Uydu görüntülerine göre Suudi Arabistan’ın ilk nükleer santralini tamamlamasına aylar kaldı. Fakat ülkenin bu santrali hangi amaçla kurduğu ise hala belirsiz.
Guardian’ın haberine göre reaktör, Riyad’ın eteklerindeki Kral Abdullah bilim ve teknoloji şehrinde bulunuyor. Reaktörü keşfeden eski Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı nükleer denetimler direktörü Robert Kelley, reaktörün tamamlanmasına çok vakit kalmadığını ve 30 kilowatt gücünde küçük bir araştırma reaktörü olduğunu söyledi.
30 yıldan fazla süredir ABD nükleer reaktörlerinde araştırmacı ve mühendis olarak çalışan Kelley, reaktörün bir yıl içinde tamamlanacağını tahmin ediyor. Kelley reaktörün asıl amacının nükleer enerji mühendislerini eğitmek olduğunu söylese de Suudi Arabistan’ın reaktörle nükleer enerjide bir “eşiği” atladığını söylüyor.
Reaktörün tasarımı Arjantinli kamu şirketi Invap SE tarafından yapıldı. Tüm operasyonlar Invap mühendislerindeyken lokal mühendislik işleri Suudilerde.
İlk defa Bloomberg tarafından yayınlanan uydu görüntüleri, ABD Enerji Bakanlığının Riyad’a hassas nükleer teknolojilerin transferine izin verdiğinin ortaya çıkmasından sonra ABD Başkanı Donald Trump ile ABD Kongresi arasında başlayan şiddetli tartışmaların ortasında geldi.
ABD’li görevliler suskun
Hem Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, hem de Enerji Bakanı Rick Perry izinlerin neden, hangi şirketler üzerinden verildiğini soruşturan Kongre komitelerinin önün tıkadı. Geçen salı günü de bağımsız Nükleer Denetleme Komitesi Başkanı Kristine Svinicki, Demokrat Partili Senatör Chris Van Hollen’in ısrarlı sorularını yanıtsız bıraktı.
Cemal Kaşıkçı cinayeti ve Yemen İç Savaşı’na müdahalesi sebebiyle eleştirilerin odağında olan Suudi Arabistan’a teknoloji transferinin arkasındaki ismin ise Trump’ın damadı ve danışmanı Jared Kushner olduğu söyleniyor.
Suudiler denetim taleplerine karşı çıkıyor
1988 yılında Nükleer Silahsızlanma Anlaşması’nı imzalayan Suudi Arabistan, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’yla 2005’te de bir anlaşma imzalasa da çok az miktarda nükleer materyal sahibi ülkeler için hazırlanmış “küçük miktarlar protokolünü” imzalayarak düzenli denetimlerden kendisini muaf tuttu.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Riyad şimdiye dek Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın bu sözleşmeyi feshedip daha sıkı kontrolleri kabul etme taleplerini hep reddetti.
Suudilerin bu teknolojiyle nükleer silah üreteceği düşünülmüyor fakat sürecin şeffaf işletilmemesi, şüphe uyandırdı.
