Mısırlı iş insanı Muhammed Ali, 20 Eylül 2019 tarihinden bu yana yayınladığı videolar ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi’ye istifa çağrısında bulunuyor ve Sisi rejimine yönelik ifşalarıyla halkı sokağa döküyor. Sosyal medya hesabından paylaştığı videolarla hem Rusya’daki muhalif lider Aleksey Navalni’ye hem de Türkiye’nin gündeminden düşmeyen organize suç örgütü lideri Sedat Peker’e benzetilen Muhammed Ali’nin hikayesini sizin için derledik.
Mısır’da 20 Eylül 2019 tarihinde binlerce kişi, 2011 yılında eski Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’in 30 yıllık iktidarını sona erdiren Tahrir Meydanı protestolarından sonra ilk kez sokağa çıkmış ve Devlet Başkanı Abdülfettah Sisi’ye istifa çağrısında bulunmuştu. Sisi’nin göreve geldiği 2013 yılından sonra protesto gösterileri düzenlemenin yasaklandığı ülkede yapılan bu eylem, başlayış şekliyle dikkatleri çekmişti.
Muhalefetin sindirildiği ülkede, protesto gösterilerinin başlamasına ise Mısırlı iş insanı ve oyuncu Muhammed Ali’nin sosyal medya üzerinden yayınladığı videolar sebep olmuştu.
25 Ocak 2011 tarihinde Tahrir Meydanı çevresinde bir araya gelen halk, “Özgürlük, adalet ve insanlık onuru” sloganları ile taleplerini dile getirmiş ve protestoları durduramayan Mübarek yönetimi istifa etmişti.
Mısırlıların umudu baskıcı bir devlet yapısının olmadığı, özgürlük ve insan haklarının öneminin kavrandığı bir hükümet tarafından yönetilmekti fakat Sisi yönetimi ile gelinen nokta, Mısırlılar’ın hayal ettiği ve beklediği görüntüden oldukça uzaktaydı.
İnsan hakları ihlallerinin, basın özgürlüğünün ve sosyoekonomik durumun dibi gördüğü Mısır’da, 2019 yılı bir kez daha protestolara sahne oldu.
Gösteriler nasıl başlamıştı?
Tahrir Meydanı’ndaki protesto gösterileri, Muhammed Ali’nin çektiği videolarda Sisi’ye yönelttiği “Halk yoksulluk ile boğuşurken, kamu parası ile kendine saray ve otel yaptırıyor” suçlamaları ile alevlendi.
İspanya’da sürgünde yaşayan ve müteahhitlik yapan Ali, eylül ayından itibaren Sisi ile orduyu hedef alan videolar yayınlamış ve videolar halk nezdinde büyük ilgi görmüştü.
Muhalefet, ülke içinde bastırılsa da kendisine yeni bir yol açmayı bilen ve birden Sisi’nin en büyük muhalifi haline gelen Ali, 20 Eylül 2019’da paylaştığı bir video ile halkı sokağa çağırmıştı.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Zamalek ile El Ehli maçının ardından sokağa çıkın” çağrısında bulunan Ali’nin YouTube’da paylaştığı video, diğer sosyal medya platformlarında da yankı bulmuş ve Twitter’da Sisi’ye yönelik istifa çağrısı yapan etiketler, Twitter trendlerine girmişti.
Videoların ve sosyal medya paylaşımlarının ardından sokağa çıkan binlerce kişi, eski Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’in istifasına neden olan protestolar için Tahrir Meydanı’nda toplanarak “Sisi, istifa”, “Defol Sisi” sloganları atmıştı. Gösteriler Kahire ile sınırlı kalmamış, ülkenin diğer şehirlerine de sıçramıştı.
Gösterilerden sonra yüzlerce kişinin gözaltına alındığı haberleri geldi.
Gösterilerin başlamasına sebep olan Muhammed Ali kimdir?
Kahire’nin Nil Nehri kıyısındaki Gize’de bulunan Aguna Mahallesi’nde dünyaya gelen Ali’nin asıl mesleği müteahhitlik.
Mısır’da “Mohammed Ali Almak” adlı bir inşaat şirketinin eski sahibi olan Ali, zamanında Mısır ordusu ile birlikte çalışarak ortak ihaleler yürüttü.
Ali’nin inşaat sektörünün yanı sıra sanat ile de ilgisi bulunuyor. Mısır’daki tüm mal varlığını satarak İspanya’nın en büyük şehirlerinden Barselona’ya yerleşmeden önce 2016 yılında, Mısır Göç Bakanlığı sayesinde “Diğer Ülke (The Other Land)” filminde oynadı. 2016 yılında Uluslararası Kahire Film Festivali’nde boy gösteren filmin vermek istediği mesaj, Mısırlılar’ın deniz yolu ile riskli göç girişimlerinin önüne geçilmesi idi.
