“Vesayet yanlış, doğru terim ‘devlet muhafızlığı’ olmalı!”: 27 Mayıs darbesinin 51. yıldönümü ve iktidarın yeni anayasa gündemi bağlamında yine sıklıkla “vesayet” kavramının kullanıldığını görmekteyiz. Üstelik, muhalefet de bu kullanımı benimsemiş durumda. Böylece vesayet, herkesin siyaseten kötülemek istediği şeyleri ifade ederken baş vurduğu bir terim haline gelmiş oluyor. Oya bu yanlış. Türkiye’de tek-parti dönemini değerlendirenle, vesayeti, toplumu demokrasi için hazırlamak anlamında kullanmışlardı. Demokrasiye geçmek için önce kalkınma ve eğitim gerekiyordu. Buna göre tek-parti otoriterliği nihai demokrasi için zorunluydu. 1950’deki iktidar değişiminden sonraki gelişmeler bize bunun böyle olmadığını gösterdi. 1960 darbesi ve ürünü olan 1961 Anayasası, devletin kurulu düzenini toplumun tercihlerine karşı muhafaza etmek amacıyla getirilen yargısal, askeri ve siyasi mekanizmalarla donatılmıştı. 1982 Anayasası bu mekanizmaları bazı değişikliklerle muhafaza edip pekiştirirken, toplumun siyasi katılımını engelleyen düzenlemeleri de eklemeyi ihmal etmedi. Dolayısıyla, Türkiye Cumhuriyeti’nin kalıcı siyasi rejimi “vesayetçilik” değil, aslında “devlet muhafızlığı” olarak anlaşılmalıdır. Rejimin hedefi, “nihai demokrasiye geçiş” anlamında vesayet değil, devletin halk tercihlerine karşı muhafaza edilmesidir. Bu kavramsal düzeltmeyi yapmaksızın bugünkü otoriter rejimle gereği gibi hesaplaşılamaz ve daha demokratik bir Türkiye için düzgün adımlar atılamaz.”
Prof. Dr. Levent Köker, Hukuk ve Demokrasi’de yorumluyor.
