YEREL SEÇİM 2024: Samsun’da ekonomiye tepki AKP’ye tepkiye dönüşür mü?

Samsun’da siyasi partileri seçim heyecanı sarmışken yurttaşın gündeminde geçim derdi var. CHP ile İYİ Parti adaylarına ve Samsunlu yurttaşlara seçimleri sorduk ancak AKP adayının basın danışmanı “yoğunluk” sebebiyle randevu talebimizi geri çevirdi. Hayat pahalılığı ve tutulmayan sözler, Samsun’u AKP’ye kaybettirmez ama yurttaşların iktidara tepkisi 31 Mart’ta oy kaybıyla sonuçlanabilir.

Samsun, yaklaşık bir milyon 378 bin kişiyle, Karadeniz’in en yüksek nüfuslu şehri. Mustafa Kemal Atatürk’ün Bandırma Vapuru ile ulaştığı 19 Mayıs 1919’dan bu yana herkes Samsun’un adını bilse de, sorunları, potansiyeli ve tercihleri pek bilinmiyor. Yerel seçimlere giderken muhalefet adayları Samsun’un hak ettiği değeri görmediğini söyleyerek kendi iddialarını ortaya koyuyor. 

31 Mart’a günler kala Samsun’da yüksek sesli müziklerle geçen seçim arabaları, adayların posterleri, partilerin bayrakları şehri kuşatmış durumda ancak seçmenin ekonomi gündemi seçim gündeminin önüne geçiyor. 

Samsun’da kimler aday?

AKP Samsun’da mevcut başkan Mustafa Demir’i yeniden aday göstermedi. Tercihi Samsun’un Çarşamba ilçesinin belediye başkanlığını sürdüren Halit Doğan’dan yana oldu. CHP ise Samsunspor Divan Kurulu Üyeliği, Samsun İnşaat Mühendisleri Odası Başkanlığı yapan ve kentte tanınan Cevat Öncü’yle yarışa katıldı. 

İYİ Parti, 14 Mayıs seçimlerinde ikinci sıradan milletvekili adayı olup seçilemeyen, Genel İdare Kurulu (GİK) üyesi İmren Nilay Tüfekçi’yi aday gösterdi. Samsun’da CHP ve İYİ Parti’nin adayları Medyascope’a konuşurken, AKP’nin adayı Halit Doğan’ın basın danışmanı “Programlarının yoğunluğu ve şehir dışında olduğu” gerekçeleriyle talebimize olumsuz yanıt verdi. 

Muhalefet ikincilik için yarışıyor

Samsun AKP’ye desteğin yüksek olduğu, kuruluşundan bu yana belediyeyi yönettiği bir şehir. 31 Mart 2024 Yerel Seçimleri’nde de bu tablo değişecek gibi görünmüyor ancak muhalefet ikinci sıra için yarışıyor. 

2019 yerel seçimlerinde Millet İttifakı Samsun’da İYİ Parti’den aday gösterdi ancak aday Hayati Tekin CHP milletvekiliydi. Seçimde AKP adayı Mustafa Demir yüzde 50,5 oy alırken, İYİ Parti adayı Tekin yüzde 28,4 oy aldı. Asıl sürpriz ise bağımsız aday olan Erhan Usta’nın yüzde 22,5 oy almasıydı. İttifak merkez ilçelerden Atakum’u CHP’ye, İlkadım’ı ise İYİ Parti’ye kazandırdı.

Dönemin MHP’li milletvekili Erhan Usta, Cumhur İttifakı için “Olmazsa olmazımız değil” sözleri nedeniyle partisinden ihraç edildi ve başkanlığa bağımsız adaylığını koydu. Daha sonra İYİ Parti’ye katılan Usta’nın Samsun’da yakaladığı rüzgar 2023 seçimlerine yansımadı, Millet İttifakı’nın oyu yüzde 32’de kaldı.

