Sosyal medya platformu Twitter’ın sahibi Elon Musk ve kripto para borsası FTX’in kurucusu Sam Bankman-Fried, şu sıralar iş dünyasının en çok konuşulan iki ismi. Bankman-Fried’in Twitter’da hissesi olduğu iddiası, Theranos’un yöneticisi Elizabeth Holmes’un şirket yatırımcılarını dolandırmaktan suçlu bulunması ve 11 yıl hapis cezasına çarptırılmasını dahi gölgede bıraktı.
Elon Musk’ın Twitter’ı 44 milyar dolara satın almasının üzerinden bir ay geçti. Yaklaşık iki hafta önce, FTX iflas başvurusu yaptı ve kurucusu Sam Bankman-Fried istifa etti. İkili arasında geçtiği aktarılan bir WhatsApp yazışması ise geçen hafta ABD merkezli medya kuruluşu Semafor tarafından yayımlandı. Semafor, Bankman-Fried’in Twitter’da 100 milyon dolar değerinde hissesi olduğunu iddia etti. Yazışmada Musk’ın, Bankman-Fried’e “Yatırım yapmakta özgürsün” dediği görülürken Semafor, Twitter’ın FTX’in varlıklarının listelendiği bilanço belgesinde yer aldığını ve ikiliden “mali ortak” olarak bahsedildiğini öne sürdü.
Bankman-Fried, Twitter’ı satın alacak mıydı?
Musk önce iddiaları reddetti, Semafor’un yatırımcılarından biri Bankman-Fried olduğu için makaleyi gazetecilik etiğine aykırı bulduğunu söyledi. Makalenin yayımlanmasından birkaç gün sonra Musk, Bankman-Fried ile olası bir yatırım konusunda konuştuğunu kabul etti ancak yatırımın gerçekleşmediğini belirtti. Bankman-Fried ise konuya ilişkin açıklama yapmadı.
Siyasilere ve medyaya yatırım
Öte yandan Wall Street Journal (WSJ), Bankman-Fried ve ekibinin geçen 18 ay içinde ABD’deki siyasilere 70 milyon doların üzerinde para bağışladığını bildirdi. WSJ, Bankman-Fried’in bu bağıştan bağımsız olarak ülkedeki Demokratlar’a ve liberal eğilimli gruplara 40 milyar dolar değerinde bağış yaptığını da aktardı. Ancak Bankman-Fried’in bağış alanı yalnızca politika değil. Gazeteci Teddy Schleifer, Bankman-Fried’in Semafor dışında aralarında ProPublica ve Vox’un da bulunduğu bir dizi medya kuruluşuna da bağış yaptığını ileri sürdü.
Bağışlar, Bankman-Fried’in efektif altruizm anlayışın bir parçası. Axios, Bankman-Fried’in Twitter’a yatırım yapmak istemesinin esas sebebini “platformu dünya için daha iyi bir yer haline getirmek” olarak açıkladı.
Efektif altruizm nedir?
Efektif altruizm, rasyonelliğin dünyada maksimum faydayı sağlamanın anahtarı olduğuna inanan felsefi bir akım. Bankman-Fried, başkalarının hayatında anlamlı değişiklikler yapmak isteyen kişilerle özdeşleşen bu akımın temsilcilerinden biri. Akımın ideolojik çerçevesini çizen kişi ise William MacAskill. Kendisi FTX’in kuruluş sürecinde Bankman-Fried’e yol gösteren isimlerden. MacAskill, FTX’e yönelik iddiaların ardından öfkeli ve üzgün olduğunu dile getirdi. İddiaların gerçek olup olmadığının kanıtlanmasını bekleyeceğini belirten MacAskill, ”Eğer gerçekse; Sam bana, müşterilerine, çalışanlarına, yatırımcılarına ve içinde bulunduğu topluluğa ihanet etmiştir” dedi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Kimilerine göre zengin insanlar için bir oyun alanından ibaret olan akım, FTX’in iflas etmesinden sonra gözden düştü. FTX’in risk fonu Alameda’nın bilançosunun bir bölümünün FTX’in yerel kripto para birimi FTT’den oluştuğu iddiası, efektif altruizm projelerine bağışlanan paranın etik dışı bir şekilde elde edilip edilmediği sorusunu gündeme getirdi.
