ABD Başkanlık Seçimleri ne zaman olacak? Adaylar kim? Kimler oy kullanacak? Sonuçlar ne zaman belli olacak? Seçimlere dair bilmeniz gereken her şey bu haberimizde.
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki (ABD) seçmenler, 5-6 Kasım’da kendilerini yönetecek başkanlarını belirlemek üzere sandık başına gidecek. Seçim sonuçları sadece ABD’de değil, birçok ülkede yakından takip edilecek.
ABD Başkanlık seçimleri ne zaman?
ABD Başkanlık Seçimleri, 5 Kasım Salı günü yapılacak.
Seçimleri kazanan kişi, Ocak 2025’ten itibaren 4 yıllığına Beyaz Saray’da oturacak.
Amerikalılar sadece başkanları için oy vermeyecek. Seçmenler, yasaların çıkarılmasında kilit rol oynayan Kongre üyeleri için de oy kullanacaklar.
Amerikan Başkanı, ülkesini yurtdışında temsil eden kişi. Başkan, dış politika konusunda da büyük ölçüde özgür.
ABD Başkanlık seçimleri: Kimler oy kullanacak?
18 yaş ve üzerinde olan her Amerikan vatandaşı seçimlerde oy kullanabilir.
Kuzey Dakota hariç tüm eyaletlerde oy kullanmak için kayıt yaptırmak zorunlu. Her eyaletin de kendine özgü süreci var.
Yurtdışında yaşayan Amerikan vatandaşları, “Federal Post Card Application (FPCA)” formunu doldurarak posta yoluyla oy kullanmak için talep oluşturabilirler.
ABD Başkanlık seçimleri: Adaylar kim ve nasıl belirleniyor?
Amerikan sisteminde iki parti var: Demokrat ve Cumhuriyetçi Parti.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Bu partiler, tüm eyaletlerde önseçim ve parti kurultayları düzenledi, sonucunda başkan adaylarını belirledi.
Eski ABD Başkanı Donald Trump, rakiplerine fark attı ve Cumhuriyetçi Parti’nin Wisconsin’de düzenlenen kongresinde resmen aday oldu. Trump’ın başkan yardımcısı adayı Ohio Senatörü JD Vance.
Demokrat Parti’de ise süreç çok karışık ilerledi. Rakibi Trump ile karşı karşıya geldiği canlı yayın sonrası “adaylıktan çekil” baskısı altında olan mevcut ABD Başkanı Joe Biden adaylıktan temmuz ayında çekildi. Adaylıktan çekilen Biden, Başkan Yardımcısı Kamala Harris‘i destekledi. Harris’in adaylığı Chicago’da yapılan kongrede aldığı onayla resmileşti. Harris’in başkan yardımcısı adayı ise Minnesota Valisi Tim Walz.
Demokratlar ve Cumhuriyetçiler neyi savunuyor?
Demokrat Parti, liberal bir parti. Demokratların gündeminde genellikle sivil haklar, geniş sosyal güvenlik ağı ve iklim değişikliğine yönelik önlemler var.
Cumhuriyetçi Parti ise muhafazakâr bir parti. GOP (Büyük Eski Parti) olarak da bilinen bu partinin gündeminde düşük vergiler, hükümetin rolünün azaltılması, bireysel silahlanma hakkı, göç ve kürtaj konusunda daha sıkı kısıtlamalar getirilmesi gibi maddeler yer alıyor.
Seçim sistemi nasıl işliyor?
Amerikan siyasetinin en karışık yönlerinden biri seçim sistemi.
Bazen, seçimi kazanan, ülke genelinde en çok oyu olan isim olmayabiliyor.
Her iki aday da 50 eyalette düzenlenen seçimleri kazanmak için yarışır. Toplam 538 oy söz konusu ve 270 ya da daha fazla oy alan aday kazanmış oluyor. İki eyalet hariç, tüm eyaletlerde seçimi kazanan aday tüm delegeleri de kazanıyor. Maine ve Nebraska‘da ise adayların aldığı oy oranına göre eyaletin delegeleri paylaştırılıyor.
