İsrail’in 1 Nisan Pazartesi günü İran’ın Şam’daki büyükelçilik yerleşkesine yönelik gerçekleştirdiği hava saldırısının ardından İran, 13 Nisan Cumartesi akşamı İsrail’e 300’ü aşkın insan hava aracı, karadan karaya füze ve seyir füzesi yolladı. İran’ın ilk kez İsrail’i doğrudan hedef aldığı bu saldırının ardından G7 liderleri İsrail’e tam destek verirken Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi (BMGK) dün (14 Nisan) acil bir oturumla toplandı.
İsrail’in 1 Nisan Pazartesi günü İran’ın Şam’daki büyükelçilik yerleşkesine saldırmasının ardından İran 13 Nisan Cumartesi akşamı İsrail’e hava saldırısı gerçekleştirdi. Bu İran’ın İsrail’e doğrudan ilk saldırısı olarak kayıtlara geçti.
Son verilere göre İran, İsrail’e 185 İHA, 110 karadan karaya füze ve 36 seyir füzesi gönderdi.
Saldırının ardından İsrail, İran’ın gönderdiği füzelerin ve İHA’ların yüzde 99’unun imha edildiğini söyledi. Füzelerin yalnızca küçük bir kısmının güneydeki bir askeri tesise zarar verdiğini doğrulayan İsrail ordusu, askeri tesisteki hasarın küçük ve altyapısal bir hasar olduğunu söyledi.
Saldırının hemen ardından Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Joe Biden, İsrail’e desteklerini açıkladı. Saldırının başlamasıyla birlikte toplanan İsrail’deki savaş kabinesinin ardından İsrail Başbakanı Binyamin Netenyahu ve Biden bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
İsrail’in Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Gilad Erdan, İran’ın İsrail’e yönelik hava saldırılarını görüşmek üzere BM Güvenlik Konseyini (BMGK) acil toplantıya çağırdıklarını belirtti.
Erdan, resmi X hesabından yaptığı açıklamada “Konseyin acilen toplanmasını, İran’ın İsrail’e yönelik saldırılarını kesin şekilde kınamasını ve İran Devrim Muhafızları Ordusunu bir terör örgütü olarak kabul etmesini talep ettim” dedi.
BMGK acil oturumunda neler oldu?
BMGK dün (14 Nisan) İsrail’in çağrısıyla acil oturumda bir araya geldi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
İsrail’in BM Daimi Temsilcisi Gilad Erdan, BMGK’nin “geç olmadan” İran’a yönelik olası bütün yaptırımları hayata geçirmesi çağrısında bulundu.
İran’ın BM Daimi Temsilcisi Amir Saeid Iravani ise İran’ın saldırısının “gerekli ve orantısal” olduğuınu dile getirdi. Iravani, İran’ın bölgede bir savaş istemediğini ve ABD ile karşılıklı bir savaşa girme niyetlerinin olmadığını söyledi.
ABD ise İran’ın herhangi bir şekilde ülkenin veya İsrail’in üslerini hedef alması halinde “sonuçlarına katlanacağını” söyledi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise ülkelerin bölgede herhangi bir çatışmayı alevlendirecek bütün adımlardan uzak durması gerektiğinin altını çizdi. BMGK toplantısında Guterres, “Ne dünya ne de bölge bir savaşı daha kaldırır” dedi.
İsrail’de savaş kabinesi toplandı, İran’a yönelik tepkiler görüşüldü
İsrail’de savaş kabinesi, dün (14 Nisan) İran’ın saldırılarının ardından tekrar toplandı. Toplantının ana gündemi ise İran’ın hava saldırısına karşılık nasıl bir tepki verileceğiydi.
Başbakan Netenyahu liderliğinde toplanan kabinede genel görüş İran’ın saldırısına karşı bir misilleme saldırı gerçekleştirmek yönünde oldu. Ancak savaş kabinesinde bulunan yetkililer arasında misillemenin zamanlaması ve büyüklüğü konusunda görüş ayrılıkları bulunuyordu.
Savaş kabinesinin ardından konuşan kabine üyesi Benny Gantz, “İran’a bizim belirlediğimiz zaman diliminde karşılık vereceğiz” dedi.
ABD, İsrail’in missilemesini desteklemeyecek
Reuters’ın haberine göre Biden, Netenyahu’ya İran’a karşı herhangi bir misilleme gerçekleştirildiği takdirde ABD’nin desteklemeyeceğini söyledi.
Beyaz Saray’dan bir yetkilinin Reuters’a aktardığına göre ABD her ne kadar açıktan İsrail’i desteklese de olası bir karşı saldırı esnasında Biden’ın İsrail’e destek vermeyeceğini söyledi.
G7 ülkelerinden İran’a kınama mesajı
G7 ülkelerinin liderleri video konferans yoluşla bir araya geldi. Toplantıya Biden başkanlık etti.
