Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sadece Rus oligarkları değil, Ukrayna’daki oligarkları da vurdu. Savaşın başladığı günden beri Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yakınlığı ile bilinen 32 Rus oligark gizemli bir şekilde öldü, birçoğu milyonlarca dolar kaybetti. Fakat savaştan etkilenenler sadece Rus oligarklar değil.
Ukrayna’nın en zengin insanı Rinat Ahmetov (56), kimilerine göre tipik bir oligark. “Donbas’ın Kralı” lakaplı Ahmetov, madenci bir babanın oğlu ve Ukrayna’nın çelik ve kömür endüstrilerinin büyük bir bölümünü elinde tutuyor. Ayrıca ülkenin en başarılı futbol kulübü Shakhtar Donetsk FC’nin de sahibi. Yakın zamana kadar ülkenin en büyük televizyon kanalının da sahibiydi.
Ukrayna’da oligarklar servetleri kadar, sahip oldukları politik güçle de biliniyor. 2017’de Londra merkezli düşünce kuruluşu Chatham House, yayınladığı raporda oligarkları “Ukrayna’nın varlığına en büyük tehdit” olarak nitelemişti.
Ukraynalı oligarkların siyasilerle kurduğu ilişkiler sayesinde kanun yapım sürecine de etki ettiği biliniyor. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky, oligarkları şöyle tanımlıyor: “Kendilerini kanun koyuculardan, yargıçlardan ve hükümet yetkililerinden önemli sayan bir zümre.”
Rusya’nın 2014’te Ukrayna’nın doğusunu işgal etmesiyle birlikte, tıpkı sıradan vatandaşlar gibi oligarklar da maddi zarara uğradı. O dönemde ülkenin en zengin insanı Ahmetov’un doğduğu bölge olan Donbas’a daha çok yardımda bulunmaması tepki çekmişti. Rusya’nın bölgede nüfusu artarken, Ahmetov fabrikalarına “protesto sirenleri” çaldırmış ve Rusya yanlısı ayrılıkçıları eleştiren açıklamalar yapmakla kalmıştı. Ahmetov’un bir diğer oligark Igor Kolomoisky gibi Ukrayna yanlısı direnişçilere maddi destekte bulunmaması da eleştirilmişti.
Mart 2014’te Dnipropetrovsk bölgesi valiliğine atanan Kolomoisky, Ukrayna’nın gönüllü taburlarına milyonlar aktarmış, Rusya tarafından desteklenen ayrılıkçıların başlarına ödül koymuştu. Yine de 2019 yılında dönemin Devlet Başkanı Petro Poroshenko karşı karşıya gelmekten kaçamadı.
Kolomoisky’nin 2019’da Ukrayna Parlamentosu’ndan geçen bir kanunla petrol şirketlerine el konulmuştu. Öte yandan şirketinin genel merkezinin silahlı saldırganlar tarafından basılması da basında geniş yankı uyandırmıştı.
Savaşın doğuda şiddetlenmesiyle Ukrayna’nın oligarkları da, fabrikalarını, madenlerini ve verimli tarım alanlarını kaybettiler. Bir sonraki darbe ise 2021’in sonunda, Ukrayna’nın “oligarksızlaşma” kanununu geçirmesiyle geldi.
Zelenskiy’nin yürürlüğe soktuğu yeni kanun ile oligarklık üç maddede tanımlanıyor:
- Medya ve politika üzerinde güç sahibi olmak,
- Tekel oluşturmak,
- Milyonlarca dolar kazanmak.
Yürürlüğe giren bu kanun ile Zelenskiy’nin oligarklık tanımına uyanlara siyaset yasağı da gelmişti.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Zelenskiy’nin danışmanı ve ülkenin en önemli araştırmacı gazetecilerinden Serhiy Leshcenko BBC’ye verdiği demeçte “İlk darbeyi oligarksızlaştırma kanunu ile yediler. Savaşın şiddeti arttıkça oligarkların da hayatları zorlaşıyor. Hayatta kalmakla meşgul oldukları için de iç siyasete karışamıyorlar” diye konuştu.
Ukraynalı Pravda gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Sevgil Musayeva’ya göre Rusya savaşı oligarklar için sonun başlangıcı. Musayeva’ya göre Ukrayna’nın demokrasisinin kaderi savaştan sonra yeni oligarklar yaratıp yaratmamasına bağlı.
Kaynak: BBC