Efektif altruizmin geleceğinin tehlikede olduğunu düşünenler, dünyayı iyi bir yere dönüştürme gayesinin kripto milyarderlerin eline bırakılmaması gerektiği görüşünde.
Peki FTX’in hikâyesi nasıl başladı, nasıl devam ediyor?
- Mayıs 2019 – Sam Bankman-Fried, FTX’i kurdu.
- Temmuz 2021 – FTX, yatırım turunda 18 milyar dolar değerlemeyle 900 milyon dolar yatırım aldı.
- Ekim 2021 – FTX, Singapur merkezli Temasek ve ABD merkezli Tiger Global’ın katıldığı yatırım turunu 25 milyar dolar değerlemeyle tamamladı.
- 31 Ocak 2022 – FTX, SoftBank’in de dahil olduğu yatırımcılardan 400 milyon dolar yatırım alarak değerlemesini 32 milyar dolara taşıdı.
- 9 Eylül 2022 – FTX’in risk sermayesi fonu, SkyBridge Capital’ın yüzde 30 hissesini satın alacağını duyurdu.
- 2 Kasım 2022 – CoinDesk, FTX’in risk sermayesi fonu Alameda’nın bilançosunun bir bölümünün FTX’in yerel kripto para birimi FTT’den oluştuğunu öne sürdü. FTX’in havale kabul etme gibi bir özelliği olmadığı için müşterilerin paralarını Alameda’ya yatırdığı ancak FTX’in 8 milyar dolarlık müşteri fonunu elinde tutarak ticaret yaptığı iddia edildi.
- 6 Kasım 2022 – Kripto para borsası Binance’in CEO’su Changpeng Zhao, şirketin elinde tuttuğu FTT’yi elden çıkaracağını duyurdu.
- 8 Kasım 2022 – FTT, pek çok yatırımcının para çekme talebini takiben yüzde 75 değer kaybetti. Binance, FTX’i iflastan kurtarmak için bağlayıcı olmayan bir anlaşma imzaladı ve şirketi satın alabileceğini söyledi.
- 9 Kasım 2022 – Binance, kurumsal durum tespitinin ardından FTX’i satın alma sürecine devam etmeyeceklerini söyledi. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) ile Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu (CFTC) FTX’in müşteri fonlarını yanlış kullanıp kullanmadığını araştırdıklarını duyurdu.
- 10 Kasım 2022 – FTX, yeni müşteri kaydını ve para çekme işlemlerini askıya aldı. FTX’in merkezinin bulunduğu Bahamalar’ın finans otoritesi, şirketin varlıklarını dondurdu.
- 11 Kasım 2022 – FTX, Alameda Research ve bu şirketlere bağlı 130 ek kuruluş iflas başvurusunda bulundu. Sam Bankman-Fried CEO görevinden istifa etti.
Türkiye ne yaptı?
Konuya ilişkin inceleme başlatan Hazine ve Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK),
- Müşteri emanetlerinin usulüne uygun olarak muhafaza edilmediği,
- Gerçeğe aykırı iş ve işlemlerle müşteri emanetlerinin başkaca kişi veya kişiler uhdesine geçirildiği veya yurtdışına çıkarıldığı,
- Müşterilere gerçekte olmayan kripto varlıkların aldırılıp sattırıldığı, olağan bir piyasa işleyişine aykırı bir biçimde piyasalardaki arz ve talebin fiktif bir biçimde yönetildiği hususlarına yönelik kuvvetli suç şüphesinin olduğunu belirtti.
MASAK, malvarlığı değerlerini aklama suçundan soruşturma başlatılması ve şüpheli mal varlıklarına el konulması talebiyle İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvuruda bulundu.
Sorular gelecek hafta cevap bulabilir
Bankman-Fried’in gelecek ay ABD Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi önünde FTX’in çöküşü ve iflas başvurusu hakkında ifade vermesi bekleniyor. Ancak bundan önce katılması gereken bir etkinlik var. Bankman-Fried, New York Times’ın DealBook etkinliğinin konuşmacıları arasında. Etkinliğin yöneticisi, Bankman-Fried’in tüm sorulara bu etkinlikte yanıt vereceğini dile getirdi.
Editör: Janset Atacan
