Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Işın Eliçin ile Dünyanın Gidişi (91): Trump koronavirüs oldu, seçim nasıl etkilenecek?

ABD başkanlık seçimleri yaklaşırken 200 binden fazla Amerikalı Kovid-19’dan öldü ve Başkan Donald Trump da dahil olmak üzere ülkesinde yedi buçuk milyondan fazla kişi yeni tip koronavirüs ile enfekte oldu.

Trump’ın koronaviürs testinin pozitif çıktığı haberi, sosyal medyadan izleyebildiğim kadarıyla, dünyanın dört bir yanında adeta müjde gibi paylaşıldı,  “oh olsun”larla, “beter olsun”larla karşılandı . Sadece kendi ülkesinin halklarını değil tüm dünyayı Kovid-19’un tehlikeleri konusunda yanlış yönlendirmiş oluşu sempati toplamasını politik duruşunuza bağlı olarak sayıp dökebileceğiniz diğer bütün nedenlerin dışında ayrıca zorlaştırıyor.  

Trump tabii ki herkesin başkanı değil ama kendisini ve politikalarını Amerika’nın dışında da, küresel tehdit olarak görenlerin sayısı hiç az değil. Yazın yapılan son bir ankette, ABD’nin imajının olumlu olduğu müttefik ülkelerde bile Trump’ın popülaritesinin çok düştüğünü, ortalamanın yüzde 16’ya kadar gerilediğini gösteriyor. Ocak ayında bu ortalama oran yüzde 30 imiş. Trump’ın bir dönem daha Beyaz Saray’da kalması halinde ABD’de demokrasinin ölümünde bahseden yorumcuların sayısı da çok.

Ama elbette Trump’ın yeniden başkan olamaması için en iyi yol, bir an önce iyileşmesi ve 3 Kasım’da sandıkta muazzam bir yenilgi alması olur.

Trump’ın sağlık durumuna dair çelişkili açıklamalar var

Koronavirüse yakalanların çoğunun hastalığı hafif atlattığını biliyoruz. Ancak solunum komplikasyonları gelişirse, sürecin hızla yokuş aşağı gitme olasılığı yüksek. Hele de yüksek risk grubundakiler için. En iyi tıbbi bakımı almasına rağmen, 74 yaşındaki Trump yüksek risk taşıyanlar kategorisinde. Beyaz Saray’dan Trump’ın gerçekte ne kadar hasta olduğuna dair yapılan açıklamalar çelişkili. Trump’ın hastane odasında çekip paylaştığı videoda söylediği gibi, önümüzdeki birkaç gün içinde neler olup nelerin olmayacağı önemli. Ama şu aşamada bilemiyoruz. Belirsizlik hâkim.

ABD Başkanı Donald Trump pazar günü (4 Ekim) hastaneden bir video kaydı yayınlayarak, sağlık durumunun iyiye gittiği izlenimi yaratmak istedi. Trump’ın doktoru Dr. Sean Conley de, Trump’ın oksijen değerlerinin düşmesinin ardından kortizon tedavisine başlandığını ve pazartesi günü (5 Ekim) taburcu edilebileceğini söyledi.

Trump ölür ya da görevini yapamaz durumda olursa ne olur?

Peki, ya Trump önümüzdeki haftalarda görevini yapamaz hale gelir, hatta Kovid-19 nedeniyle ölürse ne olur?

Daha önce sekiz Amerikan başkanı var görevdeyken ölmüş. İçlerinden ilki William Harrison, 1841’de 30 günden biraz fazla bir süre görev yaptıktan sonra zatürreden ölmüş. Elbette bu tür durumlar için hazırlanmış başkan yardımcısından başlayarak, uzunca bir olası halef listesi var- Başkan Yardımcısı Mike Pence. O olmazsa Temsilciler Meclisi Başkanı sırada. Şu anda bu kişi Nancy Pelosi.

Fakat  her gün Trump’ın çevresinden, Beyaz Saray’dan ve Cumhuriyetçiler arasından daha fazla kişinin koronavirüs testi sonucu pozitif çıkmaya başladı.

Trump ölmese bile, hastalığı uzarsa, ne olur? İyileştiği zaman tekrar devralmak üzere görevi yardımcısına devreder dedik ama ya Pence de ilerleyen günlerde enfekte olursa? Ne Trump ne Pence seçime katılacak durumda olursa -ki bir aydan az süre kaldı seçim gününe- süreç nasıl işleyecek? 

Pence de koronavirüse yakalanır ve başkanlığa vekalet edemeyecek durumda kalırsa ABD Temsilciler Meclisi’nin Demokrat Partili Başkanı Nancy Pelosi başkanlık görevini üstlenecek ama böyle bir görev devir teslim sürecinde yasal çekişmelerin yaşanması mümkün deniyor.

