Kahramanmaraş-Pazarcık’ta bir hafta önce bugün meydana gelen ve 10 ilde, en az 31 bin insanın yaşamını yitirmesiyle sonuçlanan depremin merkezindeyiz. Kahramanmaraş merkezde arama kurtarma çalışmaları, yerini enkaz kaldırma çalışmalarına bırakmış. Enkazlarda arama çalışmalarını sürdüren maden işçilerinin karşılaştıkları tek şey ise cenazeler.
2023 Büyük Güneydoğu Depremi’nin üzerinden bir hafta geçmesine rağmen, depremin merkezi Kahramanmaraş’ta, depremden kurtulan insanların hayatta kalabilmesi için gereken temel ihtiyaçlar karşılanabilmiş değil. Depremden sonra binlerce artçı sarsıntının olması, bölgede tedirginlik yaratıyor. Yetkililerin sürece ilişkin koordinasyonsuzluğu sebebiyle de insanlar artçı sarsıntılarla tetiklenen kaygılarını şehri terk ederek çözmeye çalışıyor.
Arama kurtarma değil enkaz kaldırma çalışması var
Bölgede arama kurtarma çalışmalarının sonlandırıldığına dair herhangi bir resmi açıklama yok fakat gördüğümüz kadarıyla enkaz kaldırma çalışmalarına başlanmış. Enkaz kaldırma çalışmaları arasında kepçenin denk geldiği cenazeler ise farklı illerden gelen cenaze araçlarıyla götürülüyor. Şehri nefes alınamayacak ölçüde toz ve hafriyat parçacığına bulayan hummalı enkaz kaldırma çalışmalarını, sadece kepçenin denk geldiği yeni bir cenaze durdurabiliyor.
Hafriyat parçalarını ve demir plakaları uçuracak kadar güçlü olan rüzgâr ise enkazdan cenaze çıkarmak için çalışan madencileri ve kolluk kuvvetlerini zorluyor. Arama kurtarma çalışmalarına ilişkin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun bugün (13 Şubat) yaptığı açıklamada, Kahramanmaraş Merkez’de dört bin 490 enkazda arama kurtarma yapıldığını ve 308 enkazda ise çalışmaların devam ettiği belirtildi. Bugün enkazda sadece kepçeler çalışıyor, görevliler ise cenaze haberi geldiğinde enkaza giriyor. Yoğun toz bulutuna karşı enkaz sulama çalışması da başladı. Bunun enkazda hala canlı varsa onu ne şekilde etkileyeceğini bilmiyoruz fakat depremin ikinci haftasında bile enkazdan sağ çıkabilen insanların olduğu bilgisine sahibiz.
Kolluk kuvvetleri enkazı bekliyor
Bugün, yıkımın en çok yaşandığı yerlerden biri olan Trabzon Bulvarı’ndaydık. Hükümet Bulvarı’na da girmeye çalıştık fakat askerler sokağa girişlere izin verilmediğini söyledi. Bölgede asker polis yoğunluğu oldukça fazla. Bölgeden son zamanlarda gelen haberlere göre gazetecilere yönelmiş bir öfke var. Trabzon Bulvarı ve Cumhuriyet Bulvarı civarında bulunan kolluk güçlerinin bölgede asayişi sağlamak ve önlem almak için çabaladığını gördük.
Kahramanmaraş’ta yıkılmayan da çok fazla bina olduğuna dikkat çekmek gerekir. Yan yana ya da aynı bölgede ve oldukça da eski görünmesine rağmen yıkılmayan birçok bina var.
Maden işçileri bir haftadır burada
Arama kurtarma çalışmaları için farklı illerden gelen maden işçileri burada. Bölgede maden işçilerinin kıyafetlerini giyerek yağma yapan kişiler olduğunu ve buna karşı önlem alınması gerektiğini duyurmak istiyorlar. Duyurmak istedikleri bir diğer şey ise şu: “İnsanlar medyada, ‘Madenciler nerede’ diye serzenişte bulunuyor, biz depremin başından beri buradayız.”
Arama kurtarma çalışmalarının yetersiz olduğu konusunda tepkilerin odağında olan AFAD yetkilileriyle görüşmek istedik. AFAD yetkilileri eleştirilerle ilgili söz hakkını kullanmak istemedi.
