Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Temsilciler Meclisi, Türkiye’ye F-16 satışını kısıtlayan bir tasarıyı onayladı. 179’a karşı 244 oy ile kabul edilen tasarıya göre ABD Başkanı Joe Biden, Türkiye’ye satılacak savaş uçaklarının Yunanistan hava sahasını ihlal etmeyeceğine ve Amerika’nın çıkarlarına uygun olacağına dair garanti vermek zorunda.
ABD Temsilciler Meclisi, Pentagon’un 2023’ün savunma bütçesini içeren ve ABD savunma harcamalarını belirleyen Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA) tasarısına Türkiye’ye F-16 satışını bazı şartlara bağlayan bir ekleme yapılmasına karar verdi. Gus Bilirakis ve Demokrat Chris Pappas liderliğinde hazırlanan düzenleme dün (14 Temmuz) ABD Temsilciler Meclisi tarafından kabul edildi.
ABD Başkanı Joe Biden’ın, F-16’ların Yunanistan hava sahasını ihlal etmek için kullanılmayacağına dair somut adımlar atmadığı sürece Türkiye’ye F-16’ların satışını yasaklayan tasarıyı 179’a karşı 244 oy ile kabul etti.
Kongre üyelerinden Dina Titus ve John Sarbanes, sosyal medya hesaplarından paylaştıkları mesajlarında, Türkiye’yi kastederek, Temsilciler Meclisi’nin NATO müttefiki bir ülkenin toprak egemenliğini ihlal eden bir ülkeyi ödüllendirmeyeceklerini Biden’a ilettiklerini belirtti.
Şimdi ne olacak?
Bu karar ile Pallone/Pappas değişikliği NDAA 2023’ün Temsilciler Meclisi taslak metnine eklendi. Yasalaşması için söz konusu tasarının ya Senato’da ya da Konferans Komitesi’nin birleştireceği tek tasarı metninde yer alması gerekiyor.
Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi (EDAM) Direktörü ve eski diplomat Sinan Ülgen, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlarda, söz konusu kararın idareye büyük bir manevra alanı tanıdığını belirtti ve şöyle yazdı:
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
“İlk bakışta olumsuz bir karar olarak gözükse de detaylı olarak incelediğimde kanaatim değişti. Şöyle ki, karar aslında idareye büyük bir manevra alanı tanıyor.
F-16 satışı, idarenin bu satışın ABD’nin ulusal menfaatine hizmet ettiğini tespit etmesi ve F-16 uçaklarının Yunanistan hava sahasını düzenli biçimde ihlal etmesini önleyecek tedbirleri tadat edilmesi şartlarına bağlanmış. Ancak yönetim yalnızca bu tedbirleri Kongre’ye bildirmekle mükellef. Bu tedbirlerin Kongre tarafından da kabul görmesi şartı yok. Bu nokta önemli kanaatimce. Ama tabii Kongre hiç tatmin olmazsa yeni bir yasa çıkarabilir.
Ayrıca ABD’nin resmi tutumu, Yunanistan’ın adalar üzerindeki 10 mil hava sahasını iddiasını tanımamak yönünde. Yönetim bu konuda daha 2019 yılında Kongre’yi bilgilendirmiş. Bu durumda asıl Yunanistan bakımından da bir risk var. Kimsenin tanımadığı 10 mil iddiaları temelinde Türkiye’yi ABD’ye şikayet etse bir türlü etmese bir türlü. İddiaları ciddiye alınmayacak. Fakat Türk Hava Kuvvetlerinin zaman zaman adaların üstünden yaptıkları uçuşlar meşru bir şikayet konusu olabilir.
Sonuçta Senato ayağını da görmek lazım. Ama tasarı bu şekilde çıkarsa F16 paketinde Biden’ın eli rahatlayacaktır. Ama Biden da, kanaatimce Kongreye satışın ABD’nin ulusal menfaatine hizmet ettiğini bildirmek için Türkiye’nin NATO genişlemesine onay vermesini bekleyecektir. Kaldı ki, Biden bu tasarının kendi manevra alanını fazlasıyla kısıtladığını düşünürse veto edebilir. Temsilciler Meclisinden tekrar geçmesi için 2/3 çoğunluğun olmadığı görülüyor. Başkanı Kongre önünde güçlü kılan bir siyasi denklem. Son kertede Biden isterse bu yasaya rağmen ulusal güvenlik istisnası kapsamında F16 paketine onay verebilir. Yani kısacası siyasi inisiyatif tamamen Beyaz Saray’da, Kongre engel ol(a)mayacak. En azından bugünkü şartlarda.”
Yunanistan ve ABD’nin çıkarları şartı
Söz konusu değişiklik talebi dün (13 Temmuz) ABD Temsilciler Meclisi Kurallar Komitesi tarafından kabul edilmiş ve Türkiye’ye F-16 satışının belirli koşullara bağlanması öngörülmüştü.
Değişiklik talebinde ABD Başkanı Joe Biden’ın Türkiye’ye F-16 satışının Amerika’nın çıkarlarına uygun olduğunu onaylaması ve F-16’ların Türkiye tarafından Yunanistan toprakları üzerindeki uçuşlarda kullanılmaması için somut adımlar atılması şartları yer almaktaydı.
