AKP’nin mevcut belediye başkanı Rahmi Metin’le yola devam etmek istediği Rize’deydik. Metin’in yüksek oyla yeniden seçileceği aşikâr ancak emeklinin geçim sıkıntısı ve hayat pahalılığı, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın memleketinde partisine oy kaybettirebilir.
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın memleketi, aynı zamanda çayın başkenti Rize’deydik. Seçime sayılı günler kala siyasi partilerin adayları sokaklarda boy gösterse de yurttaşın gündeminde yerel seçimden çok ekonomik zorluklar var.
31 Mart Yerel Seçimleri’nde hangi partiye oy vereceğini sorduğumuz Rizeliler, emeklilerin geçinememesi, çaya düşük fiyat verilmesi, işsizlik derdinden dem vurdu. Seçmenin rahatsızlığı, memleketi Rize’de Erdoğan’ın partisine desteği azaltacak mı, sonuçları sandıkta göreceğiz.
AKP her zaman birinci ama Yeniden Refah çıkışı dikkat çekici
AKP, 3 Kasım 2002’deki ilk seçimlerinden bu yana Rize’de birinci parti çıkıyor. Hatta 2004 Yerel Seçimleri’nden bu yana yüzde 50’nin üzerinde destek alıyor, Cumhur İttifakı’nın kentteki oyu ise yüzde 70’i aşıyor. AKP’nin kalesi ancak MHP de Rize’de oldukça güçlü. İlçe belediyelerinde AKP ve MHP yarışıyor, yalnızca Fındıklı ilçesinde belediye CHP’de. 2019’da AKP’li Rahmi Metin yüzde 72,9 oyla Rize Belediye Başkanı seçildi.
Eski Başbakan Mesut Yılmaz’ın 2007’de bağımsız olarak girip seçilmesi istisna tutulursa AKP, 2002’den bu yana Rize’nin üç milletvekilini de alıyordu. 14 Mayıs 2023 seçimlerinde ise CHP, Millet İttifakı ortaklığı ve İYİ Parti’nin aday göstermemesinin katkısıyla 46 yıl sonra milletvekili çıkarabildi. 14 Mayıs’ta AKP yüzde 53,7 oy alırken, CHP’nin oyu yüzde 20,4’e çıktı.
Dikkat çekici atak 2023’te Yeniden Refah Partisi’nden geldi. 2018’de kurulan ve ilk seçimine Cumhur İttifakı’nın bileşeni olarak 2023’te giren Yeniden Refah Rize’de yüzde 5,2 oranında oy aldı. Yeniden Refah Türkiye genelinde yüzde 2,9 ile en çok oy alan altıncı parti olup, beş milletvekilini Meclis’e taşıdı.
31 Mart’ta kimler yarışacak?
31 Mart Yerel Seçimleri için AKP mevcut başkan Rahmi Metin’i yeniden aday gösterirken, CHP’den Necati Topaloğlu ve İYİ Parti’den Köksal Toptan aday oldu. Kendi adaylarıyla seçime girme kararı veren Yeniden Refah ise Necmettin Erbakan’ın eski çalışma arkadaşlarından Cemil Çolak’ı aday gösterdi.
Rahmi Metin’in yeniden seçileceğine şüphe yok ancak oyunu koruyup koruyamayacağı, rakiplerinin performansı merak konusu.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Köyün muhtarı belediye başkanından önemli
Büyükşehir olmayan illerde, il sınırlarında olsa dahi köylerde ikamet edenler il belediyesi için oy kullanamıyor. Rize’de seçimlerdeki tercihini sorduğumuz pek çok yurttaş belediye için oy kullanamayacağını söyledi. Dikkat çeken unsur ise, bu yurttaşlar muhtarlık seçimlerini daha fazla önemsemesi nedeniyle oyunu kasten köyde kullanmasıydı. Köydeki rekabet, kentteki siyasilerden daha hayati geliyordu bazı Rizelilere.