“Atatürk’ün şehrinde Atatürk’ün partisi”

Samsun’da CHP’yi destekleyen seçmenler “Atatürk’ün şehrine Atatürk’ün partisi” derken iktidarın politikalarını eleştirdi. Kimisi CHP’nin adayı Cevat Öncü’yü tanıdığını, sevdiğini söylerken, “Ben onlara karışmam. Samsun Büyükşehir Belediyesi’ymiş onlar beni ilgilendirmez, beni Türkiye geneli ilgilendirir. Parti ilgilendirmez” diyen yurttaş da oldu.

• “Hep CHP’ye oy veriyorum, Atatürk’ün şehrinde de bununla gurur duyuyorum. Şu andaki hükümetin hiç iyi bir politikası yok, bir sözünü dinlemeyen, ikinci sözünü anlatamayan bir insanla ne yapacaksın, nereye kadar gideceksin?”

• “Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün kurduğu fabrikaları satan bir insana oy vermem. Ben TC vatandaşıyım, Iraklı, Suriyeli, Afgan değilim.” 

• CHP iyi adaylar çıkardı mı? “Ben onlara karışmam, CHP imiş, Samsun Büyükşehir Belediyesi’ymiş onlar beni ilgilendirmez, beni Türkiye geneli ilgilendirir. Parti ilgilendirmez.”

Bir yurttaş ise CHP’nin siyasetinden memnun olmadığını ama yine de oy vereceğini “Bazı şeylerin vatan millet uğruna yapılmadığını düşünüyorum, çok samimi bulmuyorum siyasetlerini ama kendimize en yakın da onu görüyoruz” diye açıkladı.

AKP’ye destekte hizmet vurgusu

AKP’ye oy vereceğini söyleyen yurttaşların vurgusu hizmet oldu. “Cumhurbaşkanımızı Allah başımızdan eksik etmesin” diyen yurttaşlar “Her şeyi onda gördük, eskileri biliyorsunuz”, “AK Parti’yi gönülden seviyorum” yorumları yaptı.

AKP’ye oy veren emekliden diğer emeklilere tavsiye “Yetmiyorsa çalışacaksın, evde oturmayla olmaz”

İktidarı destekleyip ekonomiden yakınanlar da oldu, bir yurttaş “Zamların az durması lazım. Bir de emekliye az para veriyor” derken  AKP’ye oy vermeye devam edeceğini belirtti. Emekli olduğunu ve geçinebildiğini söyleyen başka bir yurttaş ise AKP’nin 2024’ü emekli yılı ilan etmesi ve yapılanların yeterli olup olmadığı sorusuna “Bana yetti, yemesini, hesap etmesini bileceksin. Öyle kolay değil, çalışıp bulduğunu yersen yetmez tabii” diye cevap verdi.

Seyyar kıyafet tezgahının başında duran yurttaş “Yine Tayyip Erdoğan’ı destekleyeceğiz, onun rakibi yok. Öbür partiler hep birbirine girdi, yine en iyisi AK Parti” dedi. Türkiye’nin en büyük sorununun hayat pahalılığı olduğunu söyleyip sokakta çalışan emekli yurttaş, “Maaşı alıyoruz ama aldığımız maaş gidiyor” derken kendisinin geçinebildiğini belirtti. Yurttaş, “Adam emekli ama çalışmıyor, yetmiyorsa çalışacaksın hayat bu, çalışmak güzel bir şey. Evde oturmayla bu işler olmaz” diyerek emeklilere de çalışmayı tavsiye etti.

“Emekli simit bile  yiyemiyor”

Simit tezgahıyla sokaklarda para kazanmaya çalışan emekli yurttaş ise “Seçimde hayırlısı kimse o olsun” derken ekonomik sorunlara dikkat çekti. İki farklı simit sepetini gösteren yurttaş, “Bunlar memurlar için bunlar emekliler için, emekli simit bile yiyemiyor” dedi.

