Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Rusya, Avrupa’ya gaz akışını kesti – Prof. Dr. Yakup Küçükkale: “Türkiye için daha fazla enflasyon ve dış ticaret açığı demek”

Rusya, Almanya’ya doğalgaz taşıyan Kuzey Akım 1 Boru Hattı’nı, yağ sızıntısı ve bakım onarım çalışmalarını gerekçe göstererek kapattı. Avrupa’nın enerji ithalatının önemli bir kısmını karşılayan Rusya’nın doğalgaz tedariğini durdurmasının sonuçları ne olacak? Türkiye’nin bu durumda lehine bir gelişme olup olmayacağını, riskleri ve Türkiye ekonomisine yaratacağı baskıyı Prof. Dr. Yakup Küçükkale Medyascope için değerlendirdi. Küçükkale, “Avrupa’daki arz daralması ve sıvılaştırılmış doğalgaza yönelmesinin getireceği maliyet artışının enflasyonu körüklemesi ve euronun değer kaybı, Türkiye’nin dış ticaret dengesini olumsuz etkileyecek” dedi.

Rus enerji şirketi Gazprom, Avrupa’ya gaz akışını kesti. Avrupa’nın, Ukrayna savaşı nedeniyle uyguladığı yaptırımlara karşı, önemli enerji ihracatçısı olan Rusya’nın küresel tedariği sekteye uğratacak bir karşılık vereceğinin sinyalleri görünüyordu. Karadeniz Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Yakup Küçükkale, Rusya’ya uygulanan yaptırımlar kalkıncaya kadar gaz akışının kesildiğini ve kış aylarında kademeli olarak tedarik sağlanmasının şu an için sözkonusu olmadığını belirtti. 

Avrupa’ya gaz tedariğinin kesilmesinin, gaza olan talebin azalmasıyla Türkiye’nin daha ucuza gaz almasına yarayacağını söylemenin mümkün olmadığına dikkat çeken Küçükkale, Rusya ile Türkiye arasındaki sözleşmelerin belirleyici olacağını söyledi. Rusya’nın Türkiye’ye doğal gaz ihracatında ödemelerin , yüzde 25’inin ruble cinsinden, kalan kısmının kredili-vadeli olarak yapılmasının planlandığını ve ruble ile ödenecek tutarın artabileceğini vurgulayan Küçükkale, “Ucuza alacağız diye bir şey söz konusu değil. Türkiye’nin lehine bir durum yok, tam tersine Rusya’nın Kuzey Akım boru hattını kapatmış olması bizi olumsuz yönde etkileyecektir” dedi.

“Avrupa’da enerji açığı ve üretimde düşüş”

Rusya’nın doğalgazı kesmesinin, Avrupa’da enerji açığı ortaya çıkacağına dikkat çeken Küçükkale, şöyle konuştu:

Avrupa, başta Almanya olmak üzere, Fransa, İngiltere, İtalya gibi sanayi devlerinin bulunduğu bir coğrafya. Sanayinin de en önemli girdisi enerji. Bu doğalgaz kesintisi ve enerji açığıyla birlikte, sanayi sektöründe ciddi anlamda bir üretim aksaklığı ortaya çıkacak. Fransa’da bir alüminyum fabrikası, doğalgaz fiyatlarındaki artış ve doğalgaz kesintileri nedeniyle, üretimini yaklaşık yüzde 22 düzeyinde azaltma kararı aldı. Gaz akışı kesilir kesilmez, üretimde aksaklıklar başladı. Bir de bunun uzun süreli olduğunu düşünün, daha uzun süreyle gaz akışı kesildiğinde Avrupa’daki sanayi sektörü ciddi anlamda etkilenecek ve üretimde düşüş olacak.”

“Gaz kesintisi Avrupa’da enflasyonu körükleyecek”

Üretimin azalmasının mal kıtlıkları ortaya çıkarabileceğini söyleyen Küçükkale, “Mal kıtlıkları beraberinde fiyat artışlarını getirir. Son dönemlerde Avrupa’da enflasyon yüksekti. Avrupa Merkez Bankası (ECB) faiz artırımlarına başladı, enflasyonu düşürebilmek için daraltıcı para politikasına geçiş aşamasındalar. Doğalgazın kesilmesiyle ve mal kıtlıklarının ortaya çıkmasıyla birlikte, zaten var olan enflasyon daha da yükselecek” diye konuştu.

