Adıyaman’da esnaf Kent Meydanı projesine tepkili

Adıyaman’da 6 Şubat 2023 depremlerinin ardından kentin büyük bir kısmı yıkılırken, felaketin üzerinden 17 ay geçmesine rağmen esnafın yaşadığı mağduriyet sonlanmadı. Çarşı esnafı, yıkımların ardından kendilerine yeni bir yer verilmemesini eleştirirken, yetkililer tarafından da bilgilendirilmediklerini söyledi. Vali Varol ise “Kent Meydanı” projesinin, esnafın talep ve onaylarıyla hayata geçtiğini öne sürdü.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülen ve Adıyaman merkezde uygulanacak yeni “Kent Meydanı” projesi, çarşı esnafı tarafından büyük bir tedirginlikle karşılanıyor. Depremlerin üzerinden 17 ay geçmesine rağmen şehir merkezinde yıkımı devam eden ve yıkılmayı bekleyen yüzlerce bina ve işyeri var. Devam eden yıkımlarda oluşan toz, esnafı ve vatandaşları mağdur etti.

Çoğunluğunu kuyumcuların oluşturduğu kent merkezindeki Heykel Meydanı’nda az sayıda esnaf ayakta kaldı. Esnaf deprem sonrası işyerlerine yaptıkları tadilat ve tamirat masraflarının nasıl temin edileceği konusunda bir muhatap bulamazken, yeni “Kent Meydanı” projesinde yetkililerden sorunlarına çözüm bulmalarını bekliyor. Adıyamanlı esnafın en büyük korkusu, rezerv alan olarak ilan edilen yeni “Çarşı Projesi’nde” işyerlerinin TOKİ tarafından değerinin altında alınması ya da kendi işyerlerinin yerine başka bir yerde kendilerine işyeri verilmesi.

“Kent Meydanı” ve çevresi kentsel düzenleme projesi

Adıyaman Valisi Dr. Osman Varol, yazılı açıklamada, Kent Meydanı ve Çevresi Kentsel Düzenleme Projesi’nin teknik hazırlıkları, tasarım süreci ve mimari detaylarının büyük oranda tamamlandığını söyledi.

Varol, Adıyaman’ın kalbi olarak nitelendirdiği eski kent merkezinin ve çevresinin, kentin mirasından esinlenerek modern bir biçimde yeniden ayağa kaldırılması için bu projede sadece yeni bir meydan planı yapılmadığının altını çizdi.

Varol, kentsel donatılar, bölgedeki ticari faaliyetin canlandırıldığı mimari bir anlayış, kent parkları ve sosyal tesislerle desteklenen geniş ofis alanlarına da yer verilerek bütüncül bir kent merkezi oluşturulacağını söyledi.

Proje konusunda tüm detaylar ortaya çıktıktan sonra vatandaşa gerekli her türlü bilgilendirmenin yapılacağını aktaran Varol, “Defaatle belirtildiği halde, kamuoyunda sürekli olarak vatandaşımızı huzursuzluğa itecek tarzda yorum ve görüşlerin sirkülasyona girdiği üzüntüyle görülmektedir” dedi.

Adıyaman Kent Meydanı ve Çevresi Kentsel Düzenleme Projesi’nin dört etap şeklinde uygulanacağını kaydeden Varol, projenin böyle planlandığını, dolayısıyla tek seferde yapılamayacağını söyledi. Başlangıçta, Atatürk Bulvarı’na cepheli olan birinci etap ile ilgili çalışmalar yapılacağını dile getiren Varol, sonra da vatandaşın talep ve onayları doğrultusunda diğer etaplara geçilmesine karar verileceğini vurguladı.

“Vatandaşın tüm mülkiyet hakkı korunacak”

Adıyamanlıların mülkiyet hakkının korunacağının altını çizen Varol, “Proje alanında mülkiyet sahibi olan vatandaşlarımızın tüm hakları muhafaza edilecektir. Mevcut mülkiyetlerinin konumlarına en uygun ve kıymet açısından eşdeğer bağımsız bölümler teslim edilecektir” dedi.

“Proje nitelikli çoğunluğun oylamalarıyla onaya sunulacak”

Projenin uygulama sahasındaki ilgililerin onayıyla gerçekleşeceğini kaydeden Varol, ilgililere sağlanacak bağımsız bölümlerin bildirileceğini dile getirdi.

Projenin uygulama sürecinde esnaflara geçici faaliyet alanlarının tahsis edileceğini belirten Varol, “Etaplar halinde gerçekleştirilecek olan çalışmaların devam ettiği süre içerisinde bu bölgede yer alan ve faaliyetlerini sürdürmekte olan esnaflarımız için yine çok yakın ve merkezi bir bölgede geçici faaliyet alanları oluşturularak inşaat süresince bu bölgedeki esnaflarımıza tahsisleri sağlanacaktır” diye konuştu.

“Neden zorla malımız elimizden alınıyor, anlamadık”

Bölge esnaflarından Podyum Mağazası’nın sahibi Zeynel Abidin Karataş, depremde üç dairesini ve dükkanlarını kaybettiklerini söyledi.

Şu anda sahip olduğu dükkandan başka hiç bir şeylerinin kalmadığını söyleyen Karataş, merkezdeki Hocaömer Mahallesi’nde depremden sonra yeni yaptırdıkları işyerlerini iki kardeş işlettiklerini belirtti.