İktidarı desteklemek utanılacak bir şey mi?
14 Mayıs seçimlerinden önce de, bu yıl yapılacak yerel seçimlerden önce de sokağın nabzını tutmak üzere pek çok farklı kente gittik, farklı partileri destekleyen çok çeşitli kesimlerden yurttaşlarla konuştuk. Genellikle muhalefet partilerini destekleyen yurttaşların çekindiğine, kameralara konuşmak istemediğine tanık olduk ancak Rize’de tam tersi durumla karşılaştık. 31 Mart’ta AKP’ye oy verecek pek çok kişi sohbet ederken cevap verip, kayda almak istediğimizde reddetti.
Yeniden Refah destekçilerinden de benzer tepkilerle karşılaştık. Erbakan’ın partisine oy vereceklerini söyleyen ancak görüntü alınmasına izin vermeyenler oldu. Rize’nin şehir merkezinde seçim standında çalışan, bildiri dağıtan Yeniden Refah’lı kadınlar da standı da konuşmak istemedi.
AKP’ye hizmet takdiri: “Biz ona güveniyoruz”
AKP’ye oy verdiğini ve Belediye Başkanı Metin’i takdir ettiğini söyleyen yurttaş “Rahmi Metin’den önceki dönemlerde belediyelerimiz çok aktif durumda değillerdi” dedi.
Hizmetleri nedeniyle AKP’ye oy verdiğini belirten yurttaş, “20 yılda Türkiye’yi nereden alıp nereye getirdiğini bariz bir şekilde görüyorum” dedi. Rize’nin sorunları olup olmadığı sorusuna ise “Tabii ki vardır ama aşılamayacak sorunlar değil. Bu kent dağlarla denizin arasına sıkışmış, her şey denize dolgu yapılarak yapılıyor. Başka yerde üç liraya mal olan şey, burada altı liraya mal oluyor” diye yanıt verdi.
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sevgisini “Verdiği sözleri hep tuttu, her şey güzel. Biz ona güveniyoruz” sözleriyle anlatan yurttaş, “Eskileri gençlerimiz bilmiyor, onun için gençler Tayyip’i istemiyor” dedi.
CHP seçmeninin ekonomi tepkisi: “Orta direk idik, fakirleştik”
10 bin lira emekli aylığı ile geçinemediğini söyleyen yurttaş “Fakirlikten bıktık, orta direk idik fakirleştik” diyerek CHP’ye oy vereceğini belirtti. Matematik öğretmeni çocuğunun atanamamasına tepki gösteren yurttaş, “Hep torpille iş yapıyorlar, bizim gibiler ikinci sınıf vatandaş” dedi.
AKP iktidarında ekonominin hep kötüye gittiğini söyleyen yurttaş, “Yenilik istiyoruz. Önceki seçimlerde hep CHP’ye oy verdim ama ne yazık ki yenildik” dedi.
Pişman olanlar: “AKP’ye verdik bir ara da, keşke vermez olsaydık”
2002 ve 2007 seçimlerinde AKP’ye, sonraki seçimlerde CHP’ye oy verdiğini söyleyen emekli yurttaş da, Halk Ekmek’ten ucuza aldığı ekmekleri göstererek ekonomiden yakındı:
“10 bin lira ben emekli maaşı alıyorum, 10 bin lirayla insan geçinebilir mi? Çay fiyatını açıkladığı zaman, bir kilo yaş çay üç ekmek alıyordu, şimdi bir ekmek alıyor. Bin pişmanım nasıl bu ellerle ben ona rey verdim diye. Nurettin Sözen (1989-1994 arasında SHP’li İBB Başkanı) zamanında İstanbul’daydım. Su akmazdı. Bu geldi belediye başkanı oldu, hakikaten ilk beş sene güzel işler yaptı ama yeter kardeşim ya.”
