Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve NATO birliklerinin Afganistan’dan çekilmesiyle Taliban, bölgedeki ilerleyişini sürdürüyor. Taliban, son yedi günde on eyalet merkezini ele geçirdi. Almanya ve Hollanda, Afganistan’dan gelen göçmenlerin ülkeden gönderilmesi işlemlerini durdurdu. Türkiye ise Kabil Havalimanı’nın koruma ve işletme konusundaki isteğini sürdürüyor. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar konu ile ilgili açıklamasında, “Önümüzdeki günlerde bu konu şekillenecek” dedi.
Taliban, ABD ve NATO birliklerinin Afganistan’dan çekilmesinin ardından, son yedi günde Afganistan’daki on eyaleti ele geçirdi. Önce kırsal alanları hızlıca ele geçiren Taliban, şimdi ise kasabalarda ve eyaletlerdeki hâkimiyetini genişletiyor.
Almanya ve Hollanda’dan “U dönüşü”
Almanya ve Hollanda, Afganistan’dan gelen göçmenlerin ülkeden gönderilme işlemlerini askıya aldığını duyurdu. Almanya İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Steve Alter, “Güvenlik durumundaki gelişmeler nedeniyle, İçişleri Bakanlığı, Afganistan’a sınır dışı edilmeyi şimdilik askıya almaya karar verdi” dedi.
Hollanda Adalet ve Güvenlik Bakanı Ankie-Broekers-Knol ise “Afganistan’daki durum ve önümüzdeki dönem için olaylar çok belirsiz, bu yüzden sınır dışı etme kararlarını askıya alma kararı verdik” açıklamasını yaptı.
İçlerinde Almanya ve Hollanda’nın da bulunduğu altı AB üye ülkesi, Avrupa Komisyonu’na yazdıkları mektupta, sığınma başvuruları reddedilen Afganlar’ın sınır dışı edilmesini istemişti. Mektupta, “Afganistan’ın düzensiz göç kaynağı olmaya devam etmesi göz önünde bulundurulduğunda, koruma ihtiyacı olmayanları göndermenin öneminin altını çizmek istiyoruz” denilmişti.
“Türkiye, Kabil Havalimanı’nın işletilmesi konusunda istekli”
Reuters haber ajansına konuşan iki Türk yetkili, Taliban’ın bölgede ilerleyişine rağmen, Türkiye’nin Kabil Havalimanı’nın korunması ve işletilmesi konusunda istekli olduğunu söyledi. Yetkililer, bölgedeki son durumun ciddi bir şekilde izlendiğini de sözlerine ekledi.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, ikili ve bölgesel konularda istişarelerde bulunmak üzere gittiği Pakistan’ın başkenti İslamabad’da, Pakistan Başbakanı İmran Han ve Savunma Üretim Bakanı Jobaida Jalal ile bir araya geldi. Akar bugünkü (12 Ağustos) açıklamasında, Afganistan’daki havalimanının işletilmesi hakkında konuştu ve “Önümüzdeki günlerde bu konu şekillenecek. Bizim herhangi bir şekilde Mehmetçiği tehlikeye atmak gibi durumumuz söz konusu olamaz” dedi.
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da bu gece (12 Ağustos), Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, Togo Cumhurbaşkanı Faure Essozimna ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile telefonda görüştü.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Eşref Gani ile yaptığı görüşmede, Türkiye-Afganistan ilişkileri ve bölgesel gelişmeler ele alındı. Erdoğan Gani’ye, “Afganistan’ın bir an evvel hak ettiği barış ve istikrara kavuşması için Türkiye olarak dost ve kardeş Afgan halkının yanında olmayı sürdüreceklerini” mesajını verdiği belirtildi.
Ankara, ABD ve NATO birlikleri bölgeden çekildikten sonra, Kabil Havalimanı’nı korumayı ve işletmeyi teklif etmiş, mali, lojistik ve diplomatik birtakım koşulları dile getirmiş ve Biden yönetimi ile bir dizi temasta bulunmuştu. Reuters haber ajansına demeç veren yetkili, “Müzakereler ve süreç devam ediyor ancak, elbette, Afganistan’daki durum yakından takip ediliyor” dedi.
Erdoğan’dan Taliban ile lider düzeyinde temas sinyali
Dün akşam (11 Ağustos), CNN Türk ve Kanal D ortak yayınında gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Afganistan’daki çatışmaları sona erdirmek için Taliban ile lider düzeyinde görüşebileceğini söyledi. Erdoğan, “Bu konuda da bazı çalışmalar yapıyoruz. Taliban’la bazı görüşmelere varıncaya dek şu an da ilgili kurumlarımız çalışıyor. Hatta belki ben bile onların lideri durumunda olacak olanı kabul etme durumum olabilir” diye konuştu.
Heiko Maas: “Taliban, Afganistan’ı ele geçirir ve şeriat yasası uygularsa, mali yardımı keseriz”
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Taliban’ın Afganistan’ı tamamıyla ele geçirmesi ve ülkede şeriat yasalarını yürürlüğe koyması durumunda Afganistan’a herhangi bir mali destek sağlanmayacağını duyurdu.
Maas açıklamasında, “Her yıl Afganistan’a 430 milyon euro yardım sağlıyoruz. Taliban ülkeyi ele geçirir ve şeriat yasalarını uygularsa, bir kuruş daha vermeyeceğiz” dedi.
İmran Han: “Taliban, Eşref Gani orada olduğu sürece, Afgan hükümeti ile konuşmayacak”
Pakistan Başbakanı İmran Han, Afganistan’daki siyasi çözümün mevcut koşullar altında zor göründüğü belirtti. Taliban liderlerinden alıntı yapan Han, “Durum şu ki, Eşref Gani orada olduğu sürece Taliban, Afganistan hükümetiyle konuşmayacak” dedi.
ABD de dahil olmak üzere, bir dizi ülkenin temsilcileri, şu anda Katar’ın başkenti Doha’da Afganistan’daki ateşkes için müzakereleri yürütüyor.
Bölgedeki son durum ne?
Taliban, son yedi günde on eyaleti ele geçirdi. Reuters haber ajansı, ABD istihbaratına dayandırdığı haberinde, Taliban’ın Afganistan’ın başkenti Kabil’i en az 30, en fazla 90 gün içinde ele geçirebileceğini yazdı.
Rusya’nın Kommersant gazetesi de Taliban’ın, Tacikistan ve Özbekistan sınırının kontrolünü tamamen ele geçirdiğini aktarmıştı.
Üst düzey bir Avrupa Birliği yetkilisi de 10 Ağustos’taki açıklamasında, Taliban güçlerinin şu anda Afganistan’ın yüzde 65’ini kontrol ettiğini ve 11 eyalet başkentinden bir kısmını ele geçirdiğini ya da kuşattığını söylemişti.
Derleyen: Senem Görür
