Lübnan ve Suriye’de Hizbullah üyelerinin kullandığı yüzlerce çağrı cihazı patladı. Saldırının ayrıntıları netleşmeye başlarken uzmanlar patlamalara sebep olan üç olası senaryo üzerinde duruyor. Peki çağrı cihazı ne işe yarar? Çağrı cihazı nasıl patlatılır? Saldırıyı kim düzenledi?

Hizbullah’a saldırı mı? Tesadüf mü?
Lübnan’da beklenmedik bir saldırı ülkeyi sarstı. Hizbullah üyelerinin kullandığı yüzlerce çağrı cihazı patladı. Saldırı sonucu Lübnan’da 12, Suriye’de 7 kişi yaşamını yitirdi, 4 binden fazla kişi yaralandı.
BBC’nin diplomasi muhabiri Paul Adams’a göre, örgüt üyeleri arasındaki haberleşmede çağrı cihazları ağırlıklı olarak tercih ediliyor.
Adams, Hizbullah tarafından cep telefonlarının güvenlik açısından riskli bulunduğunu belirtiyor. Bu tercihin nedeni, 1996 yılında İsrail’in, Hamas’ın bomba uzmanı Yahya Ayyaş’ı cep telefonu aracılığıyla tespit edip öldürmesi olayına dayanıyor.
Bu olay sonrasında, örgüt cep telefonlarını kullanmayı büyük ölçüde bıraktı.
Patlamalar nerede, nasıl oldu?
Hizbullah’a Koordineli saldırı Beyrut, Güney Lübnan ve Marje’youn bölgesindeki çeşitli kasabalarda meydana geldi. Çağrı cihazları evlerde, dükkanlarda ve sokaklarda patladı. Basın raporlarına göre cihazlar kullanıcıların ellerinde ve çantalarında patlayarak yüz ve uzuvlarda yaralanmalara neden oldu. Ülke genelindeki hastaneler yaralılarla doldu taştı.
Lübnan’da çok sayıda kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olan patlamaya sebep olan cihazlardan birinin Gold Apollo Co., Ltd. tarafından üretilen Alfanümerik Çağrı Cihazı (AR-924) modeli olduğu ortaya çıktı. Reuters’a konuşan üst düzey Lübnanlı bir güvenlik kaynağı, Gold Apollo şirketinden 5 bin adet çağrı cihazı sipariş ettiklerini ve bu cihazların yılın başında ülkeye geldiğini söyledi.
Gold Apollo’nun kurucusu Hsu Ching-Kuang patlamada kullanılan çağrı cihazlarının, markanın adını kullanma hakkına sahip olan Avrupa’daki bir şirket tarafından üretildiğini savundu. Firmanın isminin BAC olduğu öne sürüldü.
Lübnanlı kaynaklar, cihazların Mossad tarafından “üretim aşamasında” değiştirildiğini ve içine “patlayıcı madde” içeren kart yerleştirildiğini söyledi.
Çağrı cihazı nasıl patlatılır? Olası senaryolar neler?
Hizbullah’a yönelik olayla ilgili henüz resmi bir açıklama yapılmadı fakat bir çağrı cihazının patlamasında üç olası senaryo öne çıkıyor:
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Nakliye esnasında patlayıcı yerleştirilmesi: Örgütün çağrı cihazlarını tedarik aşamasında cihazlara küçük patlayıcı aygıtlar yerleştirilmiş ve uzaktan veya zamanlayıcı ile etkinleştirilmiş olabilir.
Aşırı ısınan piller: Hacker’lar cihazlardaki bir açığı kullanarak pillerin aşırı ısınmasına ve patlamasına neden olmuş olabilir.
Radyo dalgalarıyla etkinleştirme: Patlayan cihazlar nakliye sırasında değiştirilmiş ve daha sonra bir yer istasyonundan veya istihbarat cihazından (örneğin Havadan Erken Uyarı ve Kontrol Sistemi, AWACS) yayılan radyo dalgalarıyla etkinleştirilmiş olabilir.
Uzmanlar Hizbullah üyelerinin karşılaştığı patlamalarda bu üç seçeneğin de olası olduğunu düşünüyor.
Sky News Arabia’nın haberine göre, Hizbullah’ın çağrı cihazlarına PETN (Pentaeritritol Tetranitrat) adı verilen, en patlayıcı maddelerden birinin yerleştirilmiş olabileceği iddia ediliyor. İddiaya göre, PETN’in ısıya karşı çok hassas olduğu ve çağrı cihazının pilinin bu maddeyi ateşlemek için kullanılmış olabileceği belirtiliyor. PETN’in çok az miktarının bile ciddi hasar verebileceği öne sürülüyor.
Haber, PETN’in tehlikeli potansiyelini vurgulamak için geçmiş olaylardan örnekler sunuyor. 2001’deki ayakkabı bombacısı Richard Reid’in ayakkabısındaki PETN miktarının bir uçağı düşürmeye yetecek kadar olduğu belirtiliyor.

Çağrı cihazı ne işe yarar? Çağrı cihazı nasıl çalışır?
Çağrı cihazı, kısa mesajlar veya uyarılar almak için kullanılan küçük kablosuz bir cihazlardır. 1980’ler ve 1990’larda cep telefonlarından önce yaygın olarak kullanıldı. Doktorlar, acil durum müdahale ekipleri ve iş insanları tarafından acil bildirimleri güvenilir bir şekilde almak için tercih ediliyor.
İletim: Radyo sinyalleri aracılığıyla çalışır. Servis sağlayıcı, bir baz istasyonu veya uydu ağı üzerinden cihaza bir sinyal gönderir. Bu mesaj sayısal, alfanümerik (metin) veya sesli olabilir.
Uyarı: Mesaj alındığında, cihaz ses veya titreşimle kullanıcıyı uyarır ve gelen mesajı ekranda gösterir.
Çağrı cihazı türleri ve kullanım alanları
Sayısal çağrı cihazı: Sadece sayıları gösterir, genellikle kullanıcının araması gereken telefon numaralarını iletir.
Alfanümerik çağrı cihazı: Hem sayı hem de harfleri gösterir, kısa metin mesajlarının iletilmesine olanak tanır.
İki yönlü çağrı cihazı: Kullanıcıların hem metin mesajı gönderip hem de almasına imkan verir.
Tıp alanı: Doktorlar ve hemşireler, cep telefonu sinyallerinin zayıf olduğu hastane bölgelerinde acil bildirimleri almak için çağrı cihazlarına güvenir.
Acil servisler: Polis, itfaiye ve acil müdahale ekipleri hayati bilgileri hızla paylaşmak için çağrı cihazlarını kullanır.
Çeşitli meslekler: Bilgisayar teknolojileri, mühendislik ve bakım çalışanları acil eylemler gerektiğinde uyarı almak için çağrı cihazlarını kullanır.
Çağrı cihazları neden hala kullanılıyor?
Güvenilirlik: Çağrı cihazları, zayıf mobil kapsama alanlarına daha iyi nüfuz eden radyo sinyalleri kullanır.
Pil ömrü: Çağrı cihazı pilleri şarj edilmeden haftalarca dayanabilir.
Kullanım kolaylığı: Çağrı cihazları, uygulama veya diğer dikkat dağıtıcı unsurlardan arındırılmıştır.
Savaş bölgelerinde faaliyet gösteren insan hakları örgütleri tüm çağrı cihazlarının atılmasını öneriyor.