Diyarbakır’ın merkez Bağlar ilçesinde 2013 yılında kurulan ve Türkiye’nin ilk kadın semt pazarı olan Jiyan’da tezgâh açan kadınların yaşamı “Terazi” adlı belgesele konu oldu. Şiddete maruz kalan, boşanmış, ayrıldığı eşi tarafından reddedilen, işsiz, eşi çalışmayan, maddi durumu kötü ve ayrıldığı için ailesi tarafından reddedilen 250 kadının yaşamının ve hayallerinin konu edildiği belgeselin galası Forum Alışveriş Merkezi’nde yapıldı.
Galaya, Bağlar Belediyesi Meclis Başkanı Zübeyde Zümrüt, Yenişehir Belediye Başkanı Belgin Diken, AK Parti İl Başkanı Serdar Süleyman Budak, DİKAD Başkanı Reyhan Aktar, sivil toplum kuruluş temsilcileri ve yaşamları belgesele konu olan pazarcı kadınlar katıldı. Belgeselin yapımını üstlenen DİKAD Başkanı Aktar, yaptığı konuşmada, bu kısa belgesel ile pazarcı kadınların hikayesi anlatırken, iş gücüne katılmak isteyen kadınların da cesaretlendirilmesi amaçladıklarını belirterek, aynı zamanda bu belgesel ile, yaşadıkları zorluklar karşısında birbirlerine tutunan kadınların, örgütlü hareket ederek, hangi zorlukların üstesinden gelebildiklerini göstermek istediklerini söyledi.
Aktar, “Hayat hikayeleri ve hayata karşı duruşları karşısında hayranlık duyacağımız, çokça rol model kadının yer aldığı bir çalışma oldu. Özellikle son iki yıldır kadınlar pazar kurdukları bölgelere erkek pazarcıların göz dikmiş olması karşısında büyük bir mücadele örneği gösterdiler” dedi.
İlk gösterimi Diyarbakır’da yapılan belgeselin ikinci gösteriminin de 20 Haziran’da İstanbul’da yapılacağını kaydeden Aktar, eylül ayından itibaren İzmir, Ankara, Adana ve daha birçok ilde belgeselin gösterileceğini söyledi.
Belgeselin çekim ve yönetmenliğini Ramazan Akkuş ve Mehmet İsmail Çeçen üstlenirken, galasına onur konukları olarak Ahlat Ağacı, Kış Uykusu filmlerinin yapımcısı Zeynep Atakan, Üç Maymun, Kelebeğin Rüyası, Dedemin İnsanları gibi birçok yapıtın görüntü yönetmeni Gökhan Tiryaki, şair, yazar ve gazeteci Yılmaz Odabaşı, program koordinatörü Cansel Poyraz ile sunucu Begüm Bağca katıldı.
Daha sonra ilk gösterimi yapılan belgeselde, pazarcı kadınların sabah saat 04.00’te başlayan ve akşam saatlerine kadar süren bir günlük çalışmaları, yaşadıkları zorluklar, hayalleri aktarıldı. Belgeselde konuşan Jiyan Semt Pazarı Dernek Başkanı Gazal Tunç, pazarın kurulduğu günden bugüne kadar büyük zorluklar yaşadıklarını anlatarak, geçen yıl erkek pazarının Bağlar Belediyesinin kararıyla Bağcılar bölgesine girmesinin kadın pazarcılar olarak kendilerini zor durumda bıraktığını anlattı. Tunç, şöyle konuştu:
“Biz, bir erkek pazarının, bizim için belirlenen Bağcılar bölgesinden çıkarılması için mücadele ederken şimdi ikinci erkek pazarının da alanlarımıza girmesi riski ile karşı karşıyayız. İkinci erkek pazarı da Bağcılar bölgesine girerse hiçbir kadının pazarcılıkla ayakta kalma gücü kalmaz. Yaşadığımız sorunlarla mücadele ederken, bir tavsiye üzerine, 2017 yılında Diyarbakır İş Kadınları Derneği Başkanı Reyhan Aktar’a ulaştık ve onun katkısıyla 2017 yılında Diyarbakır Bağlar Kadın Pazarcılar Yardımlaşma ve Dayanışma Derneğini kurduk. Erkek pazarcıların bizim bulunduğumuz bölgeye girmemesi için Ticaret Odası, Esnaf Sanatkarlar Odası, Baro, İHD ve gittiğimiz tüm partiler seçimlerden sonra uzlaşma ve yanımızda olma adına harekete geçeceklerini ifade ettiler. Bu projenin sonlanmaması ve kadınlar olarak devam edebilmemiz için Diyarbakır halkının yanımızda olduğunu görmek istiyoruz. Belgesel sayesinde sesimizi tüm Türkiye’ye duyurmayı, diğer illerdeki kadınlara da örnek olmayı istiyoruz.”
Büyük ilgi gören belgeselde kadınların, “Bir erkeğin merhametine sığınmayın”, “Biz fiziken değil ama irade ile başarabildiğimizi gösterdik”, “Erkek pazarcılar ellerini üzerimizden çeksinler”, “Bir kadının 7 yıllık emeğini bırakacağını düşünüyorsanız kadınları tanımamışsınız”, “Kadınlar güçlü olmalı ki güçlü nesiller yetiştirsin”, “Kimsenin gölgesi olmadan yaşamak istiyoruz”, “Kadına pes etmek yakışmıyor”, “Eşimin korkusundan okuma yazmayı öğrenmek için veli toplantısına gidiyorum diyerek okuma yazma öğrendim” gibi cümleleri dikkati çekti.