Başka bir yurttaş da CHP’ye oy vermesinin nedenini sorduğumuzda “Daha nedeni kalmadı ki, bana vermiş 11 bin 30 lira aylık, nasıl geçineceğim ben? Türkiye genelinde 8 binden, 10 binden aşağı kiralık ev var mı? Bir kilo domates 40 lira, bir kilo et 500 lira. AK Parti’ye verdik bir ara da, keşke vermez olsaydık” diye konuştu.
İYİ adayına destek: “Particiliği geçtik, insana oy vereceğiz”
Genel seçimde AKP’ye oy verdiğini ancak 31 Mart’ta İYİ Parti’nin adayı Köksal Toptan’ı destekleyeceğini söyleyen yurttaş, oy tercihinin neden değiştiğini “İYİ Parti adayı daha enerjik, daha çalışkan, daha halkla iç içe. Diğerlerinin hepsi kibirli, koltuğu gördüler mi halkı unutuyorlar” diye açıkladı.
Toptan’ı oy vereceğini belirten başka yurttaş da “Particiliği geçtik, insana oy vereceğiz. İnsanlığımıza değer veren, sokaklara muhtaç etmeyen kişi kimse ona oy vereceğiz” dedi.
Emeklinin sitemi: “Memura çok verdi, şimdi o memurlar ona oy versin”
Bir yurttaş kimseye oy vermeyi düşündüğünü, sandığı giderse Fatih Erbakan’ın partisi Yeniden Refah’a oy vereceğini dile getirdi. Erdoğan’a sevgisini anlatan bir yurttaş ise yerel seçimlerde neden oy kullanmayacağını şöyle açıkladı:
“Benden çok Tayyip Erdoğan’ı seven olmaz, çok seviyorum ama eşim kanser, evim yok, malım yok. Kuruldu kurulalı ondan yanayım, AK Parti kadın kollarına üyeyim ama emekliye hiçbir şey vermedi. Asgari ücretliye memura çok verdi, şimdi o memurlar ona oy versin. Bu seçimde hiçbir partiye oy vermeyi düşünmüyorum.”
Çay işçilerinden seçim öncesi eylem
“Çayın başkenti” olarak anılan Rize, Türkiye’nin en yağışlı bölgesi ve çay yetiştiriciliği için çok uygun. Çay İşletmecileri Genel Müdürlüğü’nün (ÇAYKUR) Karadeniz’de 49 fabrikası var ve bunun 36’sı Rize’de. Bu nedenle, bölgede istihdama katkı sağlıyor ancak ÇAYKUR’da çalışan işçilerin mevsimlik işçi statüsünde olması ve yaş çaya düşük fiyat verilmesi rahatsızlık yaratıyor.
Rize’de olduğumuz sırada ÇAYKUR işçileri kadro hakkı için eylemdeydi. Bir yurttaş “ÇAYKUR’da 26 yıllık işçiyim, bekliyoruz bekliyoruz bir türlü kadro alamıyoruz. Mevsimlik çalışmayla emekli de olamıyoruz” diye isyan etti. “Hak verilmez alınır, çay ve ÇAYKUR Rizelinin namusu ve şerefidir” diyen işçiler siyasilere tepki gösterdi:
“Her seçim döneminde siyasi partiler, gerek muhalefet, gerek iktidar bu sorun dile getirildiği zaman bir çözüm geleceğini söylüyor. Kadro verileceği, çalışma süresinin yükseltileceği, sigorta işsizlik maaşı sürekli dilden dile dolanıyor ama bir türlü sonuç alınamıyor.”
İşçilere destek olmak için eyleme katılan CHP Rize Milletvekili Tahsin Ocaklı, “Bu hakkı vermezlerse siz 31 Mart’ta tepkinizi gösterin. Ben size ‘Şu partiye, bu partiye oy verin’ de demiyorum ama iktidara oy vermeyerek bu gücünüzü gösterin” diye konuştu.
