Afrika’ya gönderilmesi kesinleşen ilk maymun çiçeği aşısı ancak gelecek hafta ulaşacak ve sadece 10 bin adet. Kıtada on yıllardır görülen virüsün tehlikeli yeni varyantı küresel alarm yaratmasına rağmen, aşılar Afrika’da değil gelir gücü yüksek 70’den fazla başka ülkede kullanılmaya başlanmıştı.
Afrika’nın maymun çiçeği aşılarına kavuşması iki yıl sürdü. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) yoksul ülkelere aşı erişimi sağlama sürecini ancak bu ay başlatması, COVID-19 pandemisinden alınan derslerin uygulanmasında yavaş kalındığını gösteriyor. Uzmanlar, DSÖ’nün bu süreci yıllar önce başlatabileceğini belirtiyor.
Aşılar Afrika’ya neden bu kadar geç gönderiliyor?
Maymun çiçeği aşılarının Afrika’ya ulaşması birkaç nedenden dolayı gecikti. Öncelikle, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) yoksul ülkelere aşı erişimi sağlama sürecini başlatmakta yavaş davrandı. DSÖ, aşı üreticilerinden gerekli bilgileri ancak bu ay istedi, oysa bu süreci başlatmakta çok geç kaldığı düşünülüyor.
İkinci olarak, aşıların yüksek maliyeti birçok Afrika ülkesi için büyük bir engel oluşturdu. Düşük gelirli bu ülkeler, pahalı aşıları kendi başlarına satın alamadıkları için zengin ülkelerden bağış beklemek zorunda kaldı.
Son olarak, DSÖ onayının gecikmesi de süreci uzatan bir başka faktör. DSÖ, Gavi Aşı İttifakı gibi uluslararası kuruluşların aşıları toplu olarak satın alıp dağıtmasını engelledi. Bu durum, Afrika ülkelerini tek tek bağış aramak gibi zaman alıcı ve belirsiz bir sürece itti. Tüm bu faktörler bir araya geldiğinde, Afrika kıtasının maymun çiçeği aşılarına erişimi önemli ölçüde gecikmiş oldu.
Maymun çiçeği aşısının fiyatı ne kadar?
Pahalı aşıları doğrudan satın almak birçok düşük gelirli ülke için olanaksız. İki önemli maymun çiçeği aşısı var: Danimarka’nın Bavarian Nordic ve Japonya’nın KM Biologics şirketleri tarafından üretilen aşılar. Bavarian Nordic’in aşısı doz başına 100 dolar; KM Biologics’in fiyatı ise bilinmiyor.
DSÖ aşı dağıtımına dair onayının gecikmesi, Afrika hükümetlerini ve Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ni (CDC) zengin ülkelerden aşı bağışı istemek zorunda bıraktı. Bu süreç, bağışçı ülkeler kendi halklarını korumak için aşıları ellerinde tutmaya karar verirlerse çökebilir.
Afrika’ya gönderilen ilk 10 bin aşı, ABD tarafından bağışlandı. Bu aşıları Bavarian Nordic şirketi üretti. Aşılar, Birleşmiş Milletler sistemi aracılığıyla değil, doğrudan ABD’nin bağışı olarak gönderildi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Küresel sağlık krizinde Afrika yine geride
Afrika CDC’nin maymun çiçeği acil durum komitesi üyesi ve Johannesburg’daki Wits RHI Araştırma Enstitüsü’nün yönetici direktörü Helen Rees, Afrika’nın COVID pandemisi sırasında aşılara erişimde zorlandıktan sonra, bölgenin bir kez daha geride bırakılmasının “gerçekten rezalet” olduğunu söyledi.
2022’de farklı bir maymun çiçeği varyantı Afrika dışına yayıldığında, çiçek aşıları hükümetler tarafından haftalar içinde yeniden düzenlendi, düzenleyiciler tarafından onaylandı ve yaklaşık 70 yüksek ve orta gelirli ülkede en riskli grupları korumak için kullanıldı. Bu aşılar şimdi sadece Amerika Birleşik Devletleri’nde 1,2 milyon kişiye ulaştı.
Ancak klinik denemeler dışında Afrika’da hiç aşı mevcut değildi. Bunun temel nedeni, aşıların Gavi Aşı İttifakı gibi kamu sağlığı grupları tarafından satın alınabilmesi için DSÖ tarafından onaylanması gerekiyordu. Gavi, yoksul ülkelerin aşı almasına yardımcı oluyor ve rutin olarak çocukluk aşılarını bu şekilde sağlıyor. COVID-19 sırasında tüm aşılar için küresel bir program yönetti ve maymun çiçeği aşıları ve lojistik için 500 milyon dolara kadar harcama yapabilir.
Kaynak: Reuters