Seçim sisteminde en önemli husus delege sayısı. Daha önce en fazla oyu alan adayın başkan seçilemediği durumlarla karşılaştık. Hatırlayalım:
2016’da Demokratların adayı Hillary Clinton, Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump’tan 3 milyon daha fazla oy aldı. Clinton, yeterli delege sayısına ulaşamadığı için başkan Trump oldu.
Sadece başkan mı seçilecek?
Hayır. Seçmenler, ABD Kongresi’nin yeni üyelerini de seçecek.
ABD Kongresi, 435 sandalyenin tamamının seçileceği Temsilciler Meclisi ve 34 sandalyenin yarışacağı Senato’dan oluşuyor.
Şu anda Cumhuriyetçiler, Temsilciler Meclisi’ni kontrol ediyor. Senato ise Demokratların elinde.
Bu iki meclis yasaları geçiriyor.
Seçim sonuçları ne zaman belli olacak?
Genellikle kazanan seçim gecesi belli oluyor. Ama bazı istisnalar yok değil. 2020’de tüm oyların sayılması birkaç gün sürdü.
Eğer başkan değişirse, seçimden sonraki döneme “geçiş dönemi” denilecek.
Geçiş döneminde, bakanlar da dahil olmak üzere yeni yönetimin kurulması ve yeni planlar yapılması için çalışmalar yapılacak.
Yeni başkan ise ocak ayında Kongre’de düzenlenen yemin töreninin ardından resmen göreve başlayacak.
Seçim kampanyaları nasıl finanse ediliyor?
ABD’de seçim kampanyaları oldukça maliyetli. 2020 başkanlık seçimi, 14 milyar dolarlık harcamasıyla tarihinin en pahalı seçimi oldu.
Kampanya finansmanı kuralları oldukça karmaşık. Bireyler, bir adaya veya siyasi eylem komitesine (PAC) belirli bir limite kadar bağış yapabiliyor.
Şirketlerin doğrudan adaylara bağış yapması yasak. Ancak şirketler PAC’lere bağış yapabiliyor.
2010 yılında Yüksek Mahkeme’nin Citizens United kararı, şirketlerin ve sendikaların siyasi harcamalarına getirilen kısıtlamaları kaldırdı. Karar “super PAC” olarak bilinen yeni tür siyasi eylem komitelerinin ortaya çıkmasına yol açtı.
Seçimde medya ne kadar etkili?
ABD başkanlık seçimlerinde televizyon tartışmaları, haber kanallarındaki analizler ve sosyal medya platformları, seçmenlerin adaylar hakkında bilgi edinmesinde önemli kaynaklar.
Ancak, medyanın rolü de tartışmalara neden oluyor. Özellikle son yıllarda, “sahte haber” ve “alternatif gerçekler” gibi kavramlar ön plana çıktı.
Sosyal medya platformları adayların seçmenlerle doğrudan iletişim kurmasına olanak sağlarken, aynı zamanda dezenformasyon ve yanlış bilgilerin hızla yayılmasına da neden olabiliyor.
Gelişen teknoloji: Seçim güvenliği nasıl sağlanıyor?
ABD’de son yıllarda, seçim güvenliği konusu giderek daha fazla önem kazandı. Özellikle 2016 seçimlerinde Rusya’nın müdahale girişimleri, bu konuyu oldukça ön plana çıkardı.
Elektronik oylama makineleri, oyların sayılması ve sonuçların raporlanması gibi konularda teknoloji kullanımı artıyor. Ancak bu durum, sistemin hack’lenme veya manipüle edilme riskini de beraberinde getiriyor. Bu nedenle, birçok uzman kağıt oy pusulalarının kullanılmasını ve elle sayım yapılmasını öneriyor.
