TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanvekili ve CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Türkiye’de İnsan Hak İhlalleri Kasım 2021 Raporu’nu açıkladı. Rapora göre bu yılın kasım ayında en az 202 insanın yaşam hakkı elinden alınırken, en az 190 insan ise işkenceye maruz bırakıldı. En az üç kişi düşüncesi sebebiyle tutuklanırken hapishanelerde en az 59 tutuklu gazeteci bulunuyor. Bu istatistikler tespit edilerek sayılara yansıyanlar.
Raporda öne çıkan başlıklar
Raporda, koronavirüs salgını sebebiyle 90 bin tutuklunun izinlerinin ertelenmesi, Bitlis’te ilan edilen sokağa çıkma yasakları, avukatlara yönelik baskılar, Demokrasi ve Atılım (DEVA) Partisi Kurucu Üyesi Metin Gürcan‘ın tutuklanması, Halkların Demokratik Partisi’ne (HDP) açılan kapatma davası ve eylemlerde gazeteciler ile yurttaşların görüntü almasını engelleyen genelge hakkında verilen yürütmeyi durdurma kararı başlıklarına dikkat çekildi.
“Erkekler, kasım ayında en az 34 kadını öldürdü”
Raporun “Nefret Suçları ve Sivil Çatışmalar” başlığında Diyarbakır’ın Kayapınar ilçesindeki HDP İlçe Binası’na 8 Kasım’da molotofkokteyli atılması ve 15 Kasım’da İzmir’in Buca ilçesinde İYİ Parti tarafından açılan standa iki kişinin saldırması olaylarına yer verildi. Raporda Bianet.org’un hazırladığı “Erkek şiddeti çetelesi”nde tespit edilen bilgiler de paylaşıldı. Buna göre erkekler, kasım ayında en az 34 kadını öldürdü, en az 62 kadını şiddete maruz bıraktı, en az üç çocuğu öldürdü ve en az 11 kız ve erkek çocuğunu istismar etti. Raporda erkeklerin en az iki kadına tecavüz ettiği ve 16 kadını taciz ettiği bilgisi yer alırken erkeklerin 56 kadını da seks işçiliğine zorladığı belirtildi.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin verilerinin de yer aldığı rapora göre kasım ayında 164 işçi, iş cinayetleri sonucunda yaşamını yitirdi. İşçilerden 23’nün kadın, yedisinin göçmen ya da mülteci, üçünün de çocuk olduğu belirlendi.
“En çok zor kullanılarak engellenen etkinlik: Ekonomik kriz protestoları”
Rapora göre, kasım ayında yedisi çocuk en az 23 kişi gözaltında ya da gözaltı merkezleri dışında işkenceye maruz bırakıldığını basına açıklayarak suç duyurusunda bulundu ve insan hakları örgütlerine başvurdu. Kasım ayında yapılan çok sayıda eylem ve gösteride de en az 111 kişi polisin ya da jandarmanın fiziksel şiddetine maruz bırakıldı. Geçen ay boyunca polisin zor kullanarak müdahale ettiği açıklama, bildiri dağıtma, protesto eylemi gibi en az 37 etkinlik ve eylemde en az 198 kişi gözaltına alındı. Ay içinde, en az 11 miting, etkinlik, açıklama, toplantı, gösteri, festival, tiyatro ya da film gösterimi valilikler ve kaymakamlıklar tarafından engellendi, yasaklandı. Toplantı ve gösteriler nedeniyle yargılanan en az 18 kişi hapis ya da para cezasına mahkûm edildi, 61 kişi ise beraat etti. Raporda bahsi geçen etkinliklerin çoğunlukla ekonomik kriz protestoları olduğuna dikkat çekildi. Rapora göre kasım ayında tüm eylem ve etkinliklerin yasaklandığı iller şöyle:
“Mardin: Yürüyüş ve açık hava toplantıları, 3 Kasım itibarıyla 15 gün.
Tunceli: 9 Kasım itibarıyla 15 gün.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Van: 30 Kasım itibarıyla 15 gün, 21 Kasım 2016’dan beri uygulanan yasak bin 849 güne ulaştı.
Hakkari: 13 Kasım itibarıyla 15 gün, 28 Kasım itibariyle 15 gün, 5 Haziran 2020’den beri uygulanan yasak 570 güne ulaştı.“
“Cezaevinde en az 59 gazeteci var”
Basından ve insan hakları örgütlerinin çalışmalarından derlenen verilere göre, kasım ayında cezaevlerinde, hastane ve adliyelerde en az 56 mahkûm, fiziksel ya da psikolojik şiddete maruz bırakıldı, isteği dışında başka cezaevine gönderildi, sağlık hakkı engellendi, beslenme, yatak, sıcak su, iletişim gibi temel haklarından mahrum bırakıldı. Raporda kasım ayında, en az beş gazetecinin gözaltına alındığı en az üç gazetecinin de evinin polis tarafından basıldığı açıklanırken toplantı ve gösteriler sırasında yaşanan kısa süreli gözaltılar ya da kamuoyuna yansımayan olayların meydana geldiği de hatırlatıldı. Rapora göre kasım ayında en az iki gazeteci hapis ya da para cezasına mahkum edildi, yedi gazeteci ise beraat etti. Bağımsız Gazetecilik Platformu verilerine göre cezaevlerinde en az 59 gazeteci bulunuyor.
“Kasım ayında üç kişi düşüncesi sebebiyle tutuklandı“
Kasım ayında konuşmaları, yazıları ya da düşünceyi ifade özgürlüğü kapsamındaki etkinlikleri nedeniyle en az dört kişi gözaltına alınırken üç kişi de tutuklandı. Raporda Orhan Pamuk, Levent Üzümcü, Tunceli Akpazar Belediye Eşbaşkanı Orhan Çelebi hakkında soruşturma açıldığı, Veysi Ermiş, Leyla Güven’in hapis ya da para cezasına mahkûm edildiği, Prof. Dr. Ali Nesin’in ise beraat ettiği bilgilerine yer verildi. Kasım ayında, parti, belediye, sendika ve derneklerin üye ya da yöneticisi olan yüzlerce kişi gözaltına alındı. Raporda en az 21 kişinin tutuklandığı, en az üç kişinin ise para ya da hapis cezasına mahkûm edildiği açıklandı. Kasım ayında tutuklanan yöneticilerden eski HDP Milletvekili Behçet Yıldırım, SES Diyarbakır Şube Yöneticisi Gülhan Tekin ve Eğitim Sen Genel Merkez yöneticisi Arzu Koç’un isimleri hatırlatılırken, TTB Yüksek Onur Kurulu Üyesi Dr. Şeyhmus Gökalp’in beraat ettiği bilgisi de raporda yer aldı.
