Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Afgan kadınlardan Taliban’ın dayatmalarına karşı “Kıyafetime dokunma” kampanyası: “Afgan kadınlar öyle değil, böyle giyinir”

Dünyanın dört bir yanında Afgan kadınlar, geleneksel kıyafetleriyle çektirdikleri fotoğrafları sosyal medyada paylaşarak Taliban’ın okullara getirdiği başörtüsü zorunluluğunu protesto etti. Taliban yetkilisi Vahidullah Haşimi, Afgan kadınların erkeklerle birlikte çalışmasına izin verilmemesi gerektiğini söyledi. Haşimi’nin sözleri hayata geçirilirse Afgan kadınlar işlerini kaybedebilir. Medyascope olarak, Afganistan’daki gelişmeleri sizler için derledik.

Afganistan’da yönetimi ele geçiren Taliban, üniversitelerde kadın öğrencilere türban takma zorunluluğu getirdi, ayrıca kadın öğrencilere öğretim görevlilerinin ve çalışanların ders verebileceğini açıkladı. Cumartesi günü, Kabil’deki bir devlet üniversitesinin konferans salonunda tepeden tırnağa siyah giyinen ve Taliban bayrakları sallayan bir grup kadın öğrenci ardından üniversite önündeki ana caddede yürümüştü.

Bu eylemin ardından, Taliban’ın başörtüsü zorunluluğuna karşı çıkan Afgan kadınlar, sosyal medyada kampanya başlattı. Geleneksel renkli kıyafetleriyle çektirdikleri fotoğrafları sosyal medyada paylaşan kadınlar Taliban’a tepki gösterdi.

Afganistan Amerikan Üniversitesi eski öğretim üyesi Bahar Jalali, sosyal medyadan yaptığı paylaşımda, siyah çarşaflı ve peçeli bir kadının fotoğrafına yanıt olarak, “Afganistan tarihinde hiçbir kadın böyle giyinmedi” dedi ve geleneksel Afgan kıyafetleri giydiği bir fotoğrafını paylaştı.  Afgan kadınlar kısa süre sonra sosyal medyada geleneksel Afgan kıyafeti giydikleri fotoğraflarını paylaşmaya başladılar.

DW News Afgan Servisi Başkanı Waslat Hasrat Nazimi, geleneksel Afgan kıyafetlerini giydiği bir fotoğrafını sosyal medyada paylaşarak, “Afgan kadınları böyle giyinir” ifadesini kullandı.

Ağustos ayında Kabil’den kaçan Afgan şarkıcı ve aktivist Shekiba Teimori de basına verdiği demeçte, “Başörtüsü Kabil’in düşüşünden önce de vardı. Tesettürlü kadınları görebiliyorduk ancak bu hükümetin değil ailenin kararına dayanıyordu” dedi. Teimori, Taliban Afganistan’a gelmeden önce atalarının renkli Afgan elbiselerini giydiklerini söyledi.

Taliban’ın ülkede kontrolü hızla ele geçirmesinden, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve uluslararası güçlerin Afganistan’dan çekilmesinden bu yana Afgan kadınların kaderi, uluslararası toplum için büyük bir endişe kaynağı oldu. 

1996’dan 2001’e kadar Afganistan’ı yöneten Taliban, kız çocukların eğitim almasını ve kadınların çalışmasını yasaklamıştı. Kadınların yanlarında erkek bir akrabası olmadan dışarı çıkması yasaklanırken, kadınlara burka giyme zorunluluğu da getirilmişti.

Taliban liderliği, geçen ay (Ağustos) Kabil’de yönetimi ele geçirdikten sonra, “Şeriat’a göre kadın haklarına saygı göstereceğiz”  derken şimdiye kadar uygulamaları ve geçici hükümette kadınların yer almaması endişelere yol açtı.

Vahidullah Haşimi: “Kadınlar ile erkekler birlikte çalışamazlar”

Taliban’ın üst düzey yetkililerinden Vahidullah Haşimi, “Afganistan’a şeriat hukukunu getirmek için neredeyse 40 yıl savaştık. Şeriat, erkek ve kadınların bir çatı altında bir araya gelmesine veya birlikte oturmasına izin vermez. Kadınlar ile erkekler birlikte çalışamazlar. Kadınlar ofislerimize gelip bakanlıklarımızda çalışamaz, şeriat buna izin vermiyor” dedi.

Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesinin ardından, Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid, kadınların toplumun önemli bir parçası olduğunu ve farklı sektörlerde çalışabileceklerini söylemişti. Mücahid, memurların işlerine geri dönmesi için yapılan çağrının kadın çalışanlar için de geçerli oluğunu ifade etmişti.

Haşimi, kadınlara yönelik yasağın medya ve bankacılık gibi sektörler için de geçerli olacağını söyledi. Taliban’ın iktidardan düştüğü 2001 yılında Batı destekli bir hükümetin kurulmasının ardından medya ve bankacılık gibi sektörlerde kadın çalışanlar öne çıkmıştı.

Haşimi, “Elbette kadınlara ihtiyacımız olacak mesela tıpta, eğitimde. Onlar için ayrı kurumlarımız, ayrı hastanelerimiz, belki ayrı üniversitelerimiz, ayrı okullarımız, ayrı medreselerimiz olacak” dedi.

Kabine tamamen erkeklerden oluşuyor

Taliban’ın Yükseköğrenim Bakanı Abdulbaki Hakkani, pazar günü (12 Eylül) kadınların üniversitede okuyabileceğini, ancak erkeklerden ayrı yerlerde olmaları gerektiğini söylemişti.

Kadınlar, son yirmi yılda kazandıkları hakların korunmasını talep ederek Afganistan’da çeşitli protestolar düzenlediler. Bazı protestolar, Taliban militanları tarafından havaya ateş açılarak dağıtılmaya çalışıldıç

Dünya Bankası’nın verilerine göre kadınların işgücüne katılım oranı Taliban’ın yönetimde olduğu 1996-2001 yılları arasında neredeyse sıfırken, 2020 yılında yüzde 23’e yükseldi.

Derleyen: Berkcan Tuner

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.