Eğer Pelosi görevi devralmak istemezse ya da görevi üstlenebilecek durumunda olamazsa Washington Post gazetesinin mayıs ayındaki bir haberine göre, görevi Senato’nun en yetkili ikinci kişisi konumunda olan Senato Başkan Yardımcısı Cumhuriyetçi Senatör Charles E. Grassley alabilir.

Trump da Pence da Kovid-19 nedeniyle seçime katılamayacak olurlarsa, bu gerçekten daha önce hiç görülmemiş bir durum olur. Cumhuriyetçi Parti’nin hızla zorlu kararlar alması gerekir.

Şöyle ki: Partinin kurallarına göre Cumhuriyetçi Ulusal Komite yeni bir aday seçmek için bir araya gelir. Bu da bu komitenin 168 katılımcısının bir dizi oylamaya girmesi demek.

Pence’in aday gösterilmesi büyük bir ihtimal olsa da yeni bir başkan yardımcısı adayı ile yarışa girmesi gerekecek. Bugüne kadar Demokrat ya da Cumhuriyetçi Parti, resmi olarak adaylarını seçtikten sonra bir değişikliğe gitmedi.

Seçimin ertelenmesi çok düşük bir olasılık

Bu saatte sonra seçimin ertelenmesi ise çok düşük bir olasılık olarak görülüyor.  Bu, Kongre onayını gerektiren bir durum. Demokratlar çoğunluğa sahip oldukları Temsilciler Meclisi’nde, seçim tarihini değiştirmeyi kabul etmezler çok büyük olasılıkla. Anayasa ise başkanın 20 Ocak’ta yeni görev süresine başlamasını zorunlu kılıyor.

Trump hastalığı hafif atlatırsa, bu durumda televizyonda başkanlık tartışmalarının devam etme olasılığı düşük ve Trump muhtemelen mitinglerini yapamayacak, sanal kampanya yürütecek. Miting için bir yere gitmek gerekirse bunu da muhtemelen Pence yapacak.

Trump iyileşirse “Çin vebasını yenen kahraman” olur mu?

Trump iyileşirse, Kovid-19 ile savaşan ve onu mağlup eden “savaşçı” başkan imajı yansıtmak isteyecektir. Maçoluk Trump’ın stili. Zayıflık görüntüsünden nefret ettiğini biliyoruz. Askeri geçit törenlerinde sakat gazi görmek istemediği biliniyor, zayıf gördüğü kişilerle alay ediyor.
Eğer iyileşirse, “Çin vebası”nı alt etmiş güçlü erkek olarak hava atacak, kendinden bir kahraman yataracaktır. Seçmeninin hoşuna da gider muhtemelen ama Biden için avantaj olmaz mı bu seçenek?

77 yaşındaki Biden sağlıklı kaldığı sürece nasıl ve nerede kampanya yapacağı konusunda serbest. Başkana ve eşine iyi dileklerini iletmeye devam eder elbette ama Kovid-19 salgınının yönetilemeyişi zaten kampanyasının en güçlü argümanlarından biri idi. Koronavirüsle mücadelede başarısızlığa önlemleri hiçe sayan, hastalığı hafife alan başkanın durumundan daha iyi örnek vermeye gerek var mı artık?

ABD’de ölen 200 binden fazla kişinin çoğunun özel doktoru yoktu, kendileri için seferber edilmiş deneysel ilaç kokteylleri de olmadı. Biden lehine oya dönüşmesi beklenir bu gerçeklerin.

Bu arada Trump’ın adayının seçimden önce Yüksek Mahkeme’de göreve gelmesi zora girdi. Yakın zamanda virüse yakalanan üç Cumhuriyetçi senatör olduğu için Senato’daki ilgili oylama yapılamayabilir. Ve Trump’ın sağlığına dair belirsizlik ne kadar uzun sürerse ve hele de daha fazla senatör enfekte olursa oylama yapılsa bile sonuç Biden lehine çıkabilir de. 

Trump’ın virüsün ne kadar tehlikeli olduğunu bildiği ama halka bunu söylemediğini, aksine bilerek ve isteyerek hastalığı küçümsediğini gazeteci Bob Woodward kitabından öğrenmiştik. Ama o kitapta söylediği bir başka sözü de akılda tutmalı: “Bu ülkeyi yönetirken sürekli sürprizlerle karşılaşıyorsunuz Her kapının arkasında bir dinamit var.” Aynısı 2020 başkanlık seçimi için de söylenebilir. Yeni sürprizler beklenebilir. Velhasıl daha önceki yayınımda da söylemiştim, seçim sonucunu tahmin etmek için yazı tura atmak hâlâ ehven.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.