Yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın kabine listesi tepkilere neden oldu. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Cevad Zarif, kabinenin oluşturulma sürecini eleştirerek görevinden istifa etti.
İran’da yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan‘ın kabine listesini açıklamasının ardından siyasi kriz patlak verdi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, kabine oluşturma sürecindeki anlaşmazlıklar nedeniyle istifasını duyurdu.
Zarif, Instagram üzerinden yaptığı açıklamada, 19 kişilik kabine listesinde sadece üç bakanın, aday seçimi için oluşturulan komitenin ilk tercihi olduğunu belirtti. Listedeki on bakanın ise konseyin aday değerlendirme listesinde hiç yer almadığını vurgulayan Zarif, “Çalışmamın sonucundan memnun değilim ve söz verdiğim gibi komitelerin uzman görüşünü, kadınların, gençlerin ve etnik grupların varlığını sağlayamadığım için utanıyorum,” ifadelerini kullandı.
Zarif’in istifası, sadece kabine oluşturma sürecindeki anlaşmazlıklardan kaynaklanmıyor. Uzun süredir İran’ın dış politikasında, özellikle İsrail ve Filistin konusundaki tutumuna yönelik eleştirel bir yaklaşım sergileyen Zarif, geçtiğimiz yıl Kasım ayında yaptığı açıklamada, “Filistinlilerden çok Filistin davasını sahipleniyoruz” diyerek ülkesinin politikasını eleştirmişti. Bu açıklama, İran’ın bölgesel politikalarında daha pragmatik bir yaklaşım benimsenmesi gerektiğine dair inancını yansıtıyordu.
Pezeşkiyan’ın kabine listesi, ortalama yaşın 59,7 olması ve daha önce vaat edilen %60 oranında 50 yaş altı bakan sözünün tutulmaması nedeniyle eleştirilerin odağı haline geldi. Listede yer alan isimlerin çoğunun muhafazakar kesimden olması da dikkat çekti. Örneğin, Dışişleri Bakanlığı’na eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani döneminde Bakan Yardımcısı olarak görev yapan Abbas Arakçi getirilirken, İstihbarat Bakanlığı’na olumsuz sicili olan İsmail Hatib aday gösterildi.
Kabinede dikkat çeken bir diğer nokta ise sadece bir kadın bakanın yer alması oldu. Yol ve Şehircilik Bakanlığı’na kadın mimar Ferzane Sadıki’nin aday gösterilmesi, cinsiyet eşitliği açısından yetersiz bulundu.
Ne olmuştu?
İran’da geçtiğimiz aylarda yaşanan dramatik olaylar zinciri, ülkenin siyasi manzarasını derinden etkiledi. Eski Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi‘nin içinde bulunduğu helikopterin düşmesi sonucu hayatını kaybetmesi, ülkeyi erken seçime götürdü. Bu beklenmedik gelişme, reformist aday Mesud Pezeşkiyan’ın seçimleri kazanmasına zemin hazırladı.
Aynı dönemde, İran-İsrail gerilimi de tırmandı. Ocak ayında Kerman’da eski Devrim Muhafızları Ordusu komutanı Kasım Süleymani’nin ölüm yıldönümünde yaşanan ve yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği patlama, gerginliği artırdı. Ardından Hamas lideri İsmail Haniye’nin Tahran’da suikasta uğraması, bölgesel tansiyonu daha da yükseltti. Bu olaylar, Zarif’in eleştirdiği İran’ın bölgesel politikalarının yeniden sorgulanmasına neden oldu.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Pezeşkiyan’ın seçilme süreci
Mesud Pezeşkiyan, bu karmaşık siyasi ortamda değişim vaadiyle öne çıktı. Seçim kampanyası boyunca ülkedeki ekonomik sorunların çözümü, uluslararası ilişkilerin normalleştirilmesi ve iç siyasette uzlaşı ortamının sağlanması gibi vaatlerde bulundu. Seçmenlerin değişim talebi, Pezeşkiyan’ın İran’ın yeni cumhurbaşkanı olarak seçilmesinde önemli rol oynadı.
Ancak kabine listesinin açıklanmasıyla birlikte, Pezeşkiyan’ın vaatlerini yerine getirmekte zorlandığı görüldü. Reformist çevreler, özellikle Sünni temsilcilerin ve etnik azınlıkların kabinede yer almamasını sert bir şekilde eleştirdi. Reform Cephesi Sözcüsü Cavad İmam, “Sonuçta Cumhurbaşkanı kabinesinden sorumludur ve hiçbir lobici ya da dayatan figür hükümetin sorumluluğunu üstlenmeyecektir. O halde, vakit varken yeniden düşünün,” diyerek Pezeşkiyan’ı uyardı.
Şimdi gözler, muhafazakarların çoğunlukta olduğu Meclis’te yapılacak güven oylamasına çevrilmiş durumda. Bir hafta sürecek görüşmelerin ardından yapılacak oylamanın sonucu, İran’ın siyasi geleceği açısından büyük önem taşıyor. Zarif’in istifası, İran’ın dış politikasında olası bir değişimin sinyali olarak görülürken, kabine listesine yönelik eleştiriler, Pezeşkiyan hükümetinin daha işin başında ciddi bir sınavla karşı karşıya olduğunu gösteriyor.