Karataş, Kent Meydanı Projesi hakkında konuşurken, “Çarşı merkezinde bir tane mülkümüz vardı iki kardeş borçla harçla varımızı yoğumuzu buraya harcadık, binamızı tekrar güçlendirdik. Çarşının göbeğinde hafif hasarlı olan 200 metrekarelik yerimizi iki katlı bir mağaza yaptık ve 15 milyon TL para harcadık” dedi.

Dükkanı faaliyete geçirdiğini dile getiren Karataş, şehre yakışır örnek bir mağaza yaptığını ve müşterilerin gelip teşekkür ettiğini söyledi:

“Şimdi bu saatten sonra ben burayı rezerve alan ilan ettim buraları yıkacağım diyorlar. Ne olacak bizim halimiz biz nereye gideceğiz, bu mağazamızı nereye taşıyacağız ya da nerede bu işi sürdüreceğiz kimsenin bilgisi yok. Bu işi konteynırda mı sürdüreceğiz benim kasiyerim sığmaz. Mülkümüz ve yerimiz ile ilgili nasıl bir ödeme yapılacak, hiç bir taahhüt yok ve artı mülklerimizi de size vereceğiz demiyorlar atacaksın imzayı hazineye devredeceksin diyorlar. Sonra bir kura çekeceksin senin 200 metrekare dükkanının yerine Emlak Konut ya da TOKİ 20 metrekare bir dükkan çıktı üstüne de 5 milyon TL borçlusun diyecek. Ben hayatımın kalan kısmını borçla harçla sürdürmek zorunda mıyım?”

İşletme faaliyetini yaptığını dile getiren Karataş, esnafı zor duruma soktuklarını söyledi. Bu durumun “mala çökmek” olduğunu savunan Karataş, “Devletin yapacağı iş belli, yeri yıkılan yerlerle git mülk sahipleriyle konuş ağır hasarlı yerlerle konuş anlaşabilirseniz yap adamların yerlerini yap kendilerine ver. Ya da adamlara hibeyi krediyi ver kendi yerlerini kendileri yapsınlar. Yani neden bu zorla malımız elimizden alınıyor, anlamadık” dedi.

Esnaf kendilerine bilgi verilmemesinden rahatsız

Karataş, depremden sonra Adıyaman Belediyesi ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün bilgisi doğrultusunda az hasarlı yerlerini onardıklarını söyledi:

“Madem burayı rezerv alan ilan edecektiniz neden bizlere milyonlarca para harcatıp işyeri açtırdınız? Neden ruhsat verdiniz? Yazık değil mi bize, depremzede halkın parası mı var. Son paramızı son kuruşuma kadar harcadık. Şimdi birileri çıkmış yeriniz yıkılacak yeni bir kent merkezi çarşı yapılacak diyor. Çarşıda 200-300 tane esnaf var. Burada hepsini mağdur edecek değiller.”

Ne mülklerini terk edeceklerini ne imza vereceklerini ne de şehri terk edeceklerini söyleyen Karataş, “Asla bunun öyle kolay olacağını sanmasınlar gelsinler isterse bizi öldürsünler burada ben ailemle çoluğumla çocuğumla dükkanımı terk etmem. Birileri bize ne yapacağımızı ne yapacaklarını anlatsın. Biz zaten deprem mağduru esnaf olarak darbe yemişiz” dedi.

Devletin ellerinden tutmalarını ve yaralarını sarması gerektiğini dile getiren Karataş, dertlerinin ayakta kalmak ve doğdukları memlekette yaşayıp ölmek olduğunu söyledi.

“Artık hepimiz eski günlerimize dönmek istiyoruz”

Adıyaman merkezde Atatürk Caddesi’nde işyeri yıkılan ve baba mesleğini sürdüren Seçkin Çerez’in sahibi Mehmet Yaşar Keklikçi ise yeni yapılacak “Kent Meydanı” projesinin önemine dikkat çekerek, “Yeniden kurulacak bir şehir için her şey en iyi şekilde planlanıp ona göre yapılmalı” dedi.

Keklikçi, çarşı esnafının yeni yapılacak proje hakkında yetirince bilgilendirilmediğini belirtti:

“Depremde işyerimizi kaybettik. Günlerce işyerinde kaybettiğimiz şeylerin beyanı için kuyruklarda bekledik ancak halen kayıplarımız ve zararımız telafi edilmedi. Şimdi de yeni bir çarşı yapılacak ama esnaf ne yapacak, dükkanının yerine ne verecekler, aynı yerde aynı metrekarede bir işyeri verilecek mi yoksa başka bir yerde daha küçük bir yer mi verilecek bilmiyoruz.”

Elli yıllık esnaf olarak yıkılan işyerlerinin yerinde konteynerlerde satış yaptıklarını dile getiren Keklikçi, ne esnaf odaları ne de belediyenin yeni Kent Meydanı projesi hakkında tam bilgi sahibi olduğunu söyledi.

Çoğu esnafın malının karşılığını alamadığını söyleyen Keklikçi, çarşı esnafının da aynı durumu yaşamak istemediğini ifade etti.

Kendilerinin bilgilendirilmesi ve fikir alışverişi için danışılmasını isteyen Keklikçi, “Deprem herkesi mağdur etti. Daha fazla mağduriyete gerek yok, artık hepimiz eski günlerimize dönmek istiyoruz” dedi.