Le Monde’un haberine göre Avrupa Parlamentosu, bu hafta telif hakları üzerine çok tartışılan bir düzenlemeyi bugün kabul etti. 226 hayır oyuna karşılık 438 oyla kabul edilen düzenlemelerle sosyal medya şirketleri, internet kullanıcılarının paylaştığı her link ve içerik için ücret ödemek durumunda kalabilir.
Düzenlemeler; kullanıcıların kendi sosyal medya hesaplarında paylaştığı her bir içerik için (fotoğraf, video, müzik, makale), paylaşım yapılan sosyal medya platformu tarafından telif hakkı sahibine ücret ödemesini öngörüyor. Düzenlemeleri savunanlar arasında kültür endüstrisinden, basından pek çok isim ve bazı sanatçılar var.
Düzenlemeler, eser sahibinin telif hakkı ile bağlantılı haklarını korumayı hedefliyor. İnternet ekonomisinin parçası olan editörler ve eser sahiplerinin karşısında, büyük internet şirketleri ile dijital özgürlüğü savunanlar yer alıyor. İçerisinde Google ve Facebook’un da bulunduğu şirketler, tasarı metninin çalışma ve ifade özgürlüğü için oldukça tehlikeli olduğunu savunuyor.
Paylaşılan her bir link için ödeme yapılacak
AP’nin düzenlemelerinde en çok 11 ve 13. maddeler ses getireceğe benziyor. 13. maddeye göre; sosyal medya platformlarında paylaşılan her bir içerik için (resim, ses, video vs.) şirketlerin, eser sahibine ödeme yapması gerekecek. Bu sebeple düzenlemeye göre eser sahibiyle önceden belirli bir ücret üzerinde anlaşma yapmak gerekiyor. Kullanıcı, telif hakkı korunan yasal içerikleri paylaşırken, sosyal medya devlerinin üzerinde anlaşmadığı içeriklerin paylaşımı engellenecek. Kullanıcının paylaştığı içerikler belli bir filtreleme sistemiyle takip edilip, paylaşım gerektiğinde bloklanabilecek. Sosyal medya platformları “uygun ve orantılı” önlemler almak zorunda kalacak.
İnternet kullanıcıları bu sisteme aslında YouTube’dan aşina. Google’ın sahip olduğu çevrimiçi video sitesi, telif hakkı sahiplerini koruma konusunda çoktan beridir büyük hassasiyet gösteriyor.
Haber paylaşımlarına “link vergisi” geliyor
Düzenlemelerde bağlantılı haklar ile ilgili 11. maddesi ise daha çok tepki çekmişti. Buna göre; haber sitelerinden yapılan paylaşımlar için, şu an belli olmayan bir miktarda ödeme yapmak gerekecek. Facebook’u veya Google News’i ele alalım: Kullanıcı bu platformlarda bir link paylaştığı zaman, linkle birlikte haberin fotoğrafı, başlığı ve birkaç kelimesi belirir. Beliren bu kelimeler ve resimler için, milyonlarca kullanıcıya sahip şirketlerin, her bir kullanıcının her bir paylaşımı için haber sahibine ödeme yapması gerekecek. Bu yükten kaçınmak isteyen şirketler belli bir paylaşım sınırlamasına gidebilir. Nitekim Google İspanya’da, İspanyol medyasına ait haberlerin paylaşımını çoktan durdurdu. Google News arama sonuçları içinde görünmeyen haberler, Google’a yüzde 6 ile 30 arasında kullanıcı trafiği kaybına mal oldu. Reklam gelirlerinden de mahrum kalacak olan Google ve diğer şirketlerin, bu tarz bir “link vergisi”ne karşı alabileceği önlemler tasarı metninde yer almıyor.
Bugün Avrupa Parlamentosu’nda kabul edilen düzenlemelerin her üye devletin kendi parlamentosunda da onaylanması gerekiyor. Üçüncü adım ise, tasarı maddelerinin, Avrupa Birliği Konseyi’nin geçen mayıs ayında kabul ettiği benzer düzenlemeyle uyumlu hale getirilmesi olacak.
