Seçim 2023 | Özgecan Özgenç’in Kars izlenimleri: Belediyeye atanan kayyum 14 Mayıs’ı etkiler mi? 

Kamera & Kurgu: Enes Berk Demirkol

Seçimlere çok kısa bir zaman kala seçmenin nabzını tutmak için Medyascope olarak Kars’taydık. Genel seçimde AKP’yi, yerel seçimde HDP’yi birinci parti çıkaran Kars’ta 14 Mayıs’ta dengeler değişebilir.  

Terekeme, yerli, Azeri ve Kürt nüfusun bir arada yaşadığı ve küçük olmasına rağmen birbirinden farklı partilerin önemli seçmen tabanı bulabildiği bir şehir Kars. Bütün şehre yayılan tarihi binaları, Kars Kalesi, Ani Harabeleri ile görülmeye değer pek çok yeri bir arada barındıran Kars’ın yeteri kadar tanıtılmadığı kanaati çok yaygın yurttaşlar arasında. Hayvancılık ve tarıma gereken destek verilmezken, işsizlik şehirdeki gençleri göçe zorluyor. 

Kars’ta 2018 seçimleri

Meclis’e üç milletvekili gönderen Kars’ta 2018’de AKP, yüzde 37,9 oranında, 55 bin 911 oyla iki milletvekili kazandı. HDP ise oyların yüzde 31,9’unu, 47 bin 50 kişinin desteğini alarak Ayhan Bilgen’i Meclis’e gönderdi. CHP ise, yüzde 14,3 oranında, 21 bin 132 oyla kentteki üçüncü parti oldu.

HDP milletvekili Bilgen, 2019 yerel seçimlerinde belediye başkanlığına aday oldu ve yüzde 29,5 oyla seçildi. Yerel seçimlerde MHP’nin adayı Çetin Nazik yüzde 26,5 ve CHP’nin adayı Taner Toraman ise yüzde 22,1 oranında oy aldı. Yerel seçimlerde DSP de aday gösterdi ve daha önce belediye başkanı olan Naif Alibeyoğlu ile yüzde 18,4 oranında oy aldı. 

Bilgen HDP’den ayrıldı

Birbirine yakın oranlarda oylar alan adaylar, Bilgen’de başkanlık yoluna açsa da 18 ay sonra, belediyeye kayyum atandı. Görevden alınan Bilgen, Ekim 2020’de tutuklandı ve sekiz ay cezaevinde kaldıktan sonra tahliye edildi. 

Bilgen, aralık 2021’de “Herkesin sadece kendi kimliği ile ilgili taleplerde bulunduğu bir atmosferde ortak demokratik zemin kurulamıyor” diyerek HDP’den istifa etti. İstifası HDP içinde tepkiyle karşılanan Bilgen, SES Partisi’ni kurdu. 

14 Mayıs’a doğru

CHP’nin 2018’deki oyu ile kıyaslanınca 14 Mayıs’ta milletvekili alacak kadar oyunu artırması mümkün görünmüyor ancak “değişim rüzgarları” Karslı seçmeni de etkileyebilir. Millet İttifakı’nda CHP ile İYİ Parti’nin ve Cumhur İttifakı’nda AKP ile MHP’nin ayrı adaylar çıkarması ise Yeşil Sol Parti’nin Kars’ta milletvekili sayısını artırmasına olanak sağlayabilir. 

Seçilmiş belediye başkanı Ayhan Bilgen’in görevden alınarak tutuklanması ve belediyeye kayyum atanmasına yurttaşlar tepkili ancak bu tepki Yeşil Sol Parti’ye destek olarak dönmeyebilir. Muhalefet partisini destekleyen yurttaşlar, kayyumun, halk iradesine darbe olduğu konusunda hem fikir görünüyor. İYİ Parti’nin seçim bürosunda görüştüğümüz, İYİ Parti Gençlik Kolları’ndan yurttaşlar, “Suçluysa niye bıraktınız, suçlu değilse niye görevden aldınız” diye sorguluyor. 

81 ilde seçimin nabzını tutuyoruz. Bütün il izlenimi videolarımız için aşağıdaki YouTube oynatma listemizde gezinebilir, şehrinizi bulabilirsiniz:

“Tayyip Bey’i Allah’ın izniyle yolcu edeceğiz”

Kars’ta konuştuğumuz yurttaşlardan Cumhur İttifakı’nı destekleyenlerin, muhalefet hakkındaki görüşleri benzeşiyor ve genelde Millet İttifakı’nın “terörle işbirliği” halinde olduğunu düşünüyorlar. Kılıçdaroğlu’nu destekleyen yurttaşlarsa, iktidardan duyduğu memnuniyetsizliği genellikle ekonomik kriz ile açıklıyor. Yeşil Sol Parti’ye oy vereceğini söyleyen yurttaşların ise Kılıçdaroğlu’na desteğinde fire yok. 

