Haftanın jeopolitik gündemi: 17-23 Aralık 2018

ABD Merkez Bankası (FED) ve İngiltere Merkez Bankası (BoE) bu hafta gerçekleştirecekleri 2018’in son toplantılarında ülkelerinin politika faiz oranlarını belirleyecek.

FED’in çarşamba günü gerçekleştireceği toplantıda politika faiz oranlarını 25 baz puan artırması bekleniyor. FED toplantı sonrasında ayrıca, ekonomik öngörülerini yansıtan bir rapor yayımlayacak. Ekim ayında San Fransisco FED Başkanı seçilen Mary Daly ve kurula seçilen Michelle Bowman, Federal Açık Piyasa Komitesi bünyesinde ilk defa oy hakkına sahip olacak.

Ancak, tüm dünyanın yakından takip edeceği esas önemli konu FED ekonomistlerinin 2019 için faiz artış tahminleri olacak. Toplantı sonrasında FED Başkanı Jerome Powell bir konuşma gerçekleştirerek FED’in kararı ve 2019’a ilişkin beklentileri hakkında bilgi verecek. 2019’a ilişkin para politikası beklentilerinin belirsizlik kazandığı bir dönemde gerçekleştirilecek bu konuşma yatırımcılar tarafından dikkatle takip edilecek. Küresel ekonomik büyüme, ticaret gerilimleri ve piyasa volatilitesi ile ilgili artan endişeler faiz artışı beklentilerini artırıyor. Piyasalarda genel beklenti faiz artışı tahminin 3’ten 2’ye düşürülmesi ve 2019’da faiz artışlarına dönemsel olarak ara verilmesi. olacak. Eğer, faiz artış tahmini 3’te kalırsa, yılın son haftasında doların diğer para birimlerine karşı değerlenmesi beklenebilir.  

Dünyanın takip edeceği bir diğer önemli toplantı ise İngiltere’de yapılacak. İngiltere Merkez Bankası (BoE) perşembe günü gerçekleştireceği toplantıda aralık ayı için politika faiz kararını açıklayacak. Geçtiğimiz hafta Başbakan Theresa May’in güven oylamasında ihtiyaç duyduğu desteği elde etmesine karşın, İngiltere’de yaşanan Brexit tartışmaları ve May’in Avrupa Birliği liderlerinden hedeflediği desteği alamamış olması Brexit süreci ile ilgili belirsizlik yaratıyor. BoE ağustos ayında, Brexit ve ekonomideki gelişmelere bağlı olarak faiz oranlarını, 2008 Küresel Finansal Krizi sonrasındaki en yüksek seviye olan, 0,75’e yükseltmişti. Ancak, son dönemde artan belirsizlikle beraber bu toplantıda ilave bir faiz artışı beklenmiyor.

Avrupa Birliği ile Japonya ikili serbest ticaret anlaşması imzalayacak

Uzun süreden beri müzakere edilen Avrupa Birliği–Japonya serbest ticaret anlaşmasının bu hafta Avrupa Konseyi tarafından imzalanması bekleniyor. Anlaşmayla beraber, Tokyo-Brüksel hattında ticari işbirliğinin hızlı bir şekilde gelişmesi ve tarafların küresel ürün standartlarında söz hakkı olması bekleniyor. Ancak, 2018’in son günlerinde imzalanacak olan bu anlaşma ekonomik boyutunun ötesinde politik olarak da önemli mesajlar içeriyor.

Trump başkanlığı altında NAFTA anlaşmasını sonlandıran ve başta Çin olmak üzere tüm dünya ile ticari gerilim yaşayan ABD, geleneksel serbest ticaret işleyişine önemli bir darbe indirdi. ABD’nin hamlelerine karşılık Avrupa Birliği ve Çin, sene boyunca düzenlenen küresel toplantılarda kural bazlı liberal ticaret sisteminin önemine dikkat çekti. Japonya ile Avrupa Birliği arasında imzalanacak serbest ticaret anlaşmasıyla beraber, küresel ağırlığı olan bu iki ekonomik aktör, kural bazlı serbest sistemine bağlılığını bir kez daha ortaya koyacak.

Avrupa Komisyonu toplantısı çarşamba günü gerçekleştirilecek. Gündem: Brexit ve İtalya.

Çarşamba günü gerçekleştireceği oturumda Avrupa Komisyonu, İtalya’ya karşı bir yaptırım uygulayıp uygulamayacağını karara bağlayacak. Komisyon geçtiğimiz haftalarda İtalya’nın 2019 bütçe teklifini AB mali kurallarına uymadığı gerekçesiyle reddetmişti. Ancak, bu karardan sonra İtalya, 2019 bütçe açığı hedefinde önemli bir kesintiye gideceğini açıklamış ve bu karar Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker tarafından olumlu karşılanmıştı.

Avrupa Komisyonu’nun gündeminde yer alacak bir diğer konu ise Brexit. Geçen haftaki gelişmelerin ardından, Avrupa Birliği organlarının “anlaşmasız” bir Brexit ihtimaline ilişkin ciddi hazırlık yaptıkları biliniyor. Bu çerçevede, Avrupa Komisyonu anlaşmasız bir Brexit durumunda finansal sektörün korunması için öneri paketini yayımlayacak. Bu paketle beraber Londra merkezli düzenleyici kurumlara geçici olarak AB bünyesindeki müşterilerine hizmet verme hakkının tanınması bekleniyor.

Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yapacağını açıkladığı askeri operasyon, operasyona uluslararası, bölgesel ve yerel aktörlerin vereceği tepki takip edilecek.

