AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu hafta dış politika ağırlıklı bir hafta geçirecek. 2022’nin ilk yurtdışı ziyareti için bugün (17 Ocak) Arnavutluk’a giden Erdoğan, hafta boyunca Sırbistan, El Salvador ve Estonya liderlerini ağırlayacak. Peki bu diplomasi trafiğinde neler konuşulacak?
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yılın ilk yurtdışı ziyaretini bugün Arnavutluk’a düzenledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan sabah saatlerinde Atatürk Havalimanı’ndan Arnavutluk’a hareket etti. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’ndan paylaşılan açıklamaya göre, ziyaret kapsamındaki görüşmelerde, stratejik ortaklık seviyesindeki Türkiye-Arnavutluk ilişkileri tüm boyutlarıyla gözden geçirilecek, işbirliğinin derinleştirilmesi için atılabilecek adımlar ele alınacak.
Erdoğan’a ziyaretinde, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu eşlik etti.
Günübirlik ziyaretinde Erdoğan’ın, Arnavutluk Başbakanı Edi Rama ile görüşmesi ve masada iki ülke arasındaki tarihi ilişkiler ile Balkan coğrafyasındaki gelişmelerin olması bekleniyor. Bu ziyaret kapsamında yeni anlaşmaların imzalanacağı, Erdoğan’ın Osmanlı’dan kalma Ethem Bey Camii’nin açılışına katılacağı ve Arnavutluk’ta 2019’da meydana gelen deprem felaketinde evlerini kaybeden aileler için TOKİ tarafından Laç şehrinde inşa edilen 522 konutun sahiplerine teslim törenine katılacağı bildirildi. Erdoğan’ın, ziyaret kapsamında Arnavutluk Meclisi’nde bir konuşma yapması da bekleniyor.
Ethem Bey Camii’nin önemi
Ethem Bey Camii, Arnavutluk’un başkenti Tiran’da Osmanlı döneminde inşa edilen sekiz büyük camiden günümüze sağlam olarak ulaşabilen tek cami olma özelliğini taşıyor. İki ülkenin ortak tarihi ve kültürü açısından önemli bir yere sahip olan caminin korunarak gelecek nesillere aktarılması için Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatlarıyla Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından 2018’de kapsamlı bir restorasyon çalışması başlatıldı, çalışmalar 2021’de tamamlandı.
TİKA, Arnavutluk’taki projelerin, ülkenin sosyoekonomik olarak dönüşüp kalkınmasına yönelik kurumsal altyapısının yeniden inşası, idari kapasitesinin geliştirilmesi, üretim sektörlerinin güçlendirilmesi ve istihdam kapasitesinin artırılması, sağlık ve eğitim sektörlerinin geliştirilmesi, ortak tarihi ve kültürel mirasın korunması ve turizmin canlandırılması amacıyla yapıldığını belirtti. TİKA aynı zamanda, 1996-2022 yılları arasında 546 projenin hayata geçirildiğini aktardı.
Arnavutluk’tan Rusya uyarısı
Erdoğan’ın ziyaretinden saatler önce ülkenin 2013’ten bu yana başbakanı olarak görev alan Edi Rama, İngiltere’nin saygın gazetelerinden Financial Times’a konuştu. Rama, AB’ye üyelik sürecindeki Batı Balkan ülkelerine çağrıda bulunarak, “Dış güçlerden gelen teklifleri reddedin ve Avrupa Birliği üyeliği hayaline inancınızı sürdürün” dedi.
Rama açıklamasında, Türkiye’yi doğrudan bir “dış güç” olarak nitelendirmemiş olsa da Financial Times’ın haberinde, “Rusya, Çin ve Türkiye bölgede etkisini artırmaya çalışıyor. Rama bu tür taliplerin uygun olmadığını söyledi” ifadesi kullanıldı.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic’in Ankara ziyareti
Arnavutluk ziyareti dönüşünde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yarın (18 Aralık) Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic’i Ankara’da ağırlaması bekleniyor. Türkiye ile Sırbistan arasındaki son temas, 22 Aralık 2021’de Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Mustafa Şentop’un Sırbistan ziyareti kapsamında Vucic tarafından kabul edilmesiydi.
22 Aralık 2021’deki görüşmede Şentop, iki ülke arasındaki ilişkilerinin tarihteki en üst seviyeye ulaştığını ve her geçen gün daha da geliştiğini belirtmişti. Şentop iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilere ilişkin şunları söylemişti: “Ekonomik ilişkilerimiz de sürekli daha iyiye gidiyor ve güçleniyor. İkili ticaret, yatırım ve turizm rakamlarında yukarı yönlü müspet gelişmeler var. İkili ticaretimizin bu sene 2 milyar dolara ulaşarak yeni bir rekor kırmasını ümit ediyoruz. Ülkenizdeki yatırımlarımıza her geçen gün yenilerini ekleniyor. Türk yatırımları 10 senede 1 milyon dolardan 250 milyon dolara yükseldi. Buradaki yatırımlarımızın artmasında iş insanlarımıza verdiğiniz güçlü desteğin büyük rolü var.”
İki ülke arasındaki kültürel ilişkilerin geliştirilmesinde TİKA’nın önemli bir rol üstlendiğini belirten Şentop, “TİKA ortak tarihi ve kültürel mirasımızı korumaya yönelik projelerini hız kesmeden sürdürüyor” demişti. Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic ise Türkiye ile ilişkileri geliştirmeye ve üst düzeyde tutmaya her zaman destek olacağını vurgulayarak “Sevgili dostum Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a selamlarımı iletin. Ziyaretiniz bizi memnun etti. Çok teşekkür ediyorum” diye konuşmuştu.
Gündemde SİHA’lar mı var?
Sırbistan’ın, Türkiye’nin ürettiği silahlı insansız hava araçları (SİHA) ve insansız hava araçları (İHA) ile ilgilendiği belirtiliyor. Vucic 2020 yılındaki Türk İHA ve SİHA’ları ile ilgili açıklamasında, “Türk Bayraktar’ı satın almayı düşünüyoruz ve Türk üretici ile bir anlaşmaya varıp varamayacağımızı göreceğiz” demişti.
Vucic’in Ankara ziyaretinde SİHA veya İHA’ların gündeme gelip gelmeyeceği ise belirsizliğini koruyor.
El Salvador ve Estonya temasları
Nayib Bukele 2019’daki seçimlerin ardından El Salvador Cumhurbaşkanı olmuştu. Kökleri Osmanlı egemenliğindeki Filistin’e dayanan Bukele’nin Ankara ziyaretinin, iki ülke liderleri arasındaki ilk görüşme olması bekleniyor.
Dünyada ilk kez Bitcoin’i yasal para olarak kabul eden El Salvador’da, bu duruma tepki gösteren binlerce kişi ülkede sokaklara dökülmüştü. Bazı protestocular Bitcoin makinelerini ateşe vermiş ve “Diktatör Bukele” sloganları atmıştı.
Erdoğan’ın bir diğer konuğu Estonya Dışişleri Bakanı Eva-Maria Liimets olacak. Liimets’in perşembe günü (20 Ocak) Ankara’ya gelmesi bekleniyor.