İktidarın emekliyi çok mağdur ettiğini söyleyen yurttaş ise “Ben AK Parti’liyim ama oy vermeyeceğim. Genel seçimde verdim, pişman değilim ama yerel seçimde hiçbir partiye oy vermeyeceğim. Hepsi aynı dümen, kim gelirse gelsin fark etmiyor” diye konuştu. Yurttaş, “Emekliyim, sana ayda 10 bin lira vereyim gel çalış benle, çalışır mısın? Veya kiracısın, veya çocuğun okuyor geçinebilir misin? Soruyorum sana, var mı öyle şansın? Git intihar et. ya hırsızlık yapacaksın, ya gayrimeşru işler yapacaksın” diyerek isyan etti. 

Seçimlerden önce Erdoğan’ın emekliye yeni zam açıklaması durumunda fikrinin değişip değişmeyeceği sorusunu “Seçimden seçime beni hatırlayacaksan hiç gelme” diye yanıtladı. 

Değişiklik isteyenler, adayları inceleyenler…

Daha önce AKP’ye oy verdiğini söyleyen bir yurttaş verilen sözlerin tutulmadığını vurgulayarak “Yeniden Refah’a oy vereceğim, refahlık gelsin az bir şey. 20 senedir aynı iktidar, bir de değişiklik olsun bakalım” dedi. 

Samsun’da desteklediği partiden vazgeçen ya da mikrofon uzattığımızda henüz karar vermemiş pek çok seçmene rastladık. Daha önce Erdoğan’a ve MHP’ye oy verdiğini söyleyen yurttaş, 31 Mart için henüz kararını vermediğini “Adayları çok incelemedim, yerel seçimlerde adaya bakacağım, adayın kalitesi belirleyecek” diye anlattı. Başka bir yurttaş ise “Bir önceki seçimde CHP’ye oy verdim, çok çok önce AK Parti’ye verdim. Adayların hiçbiri pek tatmin edici değil, tercih yapmak istemiyorum. Saçma sapan adaylar var” diye konuştu.

Kararsızlar vs. kafası karışıklar

Kararsız seçmenin yanı sıra kafası karışık gibi görünen seçmenler de vardı. “Düşündüğüm sadece Mansur Yavaş” diyen yurttaş, sormamızın üzerine Ankara’da değil Samsun’da oy kullandığını belirtti. Yavaş gibi düşünenlere oy vereceğini vurgulayan yurttaş, “CHP adaylarını mı destekleyeceksiniz” sorumuzun üzerine “Olabilir de, olmayabilir de. Ben aslında milli görüş taraftarıyım ama bilmiyorum artık” dedi.

“Devlet Bahçeli amcaya oy vereceğim” diyerek MHP’yi desteklediğini dile getiren yurttaşa Samsun’da MHP’nin adayı olmadığını hatırlattık. Yurttaş, “AKP’nin adayına oy vermez misiniz” sorumuza “Ben MHP’yi seviyorum, ona vermek istiyorum. O zaman oy kullanmam, MHP aday çıkarmadı mı onu da bilmiyorum” diye yanıt verdi. Samsun’da MHP’nin AKP’yi destekleyeceğini duyan yurttaş “O zaman Saadet Partisi’ne veririm” dedi. 

Samsun’da büyükşehirin ilk kadın adayı İmren Nilay Tüfekci

İYİ Parti’nin adayı İmren Nilay Tüfekci ile yoğun tempolarının arasında Seçim Koordinasyon Merkezi’nde görüştük. 10 ay önce milletvekili adayı olduğunu hatırlatan Tüfekci, “Tabiri caizse terimiz soğumadan tekrar sahaya inmiş durumdayız” dedi. Tüfekci, şöyle devam etti: 

“Samsun Cumhuriyet tarihinde ilk defa büyükşehirde bir kadın aday çıktı. Dolayısıyla bunun hem biz haklı gururunu yaşarken, sahada da çok büyük bir teveccühle karşılandı. Hem hür ve müstakil bir yol çizmiş olmamız, hem de kadın aday olarak büyükşehire çıkmamız kadınları da çok cesaretlendiren, gururlandıran, sevindiren bir tema oldu. Hepsi yanımızda. Toplanıp da ‘Kadın kadını destekler, anneyi destekliyoruz, eğer sizin yüreğiniz değerse bu Samsun daha iyi olur’ gibi sözleri onlardan duymak bizim için çok mutluluk verici. Kadınların desteğiyle bu ipi göğüsleyeceğimize inanıyorum.”

