İsrail’in abluka altındaki Gazze’ye saldırıları devam ederken akıllardaki soru şu: Savaş sonrası Gazze’yi kim yönetecek? Fransız basınında bu sorunun yanıtı için dikkat çeken bir isim ortaya atıldı: Muhammed Dahlan. Dahlan’ın adı, Türkiye’de de yakından tanınıyor. Peki son 10 yıldır sürgünde olan Dahlan’ın ismi neden Gazze ile anılıyor? Muhammed Dahlan kimdir?
El Fetih hareketinin eski liderlerinden Muhammed Yusuf Dahlan (62), son 10 yıldır Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) sürgünde. Sürgünde okları kendisinden uzaklaştırmak yerine BAE Veliaht Prensi Muhammed bin Zayed’in danışmanı olarak görev yaptı, farklı veya yeni bir tür güç elde etti. Dahlan, Filistin topraklarında uzun süredir bulunmasa da “Hamas’ın yok edilmesi ve iktidardan uzaklaştırılması halinde” Gazze için potansiyel bir lider olabilir.
France24’ün İsrail Temsilcisi Stephane Amar, Dahlan’ı hem Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) hem de İsrail’in desteklediğini söylüyor. İsrail’in Hamas’ı Gazze’den çıkarmayı başarması halinde masada çok seçenek olduğunu belirten Amar, “Burada esas soru (Dahlan’ın) onun gücünü empoze edip edemeyeceği” diyor.
Paris Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden Ortadoğu uzmanı Prof. Frederic Encel de Dahlan’ın İsrail ile uyumlu olarak çalışabileceğini belirterek şunları söylüyor: “O, iki devletli çözümü kabul eden ve şiddet çağrılarını durduran ilk Filistinli liderlerden biri.”
Encel, Dahlan’ın İsrail ile kurduğu ilişkinin her Filistinliyi memnun etmediğini ve hiçbir zaman “Filistin’in Mandela’sı “olarak adlandırılan Marwan Barghouiti gibi figürlerin popülaritesine ulaşamadığını söylüyor.
Muhammed Dahlan kimdir?
1961’de Gazze’deki Han Yunus kasabasında doğan Dahlan, 1981’de Filistin Kurtuluş Örgütü’nün (FKÖ) gençlik hareketi olan Fetih Hareketi’ne katıldı. Daha sonra Dahlan, Yaser Arafat’ın liderliğindeki FKÖ’nün güvenlik güçlerinde önemli bir rol oynadı. 1980’lerin büyük bir bölümünü cezaevinde geçiren Dahlan, 11 kez tutuklandı ve kaldığı İsrail hapishanelerinde İbranice öğrendi.
Filistin Yönetimi içinde çeşitli görevlerde bulunan Dahlan, 1990’larda Güvenlik Teşkilatı’nın başkanlığını yaptı ve Gazze’deki güvenlik sorunlarına odaklandı.
Oslo sürecindeki rolü ve “Dahlanistan”
1993’teki Oslo Barış Görüşmeleri’nde Filistin heyetinde yer alan Dahlan, Oslo’nun ardından Gazze’deki Filistin Önleyici Gücü’nün başına geçti. Burada CIA ve MOSSAD başta olmak üzere çok sayıda Batılı istihbarat servisiyle temas kuran Dahlas, Filistin lideri Yaser Arafat ile rekabet etmeye başladı.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Dahlan’ın başında olduğu 20 bin kişilik Filistin Önleyici Gücü, cezaevlerindeki Hamas militanlarına işkence yapmakla suçlandı. Dahlan bu dönemde Gazze’de öyle bir güç elde etmişti ki, Gazze bile o dönem “Dahlanistan” olarak anılmaya başladı.
ABD ve İsrail, Dahlan’ı kullandı mı?
İsrail’in 2005’te Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın Gazze’de seçimler sonucu zafer kazanmasının ardından Dahlan, Fetih Hareketi ile Hamas’a karşı bir iç çatışma başlattı. Gazze’den ayrılıp Batı Şeria’ya geçen Dahlan, her zaman ABD ve İsrail ile kurduğu ilişkiler nedeniyle gözleri üzerine çekmiş ve hatta ABD ve İsrail’e hizmet etmekle suçlanmıştı.
Vanity Fair dergisi, Hamas’ın Gazze’deki yönetimi ele geçirmesinin ardından Washington’un Hamas’ı iktidardan uzaklaştırmak için bir komplo hazırladığını ve komplonun merkezinde de Dahlan’ın olduğunu yazmıştı.
Mahmud Abbas ile ilişkisi nasıl?
Dahlan, Filistin lideri Mahmud Abbas’ın yakın çevresinin sevmediği biri. Abbas, 2011’de Dahlan’ı yakın çevresine karşı komplo girişimde bulunduğu iddiasıyla sürgüne gönderme kararı almıştı.