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçtiğimiz hafta içerisinde Türkiye’nin, Fırat’ın doğusuna gerçekleşecek operasyonun yakın zamanda başlayacağını duyurmasının ardından küresel ve bölgesel açıklamalar arka arkaya geldi.

Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) ve ona bağlı gruplar, operasyona 15 bin kişiyle destek olacaklarını açıkladı. Ancak, ABD yetkilileri başta ÖSO ve Suriye Muhalefeti ve Devrimci Güçler Koalisyonuna olası bir operasyona katılmama çağrısı yaptı. ABD Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ise olası bir operasyonun IŞİD ile devam eden savaşa darbe indireceği ifade edildi. Benzer bir şekilde, Avrupa Birliği de Türkiye’nin gerçekleştireceği operasyonun IŞİD ile mücadeleyi baltalayacağını belirterek, Ankara’ya “tek taraflı” operasyonlardan uzak durma çağrısı yaptı. Konuyla ilgili bir telefon görüşmesi gerçekleştiren Türkiye ve ABD liderleri ise, ikili koordinasyonun geliştirilmesi konusunda mutabık kaldı.

Önümüzdeki hafta boyunca Türkiye’nin operasyonla ilgili olarak nasıl tutum izleyeceği ve gerek küresel gerekse yerel aktörlerin verecekleri tepkiler takip edilecek.

Diğer Takip Edilecek Başlıklar:

Kongo’da başkanlık seçimleri gerçekleştirilecek.
İki dönemlik sınırını dolduran ve tekrar aday olmamayı kabul eden mevcut Başkan Joseph Kabila seçimlere katılmayacak. Seçimlerin favori adayı ise, Kabila’nın işaret ettiği eski İçişleri Bakanı Emmanuel Shadary.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin geleneksel yıl sonu basın toplantısında konuşacak.

Putin’in ABD ile ilişkiler, Avrupa Birliği ile ilişkiler, Suriye, Ukrayna gerilimi ve enerji jeopolitiği ile ilgili vereceği mesajlar yakından izlenecek.

Yemen barış görüşmelerinin seyri takip edilecek.

Geçtiğimiz hafta ABD Senatosu, ABD’nin Yemen’deki savaşta Suudi Arabistan’a sağladığı askeri desteğin kesilmesini öngören yasa tasarısını kabul etti. Washington cephesinden gelen bu adımın barış görüşmelerine etkisi izlenecek.

ABD Kongresi ile Donald Trump yönetimi arasında Suudi Arabistan özelinde cereyan eden mücadelenin seyri izlenecek.

Geçen hafta ABD Senatosu iki önemli karar tasarısını onayladı. ABD’nin Yemen’deki savaşta Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyona verdiği desteğin kesilmesine ilişkin tasarısı Senato’da 41’e karşı 56 oyla kabul edildi. Bu kararla Senato tarihte ilk kez, 1973 Savaş Yetkisi Yasası kapsamında ABD başkanının askeri meseleler ile yetkisini sınırlandırma yönünde bir adım atmış oldu. Senato, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesinden Veliaht Prens Muhammed bin Salman’ın sorumlu olduğunu belirten bir başka tasarıyı daha kabul etti. Oy birliğiyle kabul edilen tasarıda Suudi Arabistan’ın Kaşıkçı’nın ölümünden sorumlu olan herkesin adalet önünde hesap vermesini sağlama çağrısı da yer aldı. İki tasarının da yasalaşması için Kongre’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi’nden geçmesi gerekiyor.

ABD yönetiminde karışıklık devam ediyor. Beyaz Saray Genel Sekreteri John Kelly’nin görevden ayrılmasının ardından, Başkan Donald Trump İçişleri Bakanı Ryan Zinke’nin de görevinden ayrılacağını duyurdu.

Trump, Beyaz Saray İdare ve Bütçe Direktörü Mick Mulvaney’in Kelly’nin yerine vekaleten Genel Sekreter görevini devralacağını açıkladı. Karar, görev için adları anılan isimlerin görevi reddetmelerinin ardından geldi. Durum, kabinede düzenli hale gelen görev değişiklikleri nedeniyle boşalan yerlere yeni isimlerin getirilmesinde zorluk yaşandığı şeklinde yorumlanabilir.

Afganistan, Çin ve Pakistan Dışişleri Bakanları, Kabil’de bir araya geldi.

Görüşmelerin ülkeler arası ilişkilere ve Afganistan’da devam eden çatışma ortamına nasıl yansıyacağı takip edilecek.

Fransa’da “Sarı Yelekliler” eylemleri devam ediyor.

Fransa’da devam eden eylemlerin, geçtiğimiz hafta Avrupa’da çeşitli kentlerde ortaya çıkmasının ardından nasıl bir seyir izleyeceği takip edilecek.

Renault-Nissan-Mitsubishi ortaklığının tarafları arasında gerilim artıyor.

CEO Carlos Ghosn’un, Japonya’da vergi yasasını ihlal ettiği gerekçesiyle tutukluluğu devam ederken Renault, Nissan yönetiminden şirket hissedarları toplantısı düzenlemesini talep etti. Dünyanın en büyük otomobil üreticisi konumundaki ortaklıkta yaşanan gelişmeler takip edilecek.

Fildişi Sahili’nde yerel yönetim ve bölgesel seçimler yapılacak.

Zimbabve’de iktidarda bulunan Zanu-PF Partisi’nin kongresi toplanacak.

Madagaskar’da cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turu yapılacak