“Hür ve müstakil kararının pozitif karşılığını alıyoruz”

2019’da aday İYİ Parti’li bir isim olmasa da seçime İYİ Parti logosuyla girilmişti. Partisinin “hür ve müstakil” kararıyla ayrı adaylar çıkarılmalarına ilişkin Tüfekci, şunları söyledi: 

“Anadolu’da siyaset yapan siyasetçiler olarak bunun pozitif karşılığını çok net bir şekilde görüyoruz. Takdir edersiniz ki bir ittifakın içerisinde olmak siyasi olarak da bizi bazı çemberlerin içine sokuyor. Oraya kimyanız uysa da uymasa da onun içerisinde olmak, potansiyelinizden ve başarınızdan fedakarlık göstermenize sebep oluyor. Bu noktada hür ve müstakil siyasetimiz artık kimsenin bize başka birileri için hesap sormadığı ve bizim de sürekli defansta kalmak zorunda olmadığımız bir dönemi yaşatıyor. Bu kararı alan Genel İdare Kurulu’nun da bir üyesi olarak, ne kadar doğru bir karar aldığımızı ben sahada görüyorum ve çok mutlu oluyorum.”

“İYİ Parti krizleri, kriz olmadan atlatıyor”

İYİ Parti hür ve müstakil kararının ardından sıklıkla istifalarla, görevden almalarla, disipline sevk edilenlerle gündeme geldi. Bu sürecin parçası olarak Samsun’da teşkilatta bir uyumsuzluk ya da anlaşmazlık olup olmadığı sorusuna Tüfekci şöyle yanıt verdi: 

“Seçim dönemlerinde aslında bütün siyasi partilerde yaşanan gelgitler bunlar. CHP tarafına baktığımız zaman adayların geri çekilmesini, Genel Merkez’deki münakaşaları görüyoruz. İktidar tarafında da bazı ilçe başkanlıkları için çok ciddi münakaşalar yaşandı. 200 kişilik gruplar mevcut adayı desteklemedikleri için protesto ettiler. Bunlar çok yaşanır ve normal şeyler. Bunlar bizim partimizin içine elini uzatmak isteyen, operasyon çekmek isteyen bazı isimlerin operasyonlarıydı. Biz bunları kendi içimizde dik duruşumuzla veya yan yana oluşumuzla zaten çözüyoruz ve o krizleri aslında kriz olmadan atlatıyoruz. Bu yerel seçimlerde inşallah, genel seçimlerden daha yüksek bir oy oranıyla Türkiye’deki genel ortalamayı geçeceğiz ve 2028’e çok kuvvetli bir maya tutacağız.”

“Kişisel network ve yerel yönetici ceketimle yatırımlar çekeceğiz”

Tüfekci, Samsun için öne çıkan proje ve vaatleri konusunda istihdam, altyapı ve trafik sorunlarına odaklandıklarını söyledi. Seçildiği takdirde şehre yatırım çekme noktasında çalışacaklarını belirten Tüfekci, “Hem benim kişisel şahsi networküm, hem de yerel yönetici olarak giyeceğim ceketle yapacağımız görüşmeler doğrultusunda buraya çekeceğimiz yatırımlar bu işsizlik sorunu için çözüm teşkil edecek zaten” dedi.