Depremden korkuyorlar fakat yağmaya karşı evin başını beklemek dışında seçenek yok
Evleri hasarlı olduğu için kullanamayan bir aile, kente elektrik verildiğini fakat sabah elektriğin patladığını söyledi. Soba ve ısıtıcı ihtiyaçları olduğunu dile getiren insanlar, 58 daireye birkaç çadır verildiğini belirtti. Biz bu konuşmayı yaparken çadır temin edebilecekleri bir yer olabileceği bilgisi veren bir telefon geldi. Birçok insanın bölgeyi terk etmeyi seçtiğini dile getiren vatandaşlar, kendilerinin ise hırsızlık ve yağmaya karşı yaşadıkları yeri korumak üzere beklediklerine dikkat çekti.
Yataklarından kalkmaya fırsat bulamamışlar
Sahada gönüllü olarak çalışan madenciler, binaların “tuzla buz olduğunu” söylüyor. Medyascope’a konuşan bir madenci, yıkıcılığın boyutunu, “Beş kişi kendi imkânlarıyla sağ çıkmış, geri kalan herkes yataklarından kalkmaya fırsat bulmadan vefat etmiş” diyerek tarif etti.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Hafriyatların altındaki cesetler kokmaya başladı
Medyascope’a konuşan Maraş Erenler Kültür ve Dayanışma Vakfı Başkanı Müslüm İbili, temel gıda maddeleriyle birlikte çadır, jeneratör, ısıtma ve yakacak ihtiyaçları olduğunu söyledi. İbili, şehirde elektrik olmayan yerler olduğunu ve hâlâ doğalgaz verilmediğini belirtti ve tüp ihtiyacına dikkat çekti. Kahramanmaraş’ta cemevlerinin dört koordinasyon merkeziyle çalıştığını belirten İbili, şöyle konuştu:
“Şu anda deprem sarsıntıları devam ettiği için Maraş’ın neredeyse üçte ikisi diğer illere, başka yerlere taşınıyor. Burada kalan canlar da kendi imkanlarıyla ayakta durmaya çalışıyor. Deprem devam ettiği için hala hafriyatların altında insanların cesetleri var, artık çıkarılamadığı için ortalık kokmaya başladı. Onların kokuları duyulabiliyor, çarşının ortasından geçildiği zaman yoğun bir ceset kokusu var. Çalışmalar devam ediyor ama sadece bir ilde değil, 11 ilde böyle vahim bir deprem yaşandığı için insanların ulaşması çok zor oluyor ama buna rağmen sivil toplum örgütlerimiz, cemevlerimiz, duyarlı vatandaşlarımız, gönüllü kuruluşlarımız bu konuda özveriyle bizlere destek sağlıyor.”
“Evinden sağ kurtulanlar soğukla mücadele ediyor”
Depremde yakınlarını kaybettiğini ve cenazelerini kendi çabalarıyla enkazdan çıkardığını aktaran CHP Kahramanmaraş İl Başkanvekili Cem Yıldız, şunları söyledi:
“Kahramanmaraş’ta depremin olduğu ilk gün özellikle devlet kanadından muhatap bulamadık. İnsanlar enkaz altındaki yakınlarına ulaşmaya çalıştı. Kimse yardıma gelmediği için kendi imkânlarıyla çıkarmaya çalıştılar. İlk günün sonunda hava şartlarından ve enkazın ağır olmasından kaynaklı, birçok insanımızı kaybettiğimizi düşünüyoruz. Mucizelerimiz devam ediyor ama maalesef devletin yetersizliğinden, Kahramanmaraş’ta enkazı kalkmayan yüzde 70’e yakın bina var. Araştırması yapılmayan bir sürü köyümüz var, merkezde bir sürü binamız var. İnsanlar çok zor şartlarda yaşam mücadelesi veriyor. Hayatını kurtaranlar veya evinden sağ kurtulanlar soğukla mücadele ediyorlar.”
Depremin merkezinde çadır yok
“Çadır bulamıyoruz. Kahramanmaraş’ta ulaştırmaya çalıştığımız çadırlara AFAD’ın el koyduğunu duyuyoruz ama AFAD el koyduğu çadırları şu an insanlara yetiştiremiyor. Yetiştiremediği için şu an insanlar eksi 10, eksi15 derecedeki soğukla mücadele ediyorlar. Şartlar çok zor.”
Kiraz Apartmanı
Maden işçileri, Cumhuriyet Bulvarı’ndaki Kiraz Apartmanı’nın yüzeyin altında kalan enkazını kazarak birden fazla cenaze çıkardı. Uydu görüntülerine baktığımızda altındaki dükkânlar dikkat çeken apartmanın enkazı, zeminin de altına çökmüştü.
