Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Haftanın Gündemi: Jeopolitik Gelişmeler (5–11 Kasım 2018)

Bu hafta dünya ABD ara seçimlerini, İran yaptırımlarının yansımalarını ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in vereceği mesajları takip edecek.

ABD’de merakla beklenen ara seçimler salı günü yapılacak.

Donald Trump’ın göreve gelmesinin ardından gerçekleştirilecek ülke geneli seçimlerde, Temsilciler Meclisi’nin tamamı, Senatonun üçte biri, 36 eyaletin valiliği ve eyaletler yasama organlarının belirlenmesi  için ciddi bir yarış yaşanacak.

Demokrat Parti için en olası hedef Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu sağlamak olacak. Çoğunluğu yakalamak için Demokrat Parti’nin ek 23 sandalye kazanması gerekiyor. Yapılan analizlere göre 16 seçim bölgesinde Demokrat Parti’nin kazanmasına kesin gözüyle bakılırken 7-8 bölgede bıçak sırtı bir yarışın yaşanacağı öngörülüyor. Yapılan tahminlere göre Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu yakalamak için Demokrat Parti’nin ulusal sandıklarda ortalama Cumhuriyetçi Parti ile oy farkını yüzde 7 ile üzerinde tutması gerekiyor. Son anketler Demokratları artı yüzde 6 ile artı yüzde 10 oy farkı düzeyinde gösteriyor.

Öte yandan, Senato seçimlerinde oylanacak sandalyelerin büyük bir kısmı Cumhuriyetçi Parti’nin daha kuvvetli olduğu “Kırmızı” eyaletlerde olacak. Bu sebeple, Demokrat Parti’nin Senato seçimlerinde daha ziyade elindeki sandalyeleri koruma durumunda olacağı ve bu sebeple çoğunluk sağlama olasılığının daha düşük olduğu tahmin ediliyor.

ABD Başkanı Donald Trump kendi tabanını konsolide etmek ve Cumhuriyetçilerin seçmen hareketliliğini artırmak için yoğun çaba gösteriyor. Bu amaçla, seçimler büyük ölçüde bölgesel tartışmalardan uzaklaştırılarak ulusal siyaset üzerinden yürütülen tartışmalara indirgendi ve bir bakıma Trump için referanduma dönüştürüldü. Trump’ın gündemindeki temel konular ülkenin ekonomik performansı ve göçmenlik konusu olarak dikkat çekiyor. Geçtiğimiz aylarda buna benzer bir strateji, Trump’ın 2016 başkanlık kampanyasında önemli payı bulunan Steve Bannon tarafından da önerilmişti.

Demokrat Parti tarafında ise sahalara inerek seçimlere ağırlığını koyan ve katılımın yüksek tutulması için yoğun çaba gösteren aktör, önceki başkan Barack Obama. Obama, seçim bölgelerinde düzenlediği konuşmalarda başkanlık kampanyasında gösterdiği performansı hatırlatıyor. Demokrat Parti cephesinde halk buluşmalarında destek isteyen ve katılımı artırmak için çaba gösterme konusunda ön plana çıkan bir diğer isim ise ABD’de popülaritesi yüksek talk show sunucusu Oprah Winfrey.

Mevcut olasılıklar dahilinde en olası senaryonun, Demokrat Parti’nin Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu yakalaması ancak Senato’da hedefine ulaşamaması olarak görülüyor. Bununla beraber, eyalet özelinde gerçekleşecek seçimlerde Demokratların kafa kafaya olan birçok bölgeyi kazanma ihtimali bulunuyor. Burada dikkatle takip edilecek yerler Florida, Georgia, Wisconsin, Iowa ve Ohio olacak. Demokratların bu bölgelerde zafer kazanması, Trump’ın hanesine önemli bir başarısızlık olarak yazılacak.

ABD’nin İran’a yönelik 2. Yaptırım Paketi pazartesi günü yürürlüğe giriyor.

Yaptırım kapsamında bulunan temel alanlar: İran’ın liman operatörleri, gemi sektörü, enerji ticareti, petrol ve petrokimya ürünleri, finans sektörü, aracılık ve sigorta sektörü, petrol işlemleri.

Geçtiğimiz hafta içerisinde ABD kaynaklarından yapılan açıklamalarda 8 ülkenin, enerji ticaretine ilişkin olarak bu yaptırımlardan muaf tutulacağı açıklanmıştı. Bu açıklamanın devamı niteliğinde alınacak kararlar ve muafiyetin detayları takip edilecek.

ABD, uygulanmaya konulan yaptırımların devamı niteliğinde olarak İran’ın finansal işlemlerini kısıtlamayı öngören yeni adımlar atacağının işaretlerini veriyor. Bu çerçevede,  İran’ın Swift sistemi dışında bırakılması için çalışmalar devam ediyor. Ancak, geçtiğimiz günlerde Rusya’nın Çin ile görüşerek Swift sistemine alternatif bir sistem oluşturulması için fikir birliğine vardığı da açıklandı. Karşılıklı olarak atılan bu adımlar hafta boyunca takip edilecek.