Ekonomik krizin oy tercihini değiştirmesine neden olan bir yurttaş, “Ben MHP’liyim ama bu iktidarı yollamak için CHP’ye oy vereceğim. Yeter bu kadar yeter, emekli aldığımız para bizi geçindirmiyor, dilenci olduk. Tayyip Bey’i Allah’ın izniyle yolcu edeceğiz” diye konuştu. 14 Mayıs’ta demokrasiyi ve cumhuriyeti destekleyeceğini söyleyen bir yurttaş ise, “Şu andakini sevmiyorum, 10 yılı baş tacıdır, sonra berbat. Allah can, sağlık verirse desteğim Kılıçdaroğlu ve İYİ Parti’ye” dedi.

“Tayyip’e oy vermeyenleri lanetliyorum”

AKP’ye oy vereceğini söyleyen bir yurttaş, sol partilerin terörle işbirliği içinde olduğunu söylerken başka bir yurttaş gelerek, “CHP geldi mi ülkenin anası ağlar, Kılıçdaroğlu Kandil’le bağlantı kuruyor” dedi ve hararetle AKP’yi savunmaya başladı. Ekrem İmamoğlu’nun içki içmesinden İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde HDP’lilerin çalıştığına kadar pek çok şey söyleyen yurttaş, “Tayyip’e oy vermeyenleri lanetliyorum, Tayyip’in ekmeği burunlarından gelsin” diye heyecanla bağırdı. Kars’ta veya Türkiye’de bir sorun olup olmadığını sorduğumuzda ise “Ben Tayyip babamdan razıyım, Tayyip baba kimi yarı yolda bıraktı. Bütün partilere hodri meydan, AK Parti için ölmeye bile hazırım” diye bağırmaya devam etti. 

AKP Gençlik Kolları’nda faaliyet yürüttüğünü söyleyen bir yurttaş ise, “Altılı Masa’nın kime destek verdiğini görüyoruz, Altılı Masa değil Yedili Masa, alttan PKK’ya destek veriyorlar. O yüzden biz de vatanımızı korumak için her zaman AK Parti’ye destek veriyoruz” diye konuştu. Cumhur İttifakı’na HÜDA PAR’ın katılması hakkındaki görüşünü sorduğumuz yurttaş, “HÜDA PAR bence Kürt hakkını savunan bir parti, İslamiyet konusunda da gayet iyi şeyleri var” dedi. HÜDA PAR’ın Hizbullah ile birlikte anılmasını sormamız üzerine ise, “Öyle bir şey yok ya, sadece söyleniyor” diye cevap verdi. 

Gülüstan Kılıç Koçyiğit: “Demokratik cumhuriyetin inşasında, parti bazı milletvekillerinin özel olarak olmasını istedi

HDP’nin Muş milletvekili ve MYK üyesi olan Gülüstan Kılıç Koçyiğit, 28. Dönem için Kars’ta Yeşil Sol Parti birinci sıra milletvekili adayı oldu. Kendisi Tuncelili olan Koçyiğit, Kars’ta aday gösterilmesiyle ilgili bir tepki olup olmadığı konusunda şunları söyledi: 

Bizde mücadele açısından kişiler belirleyici değildir. Tabii ki her arkadaşımızın bir özgül ağırlığı vardır ama mücadelenin kendisi, partinin değerleri ilkeleri çok daha öndedir ve halkımız da bunun farkındadır. Biz bu seçimi, sadece bir milletvekili ve cumhurbaşkanı oylaması olarak düşünmüyoruz. Bu Türkiye’nin ikinci yüzyılında nasıl bir ülke olacağını oylayacağımız bir seçim. Böyle kritik bir seçim ve sonrasında, ikinci cumhuriyet dediğimiz, ikinci yüzyılında demokratik cumhuriyetin inşasında, parti bazı milletvekillerinin özel olarak olmasını istedi. ‘Siz Karslı değilsiniz, Kars’ın sorunlarını bilmiyorsunuz, nasıl çözeceksiniz’ noktasından tartışma yürüyor ama biz biliyoruz ki Kars’ın sorunları Türkiye’nin sorunlarının bir parçası.

HDP Muş milletvekili ve Yeşil Sol Kars 1. sıra adayı Gülüstan Kılıç Koçyiğit,

“Halkın iradesine el koyan mülki idare amiri, seçim sürecini tarafsız yürütebilir mi?”

Belediyeye kayyum atanmasaydı, kendilerine mesafeli olan yurttaşların, halk için çalıştıklarını görebileceğini söyleyen Koçyiğit, “İnsanların önyargılarının kırılması açısından yerel yönetimler çok önemli” dedi. Kayyum olarak atanan valinin, kentin mülki idare amiri olduğunu belirten Koçyiğit,  “O mülki idare amiri, aynı zamanda Anayasa’da tanımlanan seçimin güvenliğini sağlamakla da görevli. Bir halkın iradesine, bir partinin belediyesine el koyan bir valinin, o seçim sürecini tarafsız bir şekilde yürütmesi mümkün müdür? Tabii ki mümkün değil” diye konuştu. 

