Fas’ta hükümetin büyük ortağı Adalet ve Kalkınma Partisi (PJD), henüz kesinleşmemiş sonuçlara göre ağır bir yenilgi aldı. Bu durum partinin, parlamentoda kontrolünü kaybetmesine yol açabilir. Ilımlı İslamcı olarak bilinen PJD’nin yenilgisi, Kuzey Afrika ülkelerinde İslamcılar’ın yaşadığı yenilgilerin en sonuncusu oldu.
İslamcılar’ın, Arap Baharı protestolarının ardından iktidara geldiği ve hâlâ iktidarda kalabildiği son ülkelerden biri Fas’tı. Çarşamba günü (8 Eylül) yapılan parlamento seçimlerinin kesin olmayan sonuçlarına göre, İslamcılar büyük bir hezimete uğradı.
Faslılar, koronavirüs salgınının başlamasının ardından ilk kez parlamento ve belediye seçimleri için sandık başına gitti. . Seçmenlerin yarısının oy kullanmadığı seçimlerde, 2011 yılından beri iktidarda olan ılımlı İslamcı Adalet ve Kalkınma Partisi (PJD) parlamentoda kontrolünü kaybetmesine yetecek büyüklükte bir kayıp yaşadı.
Milli Bağımsızlar Birliği ve muhafazakâr politikalarıyla bilinen İstiklal Partisi seçimin galipleri olarak görülüyor. İki partinin de kraliyet ile yakın bağları bulunuyor. Bir önceki seçimlerde parlamentoda 125 koltuğa sahip PJD kesinleşmemiş sonuçlara göre 395 koltuğun sadece 12’sini kazandı. Daha önce 46 koltuk sahibi Milli Bağımsızlar Birliği parlamentodaki koltuk sayısını 97’ye yükseltirken, İstiklal Partisi ise koltuk sayısını 46’dan 78’e çıkardı.
Başkent Rabat’ta siyaset bilimi profesörü Saloua Zerhouni’ye göre parlamentodaki bu değişim ülkede ciddi bir etkiye yol açmayacak. Her ne kadar ülke meşruti monarşi olsa da parlamento, ülkenin yönetiminde bulunan Kral 4. Muhammed’in iradesini geçersiz kılma gücüne sahip değil.
İslamcılar’ın alanı gittikçe daralıyor
Fas’taki sonuçlar tek bir şeyi doğruluyor: Kuzey Avrupa ve Ortadoğu’da İslamcılar’ın alanı gittikçe daralıyor. 2013 yılında Mısır’da Genelkurmay Başkanı Abdülfettah Sisi komutasında Müslüman Kardeşler ve Muhammed Mursi’yi deviren bir darbe yaşanmıştı. Bu yılın başında da Tunus’ta Devlet Başkanı Kays Said, Meclis Başkanı Raşid Gannuşi başkanlığındaki hükümeti görevden alarak parlamentoyu 30 gün süreyle askıya almıştı.
Fas’ta ise ılımlı İslamcılık nispeten bu ülkelere göre daha az ilerleme katedebilmişti. PJD, Dışişleri Bakanlığı ve Sanayi Bakanlığı gibi kilit bakanlıkları diğer partilere vermek zorunda kaldı. Geçen sene Fas Kralı Muhammed, İsrail’le ilişkileri normalleştirme kararı aldığında İslamcılar iktidarda olmalarına rağmen bunu engellemek için pek bir şey yapamadı.
Salgınla mücadele de ülkede kraliyetin güçlenmesine neden oldu. Zerhouni, “Salgının sosyal ve ekonomik etkilerini hafifletmeyi amaçlayan kararların çoğu kraliyet tarafından alındı. Siyasi partiler ve parlamento, pasif ve kraldan direktif bekliyor olarak gösterildi” dedi.
Mart ayında Fas, seçim yasalarını düzenleyerek herhangi bir partinin daha fazla sandalye kazanmasını zorlaştırdı. Bu düzenlemeye göre lider parti, artık farklı ideolojilere sahip birçok partiyi bir araya getiren bir koalisyon hükümeti kurmak zorunda kalacak. Pek çok kişiye göre, bu hamleler partilerin yönetme gücünü oldukça azalttı ve kralın elini güçlendirdi. Bu yüzden de seçime katılım çok düşük oldu.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Kaynak: New York Times
Derleyen: Ayhan Eren