Küçükkale, Avrupa’nın Rusya’dan gelen doğalgaz akışının kesintiye uğramasını başka yollardan telafi edebileceğini belirtti. Üretiminde ve pazarlamasında ABD’nin en büyük pay sahibi olduğu sıvılaştırılmış doğal gazın (liquefied natural gas-LNG) Avrupa için alternatif olduğunu söyleyen Küçükkale, “LNG ithalatı yaparak doğalgaz kıtlığını aşabilir gibi görünüyor ama boru hatlarıyla gelen doğalgazla kıyaslandığında, gemilerle gelecek olan LNG’nin maliyeti çok yüksek. Eskiden ucuza aldığı Rus doğalgazı gibi düşük maliyetle tedarik edemeyecek. Bu da beraberinde enflasyon problemini doğuracak” dedi.

“Türkiye’nin dış ticaret dengesi daha da kötüleşecek” 

Rusya’nın attığı adımın, Avrupa’da zaten yüksek olan enflasyonu körükleyeceğini ve euronun dolar karşısında değer kaybetmesinin kaçınılmaz olduğunu belirten Küçükkale, şöyle konuştu:

Dünya genelinde yüksek enflasyondan kurtulabilmek için çoğunlukla faiz artışları uygulanıyor. Mesela Amerika Merkez Bankası (Fed) bu süreci Avrupa’dan çok önce başlattı ve enflasyonu kısmen frenlemeyi başardı. Yarın ECB’den de 75 baz puanlık faiz artışı bekleniyor. ABD faiz artırımlarına daha erken başladığı için parası yükselişe geçti, dolar, euro karşısında tarihi rekorlar kırıyor. Bir tarafta enflasyonunu kontrol altına almış bir ABD, diğer tarafta daha da yüksek enflasyonla burun buruna kalan bir Avrupa. Bu enflasyonlar arasındaki fark para birimlerine yansıyacak. Basit ifadeyle, hangi ülkenin enflasyonu daha yüksekse, o ülkenin parası değer kaybeder.

Küçükkale, resmi enflasyonu yüzde 80 olan Türkiye’de, dolar euro gibi diğer paralar karşısında TL’nin değer kaybının da süreceğini vurguladı.

“Türkiye’nin dış ticaret dengesi daha da kötüleşecek” 

Türkiye’yi ilgilendiren kısmın burada başladığını söyleyen ve dış ticaret açığının rekor seviyede olduğuna dikkat çeken Küçükkale, euronun dolar karşısındaki eriyişi devam ederse Türkiye’nin dış ticaretinin olumsuz etkileneceğini belirtti. Küçükkale, “İhracatımızın önemli bir kısmını Avrupa’ya yapıp euro kazanıyoruz, ithalatımızın yüzde 70’ten fazlasını dolarla yapıyoruz. Türkiye’nin ihracat kazançlarının değeri düşerken, değerli para birimine harcama yaparak ithalat yapmak zorunda kalacak. Türkiye’nin ihracat gelirlerinin, ithalatı karşılamasında sıkıntı çıkacak.”  

“Çin’deki durgunluk aşılırsa fiyatlar yükselir” 

Küçükkale, koronavirüs salgını nedeniyle getirilen kısıtlar ve tedarik zincirlerinin kırılmasıyla Çin ekonomisinin resesyon yaşadığını ve bunun petrol fiyatlarında düşüşe neden olduğuna dikkat çekti. Tedarik zincirinin canlanması ve faiz indirimi gibi politikalarla Çin’in resesyondan çıkabileceğini söyleyen Küçükkale, Çin’in durgunluğu aşmasıyla dünya piyasalarında petrole olan talebinin artması, petrol fiyatlarını artırabilir ve petrol bizim için de daha pahalı hale gelebilir” dedi.

“Türkiye, en azından bu kış üşümeyecek”

Türkiye’de doğalgaz maliyetleri, haneler için önemli ölçüde sübvanse ediliyor ancak zamlar art arda geliyor. Kurdaki hareketlilik, uluslararası piyasalarda oluşan fiyatlardaki artışın daha yoğun hissedilmesine yol açıyor. Bu durumun Türkiye’de hanelerin soğukta kalmasına yol açmayacağını ifade eden Küçükkale, bunun nedenlerini şöyle açıkladı:

Rusya ile Türkiye doğalgaz tedariki konusunda anlaştı. Anlaşma iptal edilmezse, Türkiye, en azından bu kış üşümeyecek. Ancak bu anlaşma Batı dünyası tarafından hoş karşılanmaz ve Batı ‘Yahu Türkiye sen ne yapıyorsun, nasıl NATO üyesi bir ülkesin. Biz Rusya’ya karşı yaptırım uygulamaya çalışıyoruz, sen bu yaptırımları delmeye çalışıyorsun. Nerede kaldı ittifak, nerede kaldı müttefik anlaşması’ diye, Türkiye’ye baskı uygularsa problem olabilir. Bu anlaşma Batı’nın baskılarıyla iptal edilmek zorunda kalınırsa şayet, bir üşüme problemimiz olabilir ama şimdilik öyle bir durum sezinlemedim.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.