Videolarındaki iddiaları neler?
Muhammed Ali, Eylül 2019 tarihinde yayınladığı ilk videoda ordunun, lüks bir otel inşa ettiği için kendisine 220 milyon Mısır Poundu (15 milyar dolar) borcu olduğunu ve Sisi’nin eşinin görkemli saraylar ile villalar için kamu fonlarını harcadığını söyledi.
Videolarında kanıt göstermeyen fakat “popülist” bir dil kullanan Ali’nin içeriden aldığı bilgileri ve bizzat şahit olduğu olayları halka açıklaması, giderek ağırlaşan ekonomik politikalar ve halkın hoşnutsuzluğu ile nüfusun yüzde 33’ünün yoksulluk sınırının altında yaşadığı Mısır’da yıllarca süren baskı rejiminden sonra yankı buldu.
Videoları izleyen bazı yorumcular, Ali’nin, iddialarını kamera karşısında oturarak anlattığını ve heyecanlanarak küfür de ettiğini aktardı.
Sisi’nin videolara cevabı ne oldu?
Mısır’da ana akım kanallar Ali’nin yayınladığı videolara yer vermedi fakat videoların gün geçtikçe artan etkileşim sayısı, Sisi’yi cevap vermeye zorladı. Sisi’nin videolara ilk yorumu, “(Kavalalı Mehmed Ali Paşa’yı kastederek) Mısır’da Muhammed Ali Paşa’nın saraylarından başka saray yoktur. Bahsedilenler iftiradır ve videoları izleyenleri de kınıyorum” oldu. Bu yorum üzerine Ali, “Seni devirmeye ant içtim” diyerek, daha fazla miktarda ve daha uzun videolar çekeceğini söyledi.
Bir kez daha açıklama yapan Sisi, videolarda geçen saray iddialarının doğru olduğunu kabul ederek, “Tabii ki başkanlık sarayları inşa ettiriyorum, ettireceğim. Yeni bir devlet kuruyorum. Kendim için değil, Mısır halkı için” dedi.
Sisi’nin destekçileri ise videolardaki iddiaları “komplo” olarak yorumladı ve Muhammed Ali’nin çektiği videoların “Müslüman Kardeşler” tarafından organize edildiğini ileri sürdü.
Videoları sert tepki ile karşılayan bir diğer kişi ise Ali’nin babası idi. Eski bir halter şampiyonu olan baba Ali Abdül Halik, oğlunun videoları ile ilgili yaptığı açıklamada, “Mal varlığımızı orduya borçluyuz” dedi.
Ali’nin açıklamaları muhalefeti de ikiye böldü
Muhammed Ali’nin videolarındaki iddialar, ülkedeki muhalefeti de ikiye böldü. Kimileri Ali’nin videolarını “devletteki çıkar çatışmasının bir tezahürü” olarak, kimileri ise “rejimden kazandığı payı kaybettiği için gösterilen bir çırpınış” olarak yorumladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a çağrı: “Türkiye’deki ailem tehdit altında”
Mısırlı muhalif Muhammed Ali, Sisi liderliğindeki Mısır rejimine meydan okuyan videolarından sonra rejim tarafından tehdit edildiğini açıklayarak AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a seslendi.
Facebook hesabından yayınladığı bir videoda, “Allah’tan bu videonun mazlumların destekçisi olan Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a ulaşmasını diliyor ve Türkiye topraklarında yaşayan çocuklarımı ve eşimi korumasını rica ediyorum” dedi.
Videoda çocuklarının ve eşinin dokuz aydır Türkiye’de yaşadıklarını ve herhangi bir sorunla karşılaşmadan güven içinde hayata devam ettiklerini belirten Ali, ”Yaklaşık bir hafta önce ailem kaçırılma tehditleri aldı. Üç gün önce ise ölüm tehditleri aldı” açıklamasında bulundu.
Video yayınlamayı bırakmaması halinde çocuklarının kaçırılacağını söyleyen Ali, “Çocuklarım sizin, Türkiye yönetiminin ve halkının himayesinde. Türk halkına ve hükümetine olan güvenimiz tam” dedi.
Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah Sisi 2013 yılında, Mısır’da ilk kez demokratik bir seçim ile devlet başkanı olan Müslüman Kardeşler adayı Muhammed Mursi’yi devirerek askeri darbe ile başa gelmişti.
İnsan hakları örgütleri ve sivil toplum kuruluşları, 2013 yılından bugüne Mısır’da muhaliflere yönelik baskı politikası sonucunda 10 binlerce kişinin gözaltına alındığını belirtiyor.