Dahlan uzunca bir süre Yaser Arafat’ı öldürdüğü ve görev yaptığı süre boyunca zimmetine para geçirdiği yönündeki iddialarla da kamuoyunu meşgul etmişti. 2016’da Dahlan, Filistin’de gıyabında yargılandığı davada yolsuzluk suçlamasından mahkûm edildi.
Birleşik Arap Emirlikleri günleri ve MBZ ile yakınlık
BAE’ye sürgüne gönderilen Dahlan, burada kendisini başarılı bir iş insanı olarak tanıttı. Öyle ki Veliaht Prens Muhammed bin Zayid Al Nahyan, Dahlan’ı himayesi altına aldı, danışmanı yaptı. Soranlara da “kardeşi” olarak tanıttı. BAE’de bulunduğu ve danışmanlık yaptığı süre boyunca Mısır Devlet Başkanı Abdulfettah Sisi ile Müslüman Kardeşler üzerinden ilişki kurdu. Neden mi? Çünkü Müslüman Kardeşler, Sisi’nin düşmanı. Ve tabiiki Hamas, Müslüman Kardeşler’in Filistinli uzantısı. Fransız haber kaynakları BAE’nin Müslüman Kardeşler ile mücadele ettiği sırada Dahlan’ı taşeron olarak kullandığını yazdı.
Türkiye’nin terör listesinde
Ortadoğu’nun “Karanlıklar Prensi” olarak anılan Dahlan’ın ismi Türkiye’de 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilk kez duyuldu. Dahlan’ın darbe öncesi FETÖ lideri Fetullah Gülen’e para gönderdiği ve Türkiye’deki darbe girişimini desteklediği haberleri yazıldı. Türkiye daha sonra darbe girişimini finanse etmek suçundan ötürü Uluslararası Polis Teşkilatı’na (INTERPOL) başvurmuş ve Dahlan hakkında “kırmızı bülten” çıkarılmasını talep etmişti.
Darbe girişiminden 10 ay sonra, 9 Mayıs 2017’de AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu konuya şöyle değinmişti:
“Türkiye’de darbe girişimi olduğu zaman Körfez’de kimlerin buna sevindiğini çok iyi biliyoruz. Birilerinin istihbarat örgütleri varsa bizim de istihbarat örgütümüz var. Kimlerin o geceyi nasıl geçirdiklerini çok iyi biliyoruz.“
Son olarak Dahlan’ın adı organize suç örgütü lideri Sedat Peker ile yeniden gündeme gelmişti. Bazı haberlerde Peker’in BAE’ye yerleşmesinde Dahlan’ın rolü olduğu iddia edilmişti.
“Gazze’ye yılda 50 milyon dolar yardım”
Dahlan, BAE’deki nüfuzu sayesinde iş portföyünü de geliştirdi, Gazze’ye yardım gönderdi. The Economist’e verdiği söyleşide Dahlan, BAE’den Gazze’ye yılda yaklaşık 50 milyon dolar gönderdiğini ve Batı Şeria’daki mülteci kampları için destek ağı kurduğunu iddia etmişti.
Dahlan’ın Mısır ile kurduğu ilişkiler Refah Sınır Kapısı’ndan sorunsuz geçişe de olanak sağladı. Örneğin 2015’te Mısırlı yetkililer, Dahlan’ın eşi Jalila’nın BAE tarafından finanse edilen nakit dolu bavullarla Gazze’ye girişine izin vermişti.
Daha sonra Dahlan, Gazze’de gıda, öğrenci kredisi ve işsizlik desteği dağıtmak için BAE fonlarını kullandı. Hatta koronavirüs salgını sırasında binlerce koronavirüs aşısı dağıttı.
Filistin’in yeni lideri olabilir mi?
Dahlan, sürgünde olmasına rağmen Gazze’de güçlü bir figür olmaya devam ediyor. Paris Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden Prof. Encel, Gazze’yi yeninden inşa etme zamanı geldiğinde BAE’nin ve Dahlan’ın önemli bir rol oynayacağı kanaatinde:
“Hamas yenilirse, Gazze’yi yeniden inşa edecek olan İslamcı grupla yakın bağları olan Katar olmayacak. Abu Dabi anahtarlardan birini elinde tutuyor ve eğer Hamas yok edilirse halefinin kim olacağı konusunda söz sahibi olacak.”
Dahlan daha önce birkaç kez Filistin’in liderliğine soyunabileceğini ima etmişti. Fakat geçtiğimiz ay The Economist’e verdiği demeçte bu görevi reddetti. Önerisi ise şuydu:
“Filistin’i yeniden birleştirmek için Gazze ve Batı Şeria’daki teknokratlar tarafından yönetilen bir yönetimle iki yıllık bir geçiş dönemi”ve ardından Hamas dahil tüm partilere açık parlamento seçimleri yapılması.”
Kaynak: France24
