Aylarca süren savaştan sonra IŞİD’in elindeki son toprak parçası olan Suriye’nin doğusundaki Bağuz köyü de ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından ele geçirildi.
Her ne kadar örgüte büyük bir darbe inmiş olsa da Irak sınırındaki küçük bir arazinin kaybedilmesi, dünya çapında ölümcül saldırılar düzenleyebilme kapasitesine sahip IŞİD’in sonunun geldiği anlamını taşımıyor.
IŞİD ve bağlantılı gruplar, örgütün online propaganda araçları üzerinden her gün farklı saldırıları üstlenerek farklı ülkelerde aktif olmaya devam ediyor.
BBC Monitoring tarafından toplanan veriler, 2017 yılında Irak ve Suriye’deki topraklarının çoğunu kaybetmiş olsa da IŞİD’in -günde ortalama 11 saldırıyla- geçen yıl 3670; Bağuz’un kuşatma altında olduğu 2019’un ilk iki ayında ise 502 saldırının arkasında olduğunu gösteriyor.
IŞİD’in üstlendiği saldırıların sayısı, Eylül 2018’de zirveyi gördü. Bu artış muhtemelen SDG’nin Bağuz’un kuzeyindeki Hacin’e operasyon başlatmasıyla ilintili.
Aşırılıkçı grup genelde, kendisine karşı yapılan saldırılar arttıkça daha çok saldırıyor, gerek kuşatma altındaki bölgelerde gerekse de dikkat ve kaynakları başka yöne çekmek için farklı yerlerde.
IŞİD’in üstlendiği saldırılarda aslan payını Irak ve Suriye almaya devam etse de, Afganistan, Somali, Filipinler, Nijerya ve Mısır’daki Sina Yarımadası’da da düzenli olarak saldırılar düzenleniyor.
Yakınlarda yayınlanan bir mesajda IŞİD, ABD Başkanı Donald Trump’ın “IŞİD’i bitirdik” açıklamasıyla alay ederek savaşın hâlâ bitmekten çok uzak olduğunu söyledi.
Yine de IŞİD’in hilafet modeli, 2017’nin son aylarında Musul ve Rakka gibi kalelerin kaybedilmesiyle sona erdi. Bu noktadan sonra grup, İslamiyetin ilk dönemlerindeki hilafeti yeniden canlandırma iddialarının altını doldurmak için, işlemeye ve zenginleşmeye devam eden bir devlet imajını vermeye gayret etti.
Veriler nasıl toplandı?
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Veriler IŞİD’in “resmi” haber ajansı Neşir Haber Ajansı’nın mesajlaşma uygulaması Telegram üzerinden yaptığı açıklamalara dayalı. Tarihler, saldırıların yapıldığı zamanı değil, üstlenildiği zamanı gösteriyor.
Veriler, ne kadar küçük olursa olsun tüm saldırı açıklamalarını içeriyor. IŞİD üstlendiği saldırıların çoğunu, haftalık al-Naba gazetesi üzerinden duyurdu.
Elbette tüm “cihadcı” örgütler gibi IŞİD de saldırılarının büyüklüğü ve etkisini abartmaya meyilli.
IŞİD dünya çapında aktif olmaya devam ediyor
IŞİD’in faaliyette olduğunu “resmen” açıkladığı ülkeler şunlar: Irak, Suriye, Libya, Mısır, Yemen, Suudi Arabistan, Cezayir, “Horasan” (Afganistan-Pakistan), “Kafkaslar,” “Doğu Asya” (çoğunlukla Filipinler), Somali ve “Batı Afrika” (çoğunlukla Nijerya).
IŞİD’in Cezayir ve Suudi Arabistan kolları neredeyse hiç, “Kafkaslar” gibi diğerleri ise nadiren saldırı üstlendi.
IŞİD yakınlarda, Tunus’taki faaliyetlerini yoğunlaştırma niyetinde olduğunu propaganda kanalları üzerinden duyurmuştu. 2015’te bir müze ve plajı hedef alan saldırılarından beri IŞİD’in Tunus’ta örgütlenme çabaları başarısızlığa uğradı. IŞİD ayrıca ilk defa Burkina Faso’da aktif olduğunu da açıkladı.
Tunus ve Burkina Faso hakkındaki duyurular, IŞİD’in “Hâlâ buradayız ve büyüyoruz” sloganının en azından propaganda düzeyinde halen söz konusu olduğunu gösteriyor.
Beklendiği gibi IŞİD’in en büyük savaş alanı, kaynaklarının en güçlü olduğu Suriye ve Irak olmaya devam ediyor. 2018’de IŞİD’in dünya çapında üstlendiği 3670 saldırıdan 1767’si (yüzde 48) Irak’ta, 1124’ü ise Suriye’de düzenlendi.
Suriye ve Irak’taki kayıplar başka yerlerde telafi ediliyor
Fakat geçen yıl IŞİD’in diğer kollarının saldırılarında bir artış görülüyor. Grup böylece Irak ve Suriye’deki kayıplarını telafi etmeyi ve insanlara Ortadoğu dışındaki yerlerde de aktif olduğunu göstermeyi amaçlıyor.
2018’de IŞİD Afganistan’da 316, Sina Yarımadası’nda 181, Somali’de 73, Nijerya’da 44, Yemen’de 41 ve Filipinler’de 27 saldırıyı üstlendi.
Son aylarda örgütün Nijerya kolunun üstlendiği saldırılarda da bir artış yaşanıyor. Muhtemelen silah elde etmek ve kapasitesini artırmak istediği için IŞİD, özellikle Nijerya ordusunu hedef alıyor. 2019’un ilk üç ayında IŞİD Nijerya’da 44 saldırıyı üstlendi. Bu sayı örgütün 2018’de bu ülkede gerçekleştirdiği saldırı sayısına eşit.
Geçen ocak ayında IŞİD’in Batı Afrika kolu, yabancı savaşçıların katılımına açık olduğunu göstermek amacıyla yayınladığı bir propaganda videosunda, Müslümanları bölgeye göç edip kendisine katılmaya davet etti.
22 Mart’ta IŞİD, rakibi El Kaide’nin birkaç saldırı gerçekleştirdiği Burkina Faso’da aktif olduğunu ilk defa açıkladı.
Filipinler’de üstlenilen saldırılarda da bir artış gözleniyor. IŞİD Filipinlerde, çoğu ülkenin güneyinde bir İslam devleti kurmak için on yıllardır savaşan yerel gruplar üzerinden faaliyet yürütüyor. Fakat çoğu orduyu hedef alan saldırılar oldukça seyrek.
Batı’daki saldırılarda düşüş
Destekçilerine tekrar tekrar çağrıda bulunmasına rağmen IŞİD’in, 2018 yılında Batı’da üstlendiği herhangi bir saldırı olmadı.
2017’de örgüt Birleşik Krallık’ta Manchester Arena saldırısı dahil olmak üzere dört saldırı; İspanya’da Barcelona ve ABD’de Las Vegas saldırısını üstlenmişti. Fakat bunların bazılarının gerçekten IŞİD tarafından yapıldığı, yeterli kanıt bulunmadığı için şüpheli.
2018’de IŞİD Batı’da, çoğunluğu düşük profilli olmak üzere toplam olarak yedi saldırıyı üstlendi. Bunları dördü Fransa’da bıçak veya ateşli silahlarla gerçekleştirilirken Belçika, Kanada ve Avustralya’da ise birer saldırı yaşandı.