“Rakibimiz mevkidaşımız değil, Recep Tayyip Erdoğan”

AKP’nin büyükşehirden aday gösterdiği Çarşamba Belediye Başkanı Halit Doğan’la ilgili yorum yapmaktan imtina eden Tüfekci, bütün şehirlerde muhalefet adaylarının AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a karşı yarıştığını anlattı:  

“Maalesef iktidar tarafı Sayın Cumhurbaşkanımızın isminin altında, onun resminin arkasında kendi koltuklarını kazanan, korumaya çalışan adaylarla yarışıyor. Esnaf ziyaretlerimiz sırasında bir esnafımız ‘Sizin aracınız geçiyor ve Tüfekçi başkan geliyor diye sizin seçim şarkınız çalıyor, bir ifade var ama AK Parti’nin aracı geçerken Tayyip Erdoğan şarkısı çalıyor. Sizin kiminle yarıştığınız çok açık, Allah yardımcınız olsun’ dedi. Bizim Cumhurbaşkanımıza, devletimizin büyüğüne hiçbir şekilde saygıda, hürmette bir sıkıntımız olmaz. Lakin esas durumu da görmek lazım. Bizim mevkidaşımız rakibimiz değildir. Maalesef sahada çalıştığımız, karşılaştığımız atmosferde rakibimiz Recep Tayyip Erdoğan gözüküyor.”

CHP’li Cevat Öncü’den seçmene “Adayların bu şehir için neler yaptığını inceleyin” çağrısı

CHP Samsun Büyükşehir Belediye Başkan adayı Cevat Öncü, önceliğinin kendisini ve projelerini anlatmak olduğunu, 2019’un aksine seçimlere ittifaksız girmenin kendilerine olumsuz etkisi olmayacağını düşündüğünü belirtti. 

Samsun, CHP’nin adaylarını ilk açıkladığı şehirler arasında. Erken açıklanmasının avantajı olduğunu söyleyen Öncü, “Biz yaklaşık üç aydır sahadayız. Henüz diğer partilerin adayları yokken önemli bir alan kapladık, önemli kesimlere ulaştık. Adaylığımız büyük memnuniyet gördü” dedi. 

Öncü seçmene, “Mevcut beş büyükşehir belediye başkan adayını inceleyin. Bugününü değil, beş yıl öncesini, 10 yıl öncesini, 20 yıl öncesini. Bu şehir için neler üretmiş, neler yapmış, neler vadediyor, yapılabilirliği nedir? Mesleki yeterliliği yetkinliği nedir? Böyle değerlendirdiklerinde o yol bize çıkacak zaten” diye çağrı yaptı. İlçelerde de iddialı olduklarını dile getiren Öncü “Yaptırdığımız anketlerle şu anda Samsun’da birinci durumda olduğumuzu çok rahatlıkla söyleyebilirim. Samsun’a öncü olmaya geliyoruz” diye konuştu.

“Uzun yıllar sonra Samsun’u sosyal belediyecilikle tanıştıracağız”

Samsun’un 1970’lerde gelişmişlik sırasında iller arasında 15-17. sıralardayken, günümüzde 40-45’lere düştüğünü söyleyen Öncü “Geçmişten beri Samsun’da siyaset yapan milletvekillerinin, belediye başkanlarının, bakanların sorumluluğu olduğunu biliyoruz” dedi. İş ve işsizlik problemleri, hayat pahalılığı, hava kalitesi gibi başlıklara odaklandıklarını belirten Öncü, şöyle devam etti:

“Burası 19 Mayıs şehri, burası Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün kurtuluş meşalesini yaktığı şehir. Uzun yıllar sonra sosyal belediyecilikle Samsun’u tanıştıracağız. Samsun’un ihtiyaçlarını, problemlerini, çözümlerini biliyoruz. Samsun’da uzun süredir ihmal edilen pek çok konu bizim masamızda ve bunları çözmekte kendimizi yeterli görüyoruz. Kuracağımız yetkin ve yeterli ekiplerle beraber Samsun’a çok farklı bir vizyon kazandıracağız.”