Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), ByLock kullandığı ve Bank Asya’da hesap bulundurduğu gerekçesiyle mahkum olan öğretmen Yüksel Yalçınkaya davasında Türkiye aleyhine karar verdi. 17 yargıçtan oluşan Büyük Daire, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) üç maddesinin ihlal edildiğine hükmetti. Mahkemenin açıklamasında, AİHM’de ByLock’la ilgili 8 bin 500 başvuru bulunduğu belirtildi. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, AİHM’in yetkiyi aştığını söyledi.
15 Temmuz darbe girişimi sonrası FETÖ üyeliğinden yargılanan ve 6 yıl 3 ay hapis cezasına mahkum olan öğretmen Yüksel Yalçınkaya’nın AİHM’e yaptığı başvuru sonuçlandı.
AİHM Büyük Dairesi, Yalçınkaya’nın ByLock kullanması ve Bank Asya‘da hesabının bulunması nedeniyle cezalandırılmasıyla, AİHS’in, “kanunsuz ceza olamayacağını” öngören 7. maddesinin, “örgütlenme ve toplanma hakkıyla” ilgili 11. maddesinin ve “adil yargılanma hakkıyla” ilgili 6. maddesinin ihlal edildiğine hükmetti.
Bekleyen başvurulara dikkat çekildi
Mahkemenin X (yani Twitter) hesabındaki açıklamada, Türk yargısının ByLock delillerine yönelik yaklaşımının ulusal hukukta belirlenen gerekliliklerden ayrıldığına ve AİHS’in 6’ncı ve 7’nci maddesine aykırılık teşkil ettiğine dikkat çekildi.
Ayrıca yapılan açıklamada, şu an AİHM’de ByLock’a ilişkin 8 bin 500 başvuru bulunduğuna ve yaklaşık 100 bin ByLock kullanıcısı tespit edildiğine dikkat çekilirken, çok daha fazla kullanıcının olma ihtimalinin de yüksek olduğuna vurgu yapıldı.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, AİHM’in yetkiyi aştığını söyledi:
“Ulusal mahkemelerce yapılan hukuk kurallarının uygulanması, yorumlanması ve delil değerlendirmesinin kendi incelemesinin konusu olamayacağını vurgulamıştı. Ancak AİHM, bugün açıkladığı Yalçınkaya kararında, bu yerleşik içtihadından ayrılmıştır. AİHM açıkça delil değerlendirmesi yapmak suretiyle yetkisini aşmış ve ulusal mahkemelerin hukuk kurallarının uygulanması ve delil değerlendirme yetkisini inceleme konusu yapmıştır. AİHM kendi içtihatlarında defalarca delilleri değerlendirme yetkisi olmadığını belirttiği halde, konu FETÖ yargılamaları olunca delil değerlendirme yoluna gitmiştir.”
Mustafa Yeneroğlu: “AİHM’in mesajı gayet açık”
Demokrasi ve Atılım (DEVA) Partisi İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu da X hesabından konuyla ilgili bir paylaşım yaptı.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Yeneroğlu, “AİHM’in mesajı gayet açık: Artık hukuka dönün ve hukuksuz şekilde yapılan bu yargılamalara son verin” diye yazdı.
İhlal edilen maddeler
AİHM Büyük Dairesinin ihlal kararı verdiği 7’nci madde “kanunsuz ceza olamayacağını”, yani hiç kimse kanunun açıkça suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamayacağını öngörüyor.
AİHS’te söz konusu madde şu ifadelerle yer alıyor:
- “Hiç kimse, işlendiği zaman ulusal veya uluslararası hukuka göre suç oluşturmayan bir eylem veya ihmalden dolayı suçlu bulunamaz. Aynı biçimde, suçun işlendiği sırada uygulanabilir olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez.“
Yalçınkaya davasında yine ihlal edildiğine hükmedilen 11’inci madde ise örgütlenme ve toplanma hakkıyla ilgili düzenlemeler öngörüyor:
- “Herkes barışçıl olarak toplanma ve dernek kurma hakkına sahiptir. Bu hak, çıkarlarını korumak amacıyla başkalarıyla birlikte sendikalar kurma ve sendikalara üye olma hakkını da içerir.
- Bu hakların kullanılması, yasayla öngörülen ve demokratik bir toplum içinde ulusal güvenliğin, kamu güvenliğinin korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için gerekli olanlar dışındaki sınırlamalara tabi tutulamaz.
Bu madde, silahlı kuvvetler, kolluk kuvvetleri veya devlet idaresi mensuplarınca yukarda anılan haklarını kullanılmasına meşru sınırlamalar getirilmesine engel değildir.“
Yalçınkaya’nın davasında ihlal kararı verilen üçüncü madde ise “adil yargılanma hakkını” ele alıyor:
- “Herkes davasının, medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili uyuşmazlıklar ya da cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamaların esası konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından, adil ve kamuya açık olarak ve makul bir süre içinde görülmesini isteme hakkına sahiptir. Karar alenî olarak verilir. Ancak, demokratik bir toplum içinde ahlak, kamu düzeni veya ulusal güvenlik yararına, küçüklerin çıkarları veya bir davaya taraf olanların özel hayatlarının gizliliği gerektirdiğinde veyahut, aleniyetin adil yargılamaya zarar verebileceği kimi özel durumlarda ve mahkemece bunun kaçınılmaz olarak değerlendirildiği ölçüde, duruşma salonu tüm dava süresince veya kısmen basına ve dinleyicilere kapatılabilir“
Ne olmuştu?
Yüksel Yalçınkaya Kayseri’de öğretmenken, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası “terör örgütü üyeliği” suçlamasıyla cezalandırılmış, gerekçe olarak da ByLock kullanması ve Bank Asya hesabında para olması gösterilmişti.
Yalçınkaya’nın cezası Yargıtay tarafından onanmış ve Anayasa Mahkemesi (AYM) bireysel başvuruyu reddetmişti.
Yalçınkaya, ByLock kullandığı, Banka Asya’da hesabı olduğu gerekçesi ve kimliği açıklanmayan bir tanığın ifadesiyle tutuklanıp mahkum olduğu şikayetiyle AİHM’e başvurmuştu.
AİHM’in kararının tam metnini bu linkten indirebilirsiniz.
