Üç uluslararası kuruluşun araştırmasına göre 2015’te suikast sonucu öldürülen Rus muhalif siyasetçi Boris Nemtsov, öldürülmeden önce yaklaşık bir yıl boyunca siyasi suikast timine bağlı bir ajan tarafından takip edildi.
Boris Nemtsov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in en önemli rakiplerinden biriydi. 2015’te uğradığı suikast, Putin döneminde meydana gelen en üst düzey siyasi cinayet olarak kayıtlara geçti. Rus yetkililer ise olayla ilgili hiçbir suçlamayı kabul etmiyor.
Seyahatleri takip altında
Uluslararası kuruluşlar Bellingcat, The Insider ve BBC’nin araştırmasında elde edilen sonuçlara göre Nemtsov, ölümünden önce çıktığı son 13 seyahatin tamamında takip edildi.
1990’larda siyasette yükselen Nemtsov, eski Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin döneminde başbakan yardımcısıydı ve Yeltsin’in ardından iktidara gelebileceği belirtiliyordu. Ancak başkanlık koltuğuna oturan isim Vladimir Putin oldu. Nemtsov ise siyasette aktif roller almaya devam etti. Rusya’nın 2014’te Doğu Ukrayna’ya saldırmasını da kınayan isimlerden biriyidi.
Nemtsov, 27 Şubat 2015’te uğradığı silahlı saldırı sonucunda hayatını kaybetti. Muhalif siyasetçi, savaş karşıtı bir protestoya öncülük etmesine birkaç gün kala, Kremlin Sarayı’nın birkaç metre ötesinde vurularak öldürüldü.
Olayın ardından Çeçen kökenli beş şüpheli hemen tutuklandı ve cinayet suçlamasıyla cezaevine gönderildi. Ancak soruşturmada en can alıcı sorular cevapsız kaldı: Cinayetin emrini kim ve neden verdi?
Yedi yılın ardından internet siteleri Bellingcat ve The Insider ile birlikte çalışan BBC, Nemtsov’un öldürülmeden önce birkaç ay boyunca gizli bir suikast timi ile bağlantılı bir Rus hükümet ajanı tarafından takip edildiğini ortaya çıkardı.
Sızdırılan tren ve uçak rezervasyonları bilgilerine göre Nemtsov, en az 13 seyahatinde takip edildi. Hükümet ajanının Nemtsov’u takip ettiği son tarih ise 17 Şubat 2015, yani suikasttan yalnızca 10 gün öncesi.
Belgelere göre ajanın ismi Valery Sukharev. Tüm kanıtlar Sukharev’in cinayet günü Rusya’nın ana istihbarat kurumu FSB’de çalıştığını gösteriyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
FSB’nin sorumluluklarından biri Kremlin adına iç siyasi tehditleri bertaraf etmek. Buna ülke içindeki muhalif isimlerin hareketlerini gözetlemek de dahil.
Tren ve uçaklara dair tüm rezervasyon bilgileri FSB’ye ait Magistral isimli bir veri tabanında bulunuyor. Ancak bu veri tabanı yalnızca Rus ajanlarının takip etmek istediği kişilerin hareketlerini değil, aynı zamanda ajanların hareketlerini de kayda alıyor.
Bu tarz bilgiler, bu araştırmada da olduğu gibi genellikle sızdırılıyor ve gazetecilerin eline geçiyor. Bellingcat İcra Direktörü Christo Grozev, söz konusu bilgiler hakkında şu yorumda bulundu:
“Rusya gibi yolsuzlukların kanıksandığı bir toplumda Magistral iki ucu keskim bıçak durumunda ve bu veriler bizim gibi insanların bu tarzda çalışan ajanları takip etmesini sağlıyor.”
Bellingcat daha önce de Rusya’daki suikast girişimlerini soruşturmak için Magistral verilerini kullanmıştı. Bu soruşturmalar sonucunda Bellingcat, FSB içindeki gizli bir suikast timinin Kremlin’e muhalif kişileri hedef aldığını ortaya çıkarmıştı. Fakat Rus hükümeti bu iddiaları hep reddetmişti.
Bu araştırmada BBC, ajan Sukharev’in tren ve uçak rezervasyon bilgilerini elde etti. Gazeteciler, ajan Sukharev ile Boris Nemtsov’un rezervasyon bilgilerini karşılaştırdıklarında ikisinin de benzer zaman dilimlerinde benzer bölgelere seyahat ettiğini fark etti.
Zehirleme timi
Rusya’da güvenlik kurumlarının önde gelen muhalif liderleri dikkatlice izlemesi sıra dışı değil.
Sukharev, FSB içinde düşük rütbeli bir FSB çalışanı değildi. Bellingcat daha önceki bir soruşturmasında, Sukharev’in, Putin’in muhaliflerini hedef alan iki suikast girişimi ile bağlantısını ortaya çıkarmıştı.
Hedeflerden biri Nemtsov’un arkadaşı ve himayesindeki muhalif politikacı Vladimir Kara Murza’ydı. Kara Murza, Nemtsov’un öldürülmesinden birkaç hafta sonra Kremlin’i suçlamıştı.
Mayıs 2015’te ajan Sukharev, Kara Murza ile aynı anda Rusya’nın Kazan kentine seyahat eden bir ekibin parçasıydı. Kara Murza, Moskova’ya döndükten iki gün sonra bayılmış ve nefes alamamıştı. Hastalığı nedeniyle komaya giren ve çoklu organ yetmezliği yaşayan Kara Murza daha sonra iyileşmişti.
İkinci hedef ise Putin’i hedef aldığı videolar ile milyonlarca Rus vatandaşına hitap eden ve şu an ise hapiste bulunan Rus muhalif lider Aleksey Navalni’ydi. Navalni, 2020’de SSCB tarafından geliştirilen ve uluslararası hukuka göre kullanılması yasak olan Noviçok isimli sinir gazıyla zehirlenmişti. Bellingcat, Navalni’nin zehirlenmesinin ardından yürüttüğü araştırma sonucunda, FSB’nin Navalni’yi Tomsk kentine kadar takip ettiğini ortaya çıkarmıştı.
Araştırma sonucunda Sukharev’in Navalni’yi fiziken takip eden ekipte yer almadığı ortaya çıksa da Sukharev’in telefon kayıtları, üst düzey FSB yetkilileriyle 145 kez telefonda görüştüğünü ortaya çıkarmıştı.
BBC, Nemtsov’un takip edildiğine dair kanıtları sunarak Rus hükümeti ve FSB’den yorumda bulunmasını talep etti fakat FSB yorumda bulunmayı reddetti.
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov ise şunları söyledi:
“Bunların hiçbirinin Rus hükümeti ile bir alakası yok. Başka bir uydurmaya benziyor.”
Kaynak: BBC
Derleyen: Alp Selim