Bilindiği gibi Avrupa Birliği (AB) ülkeleri uzun süredir bu yaptırımları eleştiriyor ve Avrupalı şirketlerin İran’la yaptıkları ticari işlemlerde korunacağını ifade ediyorlardı. İran’dan yapılacak ithalatların ödemeleri için AB’nin oluşturduğu finansal mekanizma “Özel Amaçlı Araç” 4 Kasım’dan itibaren yasal olarak hayata geçiyor. Yaptırımların yürürlüğe girmesinin ardından hem Avrupa’nın vereceği mesajlar hem de Avrupalı şirketlerin fiilen nasıl bir yol izleyecekleri takip edilecek.

İç politikada ekonomik olarak zor günler geçiren İran ve Ruhani hükümetinin, bu yeni yaptırımlar sonrasında iç siyasette nasıl bir yol izleyeceği merak ediliyor. Nükleer anlaşma ve yaptırımların kaldırılması Ruhani için önemli bir başarı ve İran halkı için bir umut olmuştu. Ancak, gelinen bu noktanın ardından İran iç siyasetinde daha radikal kanatların tekrar yükselip yükselmeyecekleri ve bu riskin Ruhani’yi iç ve dış politikada hangi adımları atmaya iteceği izlenecek.

Takip edilecek diğer konular:

ABD Merkez Bankası (FED) toplantısı düzenlenecek.

Toplantıda FED kasım ayı için politika faizi kararını açıklayacak. Faiz oranlarında bu ay bir değişiklik beklenmiyor; ancak, toplantıda konuşulacak konular ve toplantı sonrasında verilecek mesajlar FED’in önümüzdeki ay ve yıllara ilişkin yaklaşımı için önemli işaretler verecek.

Dünya Savaşı’nı resmi olarak bitiren Ateşkes Günü’nün 100. yıl dönümü dolayısıyla Fransa’nın başkenti Paris’te anma törenleri düzenlenecek. Törenler sırasında ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bir araya gelmesi bekleniyor.

Olası bir Trump-Putin görüşmesi tüm dünyanın radarında olacak. Trump’ın, Putin’e karşı vereceği mesajlar, gündeme alınacak konular ve Trump’ın tutumu Batı cephesinin dikkat edeceği konuların başında geliyor.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, küresel ekonomi ve ticaret üzerine mesajlar verecek.

Özellikle ABD ile yaşanan ticari gerilim ve ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin ile yeni bir ticaret anlaşması hazırlanması talimatı sonrasında, Şi’nin vereceği mesajlar yakından takip edilecek.

ASEAN ülkelerinin liderleri Singapur’da bir araya gelecek.

Bölgesel ekonomik, siyasi ve askeri konularda verilecek mesajlar izlenecek.

El Salvador Devlet Başkanı Sánchez Cerén ve Dominik Cumhuriyeti Devlet Başkanı Danilo Medina Pekin’i ziyaret edecek.

Görüşmelerde imzalanacak  ikili ekonomik anlaşmalar takip edilecek. Pekin’in, iki ülke nezdinde artan bir siyasi bağ kurup kurmayacağı izlenecek.

Dimitri Medvedev Çin’i ziyaret edecek. Görüşmelerde savunma, ekonomi ve küresel gelişmelere ilişkin önemli mesajlar verilmesi bekleniyor.

Mesajlar tüm dünya tarafından izlenecek.

Japonya’nın önde gelen otomotiv firmaları ikinci çeyrek mali sonuçlarını açıklayacak.

Yatırımcılar özellikle, ABD pazarında yaşanan sıkıntılar sonrasında Çin pazarında agresif bir büyüme stratejisi izleyen Toyota’yı takip edecek.

Katar’da, kraliyet içinde genç aktörlerin ve iş dünyası temsilcilerinin bürokraside üst düzey pozisyonlara getirilmesinin ardından ileriye dönük verilecek mesajlar izlenecek.

Özellikle ekonomik ve siyasi reform ve Suudi Arabistan’la ilişkiler başlıklarında verilecek mesajlar takip edilecek.

Suudi Arabistan’da Veliaht Prens Muhammed bin Salman üzerinde artan baskı ve kraliyet içerisinde başlayan hareketlenme takip edilecek.

Geçen sene Veliaht Prens’in öncülüğünde gerçekleştirilen operasyonlar sırasında tutuklanan bir prens serbest bırakıldı ve ülke dışında bulunan Kral Salman’ın kardeşi Prens Ahmad bin Abdülaziz, Riyad’a döndü. Bu gelişmelerin, Kaşıkçı cinayetiyle sarsılan Veliaht Prens’in politik ajandası ile bağlantılı olduğu değerlendiriliyor.

Kuzey Kore ile ABD arasında tırmanmaya başlayan nükleer restleşme takip edilecek.

Kuzey Kore yönetiminin yaptırımların gevşetilmemesi durumunda nükleer programa devam edeceğini açıklamasının ardından, daha önce durdurulduğu açıklanan Güney Kore-ABD ortak askeri tatbikatlarının dar kapsamlı olarak yeniden başlayacağını duyuruldu.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.