Emekli Büyükelçi Namık Tan son dönemde ABD’de yaşanan gelişmeleri, Kongre baskını soruşturmasını, Joe Biden yönetimini ve Avrupa’da demokrasi tartışmalarını YetkinReport’ta değerlendirdi.
“Bir zamanlar, özellikle Demokrat Parti’nin iktidara geldiği 1950’li yılardan başlayarak, merkez sağa mensup siyasetçiler, ‘Türkiye’yi küçük Amerika yapacağız’ sloganını sık sık kullanırlardı. ABD’nin devasa ekonomik gücü ile kendi halkı için yarattığı refaha öykünülür, sağladığı teknolojik gelişme halkımıza ulaşılması gereken bir hedef olarak gösterilirdi.
İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD’nin askeri, ekonomik ve diplomatik gücünün egemen olduğu dönemi niteleyen ‘Amerikan Barışı’nın (Pax Americana), günahıyla sevabıyla popüler olduğu yıllarda ‘Türkiye’yi küçük Amerika yapmak’ belki cazibesi olan bir söylemdi. Gelin görün ki, geride bıraktığımız yıllarda, olaylar tam tersi bir gelişmeyi tetikledi ve ‘Türkiye küçük Amerika olacak’ derken, ‘Amerika büyük Türkiye olma’ yolunda hızla yol almaya başladı.
Son zamanlarda, ABD’de demokratik dünya için kaygı uyandıran gelişmeler yaşanıyor. Amerika’nın hem demokrasisi hem ekonomisi zorlu bir dönemden geçiyor. Bir zamanlar gıpta edilen ABD’nin denge ve denetim sisteminin devasa sorunlara çözüm üretmekte zorlandığı görülüyor.
Trump’tan önce de vardı ama…
Bunun nedenlerini tartışırken, önce tüm sorunlarına ve azalan etkisine karşın, ABD’nin dünyadaki en güçlü demokrasi olduğunu ve bu özelliğiyle, demokratik dünyaya yön verici rol oynadığını görmemiz gerekir. Bu liderlik, ABD sisteminde ‘Hükümet’in, ‘Yönetim’ (yürütme) ve ‘Kongre’ (yasama) erklerinin kaynaşmasıyla oluşturduğu ‘demokratik istisna’dan kaynaklanıyor. Sistem başından itibaren bu istisnai yapıyla kurulmuş; ABD Kongresi, Yönetim’i denetleyici yapısıyla Hükümet’in ayrılmaz parçası haline getirilmiş. İki yılda bir kısmen yenilenen Kongre ara seçimlerinin belirleyici önemi işte bu ayrıntıda saklı.”
Namık Tan’ın yazısının tamamını okumak için tıklayınız.
