervez Müşerref döneminde görev almış isimler olması dikkat çekti.
• Pakistan Başbakanı İmran Han, ekonomide kemer sıkma mesajı verdi. Gereksiz kamu harcamalarının sonlandırılacağını, ilk adım olarak zırhlı araçların satışa çıkarılacağını açıkladı. Yeni vergi kanunu sinyali verdi.
• Türkiye ve Katar Merkez Bankaları para swapı anlaşması imzaladı. Katar, Türkiye’ye 15 milyar dolar yatırım sözü vermişti.
• Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el Sisi, internet üzerindeki kontrolleri sıkılaştıran yeni siber güvenlik yasasını imzaladı. Yasa ülkenin ulusal güvenliğine ve ekonomisine tehdit teşkil edebilecek web sitelerinin engellenmesine imkân tanıyor.
• İtalya Ulaştırma Bakanı Danilo Toninelli, Akdeniz’de bulunan mülteci teknelerine yardımcı olmadığı gerekçesiyle Malta hükümetine yaptırım uygulanmasını talep etti.

Bu Haftanın Gündemi

Bu hafta gözler John Boltun’un Cenevre temaslarında, ABD’nin Rusya yaptırımlarında ve ABD-Çin geriliminde olacak.

Diplomasi

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, Cenevre’de Rus yetkililerle bir araya gelecek. Trump-Putin arasında gerçekleşen Helsinki Zirvesinin fikri takibini yapmak amaçlı düzenlenen görüşmede, zirvede ele alınan nükleer silahların azaltılması sürecinin ele alınacağı açıkladı. Bolton, Cenevre’den sonra Ukrayna’yı ziyaret edecek. Washington, Temmuz ayı sonunda Ukrayna’ya savunma harcamalarında kullanılmak üzere finansal destek programı başlattığını açıklamış, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Kırım’ı asla Rusya’nın bir parçası olarak kabul etmeyeceklerini ifade etmişti.

Fransa, Almanya, Türkiye ve Rusya arasında gerçekleşebilecek olası bir dörtlü Suriye zirvesinin akıbeti konusunda taraflardan yeni açıklamalar gelmesi bekleniyor. Ülke yetkilileri yapılacak bir dörtlü zirvenin olası sonuçları konusunda ön çalışmalara devam ediyor.

Çin Savunma Bakanı Wei Fenghe, Yeni Delhi’ye 4 gün sürecek bir ziyaret gerçekleştirecek, Hint mevkidaşı Nirmala Sitharaman görüşsecek. Ziyaret, Çin’in Wuhan kentinde Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile Hindistan Başbakanı Narendra Modi arasında gerçekleştirilen gayri-resmi temasın ardından taraflar arasında ilk resmi temas olma özelliğini taşıyor. Ziyaretin hedefinin 4000 kilometre ortak sınır hattı bulunan iki ülkenin orduları arasındaki iletişimi daha kuvvetli hale getirmek. İki ülkenin tarihsel rekabete dayalı ilişkisi sürmekle beraber, taraflar son dönemde karşılıklı işbirliği arayışlarını arttırmış durumdalar.  

İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt, Washington’u ziyaret edecek. Amerikalı mevkidaşı Mike Pompeo ile bir araya gelecek. Hunt’ın çantasında Trump döneminde gerilen Trans-Atlantik ilişkileri, NATO ve Avrupa savunma harcamaları konusu, ABD-İngiltere ticari ilişkileri ve Rusya’ya yönelik yaptırımlar yer alacak.

Afrika kıtasında yaz boyu hızını kesmeden süren diplomasi trafiği devam ediyor. Almanya Şansölyesi Angela Merkel, Senegal, Nijerya ve Gana’yı ziyaret edecek. Almanya Kalkınma Bakanı Gerd Müller de yedi ülkeyi kapsayan bir Afrika turu gerçekleştirecek. Ziyaretlerin merkezinde ekonomik işbirliğini derinleştirmek hedefi bulunuyor. Müller’in Afrika ülkeleri ile AB arasında serbest ticaret ajandasını savunduğu biliniyor.

Papa Francis iki günlük resmi ziyaret kapsamında Cumartesi günü İrlanda’ya gidiyor. Bu ziyaret 40 yıl aradan sonra çoğunluğu Katolik olan İrlanda’ya bu düzeyde yapılan ilk ziyaret olma özelliği taşıyor.

Yunanistan’ın Ekonomi Kurtarma Programı Sona Eriyor

Yunanistan’ın borç krizi sonrasında başlatılan ekonomi kurtarma programının bu hafta Yunanistan’ın yapacağı ödemeyle beraber tamamlanması bekleniyor. Avrupa Birliği ve IMF önderliğinde oluşturulan kurtarma programının sona ermesiyle beraber, Yunanistan 8 yıl aradan sonra uluslararası finans piyasalarında borçlanabilecek.

Venezüela’da Ekonomik Kriz

Büyük bir ekonomik sarsıntı yaşayan ve hiper enflasyonla karşı karşıya olan Venezüela, para birimi olan bolivardan beş sıfır atmaya hazırlanıyor. Venezüela’da 2018 enflasyonunun % 1,000,000’a ulaşması bekleniyor.

Rusya Yaptırımları

ABD yönetimi Rusya’ya yeni bir yaptırım paketi açıklamaya hazırlanıyor. Yeni yaptırım paketinin Çarşamba günü yürürlülüğe girmesi bekleniyor. Yeni yaptırım paketinin ithal edilen stratejik teknolojik parçaları kapsayacağı belirtiliyor.

FED Toplantı Tutanakları

ABD Merkez Bankası’nın Ağustos ayı toplantısına ilişkin tutanaklar kamuoyu ile paylaşılacak. Yatırımcılar, FED’in ticaret gerilimi, faiz ve enflasyon beklentilerini anlayabilmek için tutanakları yakından inceleyecek.

Çin-ABD Gerilimi

ABD ile Çin arasında ticaret görüşmeleri yapılacak. Taraflar Washington’da bir araya gelecekler. Daha önce bakanlar seviyesinde yapılan görüşmeler bu sefer orta-seviyede düzenlenecek. ABD Başkanı Donald Trump, görüşmelerden beklentisinin yüksek olmadığını açıkladı.

ABD’nin, Çin’den yapılan 16 milyar dolar değerinde ithalata %25 oranında ilave gümrük vergisi açıklaması bekleniyor. Çin tarafından yapılan açıklamada ise, aynı nitelikte bir yaptırım kararının Pekin yönetimi tarafından da uygulanacağı açıklandı.

Küresel Merkez Bankası Yetkilileri Jackson Hole’da Toplanıyor

Dünya merkez bankası başkanlarının geleneksel olarak bir araya geldikleri “Jackson Hole” toplantısı bu hafta gerçekleşecek. Toplantıda dünya merkez bankalarının, küresel ekonominin geleceği ve yeni dönemde uygulanacak politikaları tartışması bekleniyor. FED Başkanı Jay Powell, Cuma günü toplantı katılımcılarına “değişen ekonomilerde para politikası” konulu bir konuşma yapacağı açıklandı.

Manafort Davası

ABD Başkanı Donald Trump’ın eski kampanya yöneticisi Paul Manafort hakkında son aşamaya gelen davada mahkemenin karar alması bekleniyor. Davanın seyri hem ABD Başkanı Trump hem de Trump’a karşı yürütülen Rusya soruşturmasının özel savcısı Robert Mueller’in bundan sonraki adımları açısından önem taşıyor.