Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

“Müminlerin emiri”, oğlu intihar bombacısı, kabinede yok ama son söz onda: Taliban’ın en üst düzey lideri Molla Heybetullah Ahundzade’nin hikayesi

Taliban’ın geçiş hükümeti belli oldu. Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, 15 Ağustos’ta Afganistan’ı ele geçirmelerinin ardından ülkedeki geçici hükümeti kurduklarını açıkladı ve ülkenin bir “İslam emirliği” olduğunu ilan etti. Taliban’ın en üst düzey lideri olarak bilinen Molla Heybetullah Ahundzade, kabinede herhangi bir rol üstlenmedi. Ahundzade hakkında bilinenleri Medyascope sizin için derledi. 

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Batılı müttefiklerin Afganistan’dan çekilmesiyle Taliban bölgedeki gücü ele geçirmişti. Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid dün (7 Eylül), Afganistan’da kurulan geçici hükümetinin ayrıntılarını kamuoyu ile paylaştı. Buna göre, Taliban’ın kurucularından Molla Muhammed Hasan Akhund hükümette başbakanlık görevini üstlendi, Akhund’un yardımcılıklarına ise Molla Abdulgani Baradar ve Molla Abdülselam Hanefi getirildi.

Taliban’ın en üst düzey lideri Molla Heybetullah Akhundzade’nin hükümette hangi rolü alacağı ise belirsizliğini koruyordu. Akhundzade, örgütün 2016’dan beri dahil olduğu siyasi, dini ve askeri meseleler üzerinde nihai otorite konumunda. Akhundzade geçici hükümetin ardından, “Savaşın yıktığı ülkemizi yeniden inşa edeceğiz” dedi ve Taliban’ın, İslam hukukuyla çelişmeyen tüm uluslararası yasalara ve anlaşmalara bağlı kalacağını duyurdu. 

Taliban’ın ruhani lideri Molla Heybetullah Akhundzade kimdir? 

Katı bir din adamı ve bir intihar bombacısının babası olan Akhundzade, liderliğinin büyük bir kısmını arka planda geçirdi. Gizemli bir kişi olarak bilinen Akhundzade’nin yaşını da bilen yok, kendisinin 60 yaşlarında olduğu tahmin ediliyor. 

Taliban’ı inceleyen bazı analistler, Akhundzade’nin yol gösterici olduğunu ve örgüt içindeki bölünmeleri engellediğini belirtiyor.

Singapur Nanyang Teknoloji Üniversitesi’nden güvenlik çalışmaları profesörü Rohan Gunaratna, Akhundzade hakkında, “Kurnazlıkla, aldatmayla, manipülasyonla ve sabırla, Taliban’ı yeniden iktidara getirmeyi başardı” dedi. 

Bazı gözlemcilere göre ise Akhundzade, Taliban hareketinin değiştiği bir dönemde uzlaşmacı bir aday olarak seçildi ve bu yüzden asıl güç Taliban’ın askeri gruplarının elinde toplandı. Hindistan’da, Yeni Delhi’deki Barış ve Çatışma Araştırmaları Enstitüsü’nde Güney Asya güvenlik uzmanı olarak görev yapan Rajeshwari Krishnamurthy, Akhundzade için şunları söyledi: 

“Kendisi hakkında çok az bilgi mevcut, herkesin içinde bir şey söylediğini görmüyorsunuz ve bunlar, atanmasının koşulları ile birleştiğinde, Akhundzade ile ilgili argümanı destekliyor.”

Çalışkan, disiplinli ve sert bir hatip

Afganistan’ın en büyük ikinci şehri Kandahar’da, katı dindar bir ailede dünyaya gelen Akhundzade, Afgan iç savaşının ardından ortaya çıkan Taliban’ın ilk üyelerinden biri. 

Akhundzade, Taliban’ın 1996-2001 yıllarında kadınların çalışmasını yasaklayan ve katı bir şeriat kanunu uygulayarak hüküm sürdüğü dönemde, adalet sisteminin başı olarak görev yaptı. 

11 Eylül saldırıları ve sonrasında ABD’nin Afganistan’ı işgal etmesi üzerine Pakistan’a kaçtı ve burada 15 yıl boyunca bir camide vaizlik yaptı. Vaaz verdiği camideki meslektaşları Akhundzade’yi, çalışkan, disiplinli ve sert bir hatip olarak tanımladı. Eski bir öğrencisi Akhundzade’nin halka açık bir mitingde yaptığı konuşmayı hatırlatırken “ABD ve savaş hakkında çok sert konuştu ve cihadımızdan vazgeçmeyeceğimizi söyledi” dedi.

Taliban kadroları içinde yükselmeden önce düşük profilli bir din adamı olarak bilinen Akhundzade, ABD’nin, Taliban’ın bir önceki dini lideri Molla Mansur Aktar’ı drone saldırısıyla öldürmesi üzerine örgütün en üst düzey lideri olarak seçildi.

Askeri imajından çok, ilmi imajı güçlüydü

Akhundzade, büyük ve güçlü Noorzai kabilesinden gelse de, rejim içindeki imajı önceki liderlerin aksine askeri olmaktan çok ilmi olarak görülüyordu. 

El Kaide’nin lideri Eymen el Zevahiri de Akhundzade’yi “müminlerin emiri” olarak nitelendirmiş ve kendisine bağlılık yemini etmişti.

Oğlu kendi düzenlediği intihar saldırısında öldü

Diğer Taliban liderlerinin aksine Akhundzade, Birleşmiş Milletler’in (BM) yaptırım listesinde yer almıyor. Akhundzade’nin oğlu Abdurrahman ise Temmuz 2017’de Helmand’daki bir Afgan askeri üssüne düzenlediği intihar saldırısında öldü. 

Dini bayramlardaki mesajları dışında kamuoyunca pek bilinmeyen ve görüntü vermeyen Akhundzade’nin doğrulanabilen tek fotoğrafı, Mayıs 2016’da Twitter’da paylaşılan bir fotoğraf oldu. İsmini vermek istemeyen bazı Taliban yetkilileri, fotoğrafın Akhundzade’ye ait olduğunu teyit etti.  

Akhundzade’nin Twitter’da 2016 yılında paylaşılan ve Taliban tarafından doğrulanan fotoğrafı.

Akhundzade’nin gizemli varlığı, nerede olduğu ve sağlığı hakkında spekülasyonlara yol açmıştı. Liderlerinin kimliği konusunda ketum davranan Taliban, hareketin kurucusu Molla Ömer’in 2013’teki ölümünü de ancak iki yıl sonra Ömer’in oğlu aracılığı ile doğrulamıştı. 

Kaynak Reuters

Derleyen: Berkcan Tuner

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.