Kars Valisi’nin, 6 Şubat’ta meydana gelen depremler sonrasında Malatya’ya koordinatör vali olarak atandığını ve Kars’ta olmadığını hatırlatan Koçyiğit, şunları söyledi: 

Kent kaderine terk edilmiş durumda. Kayyumdan önce STK’lar belediyeye gittiğinde bir muhatap bulabildiklerini söylerken, şimdi bir evrak imzalatmak için haftalarca beklediklerini anlatıyorlar çünkü ortada bir muhatap yok. Bu sıkıntıların yaşanması, halkın AKP-MHP’ye tepkilenmesine ve ‘Artık gitsinler’ duygusuna da yol açıyor. Ama diğer yönüyle valinin kayyum olması ve ne yazık ki artık bütün valilerin AKP’nin il başkanı, gibi çalışmaları nedeniyle özellikle küçük kentlerde işimizin zor olduğu ve seçim sürecine dair endişelerimiz var.

“Yıllar geçiyor, bize düşen zulüm değişmiyor”

HDP ve Yeşil Sol Parti üyelerinin operasyonlarda tutuklanması hakkında Koçyiğit, “Yıllar geçiyor, çağ değişiyor ama gerçekten bize düşen zulümde hiçbir şey değişmiyor. Bu konuda halkımız da biz de çok deneyimliyiz, bizi asla yıldıramaz, geri adım attıramaz bunlar” dedi. Seçimlerin güvenliğini sağlamak için yurttaşlara çağrı yapan Koçyiğit, “AKP-MHP’nin seçim sürecini provoke etmeye, dini ve etnik hassasiyetleri kaşımaya dönük işleri olacaktır ama bütün sözlerinin acziyetten kaynaklandığını bilmemiz gerekiyor. Asla tedirgin olmayalım, soğukkanlı davranalım, sandıklara sahip çıkalım ve herkes bu süreçte taşın altına elini koysun” diye konuştu.

CHP’li Taner Toraman: “Kılıçdaroğlu’nun evlatlarıyız, gurur duyuyoruz”

CHP Kars İl Başkanı Taner Toraman, Kılıçdaroğlu’nun Kars mitingindeki ilgiyi ve coşkuyu anlatırken, “Genel Başkanımız Kemal Kılıçdaroğlu’nun 13. cumhurbaşkanı olmasına kesin gözüyle bakıyoruz, biz onun evlatlarıyız, evlatları olmaktan da gurur duyuyoruz” dedi. Kars’ta CHP’nin birinci parti olacağını düşünen Toraman, “Bizim milletvekili sorunumuz yok, ikinci milletvekilliği için bıçak sırtında olduğumuzu görüyoruz. Üç adayımız da Kars’ta yaşıyor, donanımlı, Kars halkına hizmet etmeye ve Meclis’te demokrasiye katkı sunmaya hazır arkadaşlarımız” diye konuştu.

CHP Kars İl Başkanı Taner Toraman

Kılıçdaroğlu ile İmamoğlu ve Yavaş’ın, Türkiye siyasetini şekillendireceğini söyleyen Toraman, Kars’ın sorunlarının çözümüne de katkı yapacaklarını belirtti ve şunları söyledi:

Doktorsuzluğumuz yüzünden yollarda ölen yurttaşlarımız için mücadele edeceklerine inanıyoruz. Kars’taki hayvancılığın, tarımın bitme noktasına gelmesine neden olan, 20 yıldır süren kötü politikalara dur diyerek, esnafımızın, çiftçimizin, köylümüzün kalkınmasına hizmet edecek çalışmaları planlayacaklarına ve Kars’ın turizmine önemli projelerle katkı yapacaklarına inanıyoruz.”

“Kayyum, insanlık onurunu rencide eden bir durum”

Belediyeye kayyum atanması konusunda, “Halkın iradesine vurulmuş bir darbe, insanlık onurunu rencide eden bir durum” diyen Toraman, Kars Valisi’nin Malatya’ya koordinatör vali olarak atanması nedeniyle, “Kent olmanın şartlarını yerine getirecek çalışmalarda ciddi plansızlık” olduğunu söyledi. Yerel yönetimlerin, üretim politikalarıyla ve toplumcu, katılımcı olduğu zaman halkına daha fazla hizmet edeceğini vurgulayan Toraman, CHP’li Susuz Belediyesi’nin öğrencilere bedava ulaşım, üreticiye tohum, ucuz ekmek gibi projelerini anlatarak, “Biz istiyoruz ki bütün ilde de bu uygulamalar yapılabilsin ama kayyumla yönetilen belediyelerde, halkın demokratik iradesinin sağlanması söz konusu değil” diye konuştu.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.