27. Birleşmiş Milletler (BM) İklim Zirvesi (COP27) bugün başlıyor. Dünya liderleri, iklim kriziyle mücadele için alınması gereken önlemleri görüşmek için Mısır’ın Şarm El Şeyh kentinde bir araya gelecek. Bu seneki iklim zirvesi, iklim felaketleri ve rekor hava sıcaklarının yaşandığı bir yılın ardından düzenlenecek. Peki COP zirvesi nedir? Neden önemlidir? Zirveye kimler katılacak? Türkiye’yi kim temsil edecek? Zirvede neler tartışılacak? İşte bilmeniz gerekenler.
- İklim zirvesi nedir?
Dünya liderleri, her yıl küresel sıcaklık artışını sınırlamak için BM iklim zirvelerinde bir araya geliyor. Bu zirvelere, “Conferences of the Parties (Taraflar Konferansı)” ismi veriliyor. Zirveye 1992 yılındaki ilk BM anlaşmasına imza atan ülkeler katılıyor.
Bu yıl 27. kez düzenlenecek zirve, 6-18 Kasım tarihleri arasında Mısır’ın Şarm El Şeyh kentinde yapılacak.
- Neden ihtiyaç duyuluyor?
Dünya, insanlar tarafından üretilen, petrol, doğalgaz ve kömür gibi fosil yakıtların yakılmasından kaynaklanan emisyonlar nedeniyle ısınıyor. BM Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ne (IPCC) göre, küresel sıcaklık şimdiye kadar 1,1 derece arttı ve 1,5 dereceye doğru ilerliyor.
Sıcaklık, 1,7 ila 1,8 derecenin üzerine çıkarsa, dünya nüfusunun yarısı yaşamı tehdit eden ısı ve neme maruz kalacak.
194 ülke bunu önlemek ve küresel sıcaklık artışını 1,5 derece ile sınırlamak için 2015 yılında Paris Anlaşması’nı imzaladı.
- Zirveye kimler katılacak?
Mısır’da düzenlenecek zirveye 200’den fazla ülkenin lideri davet edildi. İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, “güvenli ve sürdürülebilir bir gelecek inşa etme mirasını yerine getirmek için” zirveye katılacağını açıkladı. Sunak daha önce zirveye katılmayacağını söylemişti.
Eski İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın da zirveye katılması bekleniyor fakat hükümetin tavsiyesi üzerine Kral III. Charles zirveye katılmayacak.
Rusya lideri Vladimir Putin’in de katılması beklenmiyor ancak Putin’in yerine Rus delegeler zirvede hazır bulunacak.
Çin’den zirveye kimin katılacağı ise belirsizliğini koruyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
İklim aktivisti Greta Thunberg de “işe yaramadığı” gerekçesiyle bu yılki konferansa katılmayacak.
Bu seneki zirveye ev sahipliği yapan Mısır, ülkeleri, “farklılıklarını bir kenara bırakmaya” ve iklim krizi konusunda “liderlik yapmaya” çağırdı. Bu yılki zirvede, şirketler, çevre ve düşünce kuruluşları da olacak.
- Türkiye’den kim katılacak?
Cumhurbaşkanı İletişim Başkanlığı’nın Mısır’daki zirveye katılım için gazetecilere gönderdiği akreditasyon mesajında AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da davet edildiği belirtildi. Öte yandan Türkiye ile Mısır arasındaki normalleşme adımlarının devam ettiği bir dönemde gelen bu davet, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Mısır Devlet Başkanı Abdulfettah Sisi arasında bir görüşme olabileceği açısından da kritikti. Fakat basında çıkan son haberlere göre Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın zirveye katılmayacağı ve Türkiye’yi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un temsil edeceği belirtiliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen yıl İskoçya’nın Glasgow kentinde düzenlenen COP26’ya da katılmamıştı. Erdoğan, güvenlik protokollerinde yaşanan anlaşmazlık nedeniyle son anda Türkiye’ye dönmüştü.
- Neden Mısır’da düzenleniyor?
COP zirvesi beşinci kez Afrika’da düzenleniyor.
IPCC, Afrika’nın iklim krizi konusunda dünyadaki en savunmasız bölgelerden biri olduğunu dile getiriyor. Şu anda kuraklık nedeniyle Doğu Afrika’da 20 milyon insan gıda güvensizliği ile karşı karşıya.
Öte yandan bu yılki zirvenin Mısır’da düzenlenmesi tartışmalara yol açtı. Bazı insan hakları ve iklim aktivistleri, Mısır hükümetinin, insan hakları karnesini eleştirdikleri için katılımlarına izin verilmediğini öne sürüyor.
- Zirvenin gündeminde neler olacak?
Zirve öncesinde zirveye katılacak ülkelerden “iddialı ulusal iklim planları” sunulması talep edildi. Bugüne kadar 25 ülke bu planı sundu. Türkiye ise böyle bir plan sunmadı.
Zirvede üç alana odaklanılması bekleniyor:
- Emisyonları azaltmak,
- Ülkelerin iklim krizine hazırlanmalarına yardımcı olmak,
- Gelişmekte olan ülkelerin iklim kriziyle mücadelelerine destek ve finansman sağlamak.
COP27’de, geçen yıl İskoçya’nın Glasgow şehrinde düzenlenen ve üzerinde bir sonuca varılmayan bazı konuların da gündeme gelmesi bekleniyor. Örneğin kayıp ve hasar finansmanı, küresel bir karbon piyasasının kurulması ve kömür kullanımını azaltmaya yönelik taahhütleri güçlendirme konuları, Glasgow zirvesinde ele alınmış fakat bir sonuca varılmamıştı.
Öte yandan toplumsal cinsiyet, tarım ve biyoçeşitlilik gibi konuların da gündemde olması bekleniyor.
- Zirve başarılı olacak mı?
Peki zirvenin başarılı geçip geçmediğini nereden anlayacağız? Aslında bu soru kime sorduğumuza göre değişiyor.
Gelişmekte olan ülkeler, kayıp ve hasar finansmanının gündem maddesi olmasını isteyecek ve ne zaman ödeme almaya başlayacaklarına dair bir tarih belirlemeye çalışacak.
Gelişmiş ülkeler ise kömürden uzaklaşmak için ülkelerden daha fazla taahhüt talep edecek.
Ancak birçok bilim insanı, dünya liderlerinin bu konuda çok geç davrandığını ve bu yılki zirvede ne karar alınırsa alınsın, 1,5 derece sınırının altında kalmanın mümkün olmadığını söylüyor.
Medyascope muhabiri Doğu Eroğlu, geçen yıl Glasgow’da düzenlenen COP26 BM İklim Zirvesi’ni yerinden takip etmişti. Haber, analiz ve yayınlarımızı aşağıdaki oynatma listesinde bulabilirsiniz.
Kaynak: BBC
