Birleşmiş Milletler (BM), ozon tabakasını kurtarma çabaları ve beşeri önlemlerin beklenen sonucu verdiğini açıkladı. Uzmanlara göre, 1987’de imzalanan ve zararlı kimyasalların kullanımını yasaklayan uluslararası anlaşma başarılı oldu ve ozon tabakasını 1980’deki değerlerine döndürmek artık bir hayal değil.
Ozon tabakası, atmosferin Dünya’yı Güneş’ten gelen morötesi ışınlardan koruyan ince bir tabaka. İnsan DNA’sına zarar veren morötesi ışınlar, güneş yanığına sebep oluyor, cilt kanseri gibi kanser türlerine yakalanma riskini artırıyor.
Güneş ışınlarının yol açtığı radyasyona karşı Dünya için filtre görevi üstlenen ozon tabakasında bir delik oluştuğu 1970’lerde tespit edilmişti. Deodorant, buzdolabı, strafor, klima gibi her gün kullandığımız şeyler içinde bulunan kloroflorokarbonlar o dönemde ozon tabakasının erimesinde en büyük etken olarak görülmüştü. 1985 yılında bilim insanları ozon tabakasında genişleyen bir delik olduğunu fark etti. Tam iki sene sonra ise 46 ülkenin ozon tabakasına zararlı gazları kullanımını azaltarak bırakma taahhüdünde bulunduğu Montreal Protokolü imzalandı.
Montreal Protokolü, BM’nin tüm üyeleri tarafından kabul edilen ilk anlaşma oldu ve ozon tabakasına zararlı maddelerin yüzde 99’u aşamalı olarak kullanımdan kalktı. Antarktika Ozon Deliği 2000 yılına kadar genişlemeyi sürdürürken, anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle birlikte kapladığı alan ve kalınlığında olumlu gelişmeler yaşandı.
Ozon delikleri ne zaman kapanacak?
BM, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliği’nin (AB) ilgili kurumları Montreal Protokolü’nün istenilen sonuçları verdiği görüşünde. Ortak hazırlanan raporda, anlaşmaya sadık kalınması halinde, ozon tabakasının 1980 değerlerine döneceği tarihler de verildi. Rapora göre 2045 yılında Kuzey Kutbu üzerinde, 2066 yılında ise Antarktika üzerindeki ozon deliklerinin kapanması bekleniyor.
Ozon tabakası kaybı radyasyon açısından tehlike gösterse de iklim değişikliğine doğrudan bir etkisi yok. Ozon tabakası kaybına karşı alınan önlemler kapsamında yasaklanan kimyasalların bir kısmı aynı zamanda sera etkisine de neden olduğu için ozon tabakasını kurtarmak adına atılan adımlar, iklim değişikliğine karşı da etkili oluyor.
Rapor, uluslararası alanda ivedilikle alınan kararların sonuç verdiğini göstermesi açısından umut verici. Fakat aynı zamanda ozon tabakasını eski haline döndürmek için yapılan çalışmaların da garanti olmadığını gösteriyor. Örneğin, küresel ısınmayı engellemek için atmosfere gönderilecek milyonlarca ton sülfürdioksidin (Stratosfer Aerosol İnjeksiyonu) ozon tabakasında kaydedilen ilerlemeyi de geriye çevireceği şüphesiz.
Kaynak: BBC
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
