Araştırmalara göre iki kedi türü, 2000 yıl boyunca birbiri ile çiftleşme ihtiyacı duymadı. Ancak 1960’lardan sonra iki türün melezler ortaya çıkarması, vahşi kedilerin soyunu tehlikeye attı. Şimdi bilim insanları, bu durumu tersine çevirmeye çalışıyor.
Evcil kedilerin genellikle, ilk çiftçiler tahıl depolamaya başladığında Mezopotamya’ya has olan yaban kedilerinin soyundan geldiği düşünülmekte. Britanya adasına ilk kez ulaşmaları ise yaklaşık 2200 yıl önce.
Bugüne geldiğimize ise yaban kedileri ve evcil kediler arasındaki üreme, İskoç yaban kedisi nüfusunu yok olmanın eşiğine getirdi. Söz konusu türü tanımlayan genler melez ve evcil kedilerden genler onları bastırıyor.
Bu yeni bulguları daha da enteresan kılan şey ise, yaban kedilerinin ve evcil kedilerin 2000 sene boyunca hiç çiftleşmemesi, ancak 1960’lı yıllarda birbirleriyle karışmaya başlamaları oldu.
Bu çiftleşme ile birlikte doğan yavrular, ev kedilerinin taşıdığı hastalıklara karşı daha dayanıklı olsa da yaban kedilerinin ayrı bir tür olarak varlığı sona erebilir.
Kısa vadede bu durum yavrularına fayda sağlamış olabilir. Evcil kediler yaban kedilerini de etkileyebilen hastalıklar taşır ve melez kedilerde biriken genlerin çoğu bağışıklık sistemi işleviyle ilgilidir.
Bristol Üniversitesi ve İskoçya Kraliyet Zooloji Topluluğu’ndan (RZSS) Jo Howard-McCombe, “Sadece Britanya’dan bir türü kaybetme riskiyle karşı karşıya değiliz, aynı zamanda potansiyel olarak onun yerine, iyi adapte olamamış ve yaşam alanlarında aynı ekolojik rolü yerine getiremeyebilecek melez ve yabani evcil kedileri koyuyoruz. Bu sürecin geçmişini anlamak önemlidir, böylece gelecekte bu tehdidi yönetmek için daha iyi bilgi sahibi olabiliriz” dedi.
Bu melezleşmenin ne zaman başladığını araştırmak için Howard-McCombe ve meslektaşları, 48 modern kedigil ve son 8500 yılda 85 arkeolojik alandan çıkarılan 258 antik örnek dahil olmak üzere vahşi ve evcil kedilerin genomik dizilerini analiz etti.
Current Biology’de yayınlanan sonuçlara göre İskoçya’da bulunan evcil ve yabani kediler, 1950’lerin sonuna kadar çiftleşmekten kaçındı. Ancak yabani kedi nüfusunun azalması ile, melez yavrular ortaya çıkmaya başladı.
Araştırmaya katkıda bulunan Oxford Üniversitesi’nden Profesör Greger Larson, “Eğer tamamen yok edilmekte olan bir yaban kedisi nüfusumuz varsa, geriye kalanlar bir şeylerle çiftleşmek isteyeceklerdir ve eğer etrafta sadece evcil kediler varsa, muhtemelen seçecekleri şey de bu olacaktır. Evcil kedilerdeki hastalıkların edinilmesini önlemeye ya da en azından hastalıkları o kadar da kötü hale getirmemeye yardımcı olmuş olabilirler” dedi.
Bu çiftleşmenin uzun vadede sonucu, Avrupa yaban kedilerinin İskoçya ve diğer bölgelerden kaybolması anlamına gelebilir.
Bugün, vahşi doğada yaşayan ya da kapalı yerde tutulan hiçbir İskoç yaban kedisinin tamamen evcil kedi soyundan gelmediği düşünülmekte. Ancak 1960’larda RZSS tarafından başlatılan bir çiftleşme programının torunları saf ırka epey yakın.
Bu yaban kedilerinden on dokuzu kısa bir süre önce türü kurtarma projesinin ilk aşamasında İskoçya’nın dağlık bölgelerindeki bir çam ormanına salındı. Kapalı yerde yetiştirilen bu kediler, yerleşebilecekleri ve üreyebilecekleri yeterince geniş bir vahşi doğa alanına sahip oldukları takdirde, evcil kedilerin baştan çıkarıcı cazibesinden kurtulmuş olacaklardır.
Ancak Howard-McCombe, şanslarını artırmak için yakınlarda yaşayan yerel kedi sahiplerine evcil hayvanlarını kısırlaştırmalarını ve yaygın hastalıklara karşı aşılatmalarını tavsiye ediyor.
Kaynak: Guardian
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