G7 ülke liderlerinin hepsi İran’ın saldırısını kınarken Tel Aviv hükümetine desteklerini belirtti. Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“İran’ın İsrail’e yönelik saldırısını oy birliği ile kınadık. Tüm taraflar itidalli davranmalıdır. Gerilimin azaltılmasına yönelik çabalarımızı sürdüreceğiz. Gazze’deki krizin bir an evvel özellikle de acil bir ateşkes yoluyla sona erdirilmesi fark oluşturacaktır. Lübnan da dahil olmak üzere Ortadoğu’daki durum önümüzdeki hafta AB konseyinde ele alınacak.”
Rusya, İran’ın saldırılarını meşru müdafaa olduğunu söyledi
Rusya Dışişleri Bakanlığı da konuya ilişkin yazılı açıklama yaptı.
İran’ın bu saldırıları Birleşmiş Milletler Tüzüğü’nün 51. maddesi uyarınca meşru müdafaa hakkı çerçevesinde ve Şam’daki Büyükelçiliğine yönelik saldırılara cevap olarak gerçekleştirdiğini duyurduğu hatırlatılan açıklamada, 1 Nisan’da İsrail’in Şam’daki bu saldırısını Rusya’nın şiddetle kınadığı ifade edildi.
Hüseyin Emir Abdullahiyan: “Saldırıdan önce herkesi bilgilendirdik”
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, ülkedeki yabancı ülke büyükelçileri ile bakanlık binasında bilgilendirme toplantısı düzenledi.
Abdullahiyan saldırıya ilişkin değerlendirmesinde, “Bölge ülkelerini, saldırıdan 72 saat önce saldırının mahiyeti konusunda, ayrıca kısıtlı ve misilleme amaçlı olduğu hususunda bilgilendirdik” dedi.
Türkiye, Ürdün ve Iraklı yetkililer de İran’ın saldırı öncesinde geniş çaplı bir bilgilendirme aldıklarını doğruladı. Ancak ABD, kendilerine İran tarafından herhangi bir bilgilendirme yapılmadığını iddia etti.
Biden hükümetinde görevli bir yetkiliye göre Washington hükümeti ile Tahran hükümeti aradınsa İsviçre üzerinden bir iletişim gerçekleşti ancak Dışişleri Bakanı Abdullahiyan’ın belirttiği gibi saldırıdan 72 saat önce herhangi bir bilgilendirilme gerçekleştirilmedi.
İran-İsrail geriliminde neler oldu?
İran Devrim Muhafızları, İsrail’e yönelik bir saldırı başlattıklarını doğrulayan bir bildiri yayımladı. Devrim Muhafızları, söz konusu saldırının Suriye’nin başkenti Şam’daki konsolosluğa yapılan saldırıya karşılık olarak başlatıldığını belirtti. Operasyonun adı, “Doğru Vaat” anlamına gelen “Wa’d al Sadiq“.
Ürdün, İsrail, Lübnan, Mısır ve Irak, saldırıların ardından hava sahalarını kapattı. Ürdün genelinde olağanüstü hal ilan edildi. Suriye’de olası İsrail saldırısına karşı Şam ve önemli üsler çevresindeki Rus yapımı Pantsir savunma sistemleri alarma geçirildi. Türk Hava Yolları (THY), AJet ve Pegasus’un İstanbul’dan Tahran ve İsfahan’a giden uçakları, Türkiye’den çıkmadan İstanbul’a geri çağırıldı.
İran’ın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilciliği, X hesabından yaptığı açıklamada şöyle dedi:
“İran’ın BM Şartı’nın meşru savunmaya ilişkin 51. maddesine dayanarak gerçekleştirdiği askeri harekât, Siyonist rejimin Şam’daki diplomatik tesislerimize yönelik saldırısına bir cevap niteliğindeydi. Artık konu kapanmış sayılabilir. Ancak İsrail rejiminin yeni bir hata yapması halinde İran’ın yanıtı çok daha sert olacaktır. Bu, İran ile haydut İsrail rejimi arasında ABD’nin uzak durması gereken bir çatışmadır!”
Kargo gemisine el konulmuştu
İran, bu sabah saatlerinde İsrail bağlantılı kargo gemisine Hürmüz Boğazı’nda el koydu. İran devletine ait haber ajansı (IRNA), İran Devrim Muhafızları’na ait bir helikopterin Portekiz bayraklı MSC Aries gemisine el koyduğunu ve geminin İran karasularına doğru yönlendirildiğini belirtti.
İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) Sözcüsü Daniel Hagari, İran’ın gerilimi tırmanmayı seçtiğini söylemiş ve “sonuçlarına katlanacak” demişti.
Saldırı neye misilleme?
İsrail, 1 Nisan Pazartesi günü Suriye’nin başkenti Şam’da yer alan İran Büyükelçiliği yerleşkesi içerisindeki konsolosluk binasını bombalamış ve saldırıda aralarında iki üst düzey komutanın da bulunduğu yedi Devrim Muhafızları subayı öldürülmüştü. Bu saldırıların ardından İran, İsrail’i misilleme yapmakla tehdit etmişti.
İran lideri Ayetullah Hamaney, İsrail’in saldırısını ülke topraklarına saldırı anlamına geldiğini söyleyerek, İsrail’in cezalandırılması gerektiğini belirtmişti.
